Licht uit, telefoon aan!

Zet alstublieft uw telefoon aan! Een ongebruikelijk verzoek in de bioscoop, maar noodzakelijk bij APP, de eerste second screen-bioscoopfilm.

Een publiciteitsstunt of een echte aanvulling op de film? Wat kan een smartphone of tablet toevoegen aan de bioscoopervaring? Aardig wat, zo blijkt bij het bekijken van de Nederlandse thriller, op basis van een origineel scenario van Robert A. Jansen en geregisseerd door Bobby Boermans. De film is een goed geslaagd experiment en maakt nieuwsgierig naar wat er allemaal nog kan en gaat gebeuren op dit nog tamelijk onontgonnen gebied.

Hoe werkt het? Het is de bedoeling dat je van te voren de app downloadt van de site www.appdefilm.nl. In de bioscoop maakt de app contact met de film, via een geluidssignaal dat ook wordt gebruikt door programmaatjes als Shazam. Elke keer als er iets gebeurt op je mobiele device krijg je een trilsignaal. De instructies zijn eenvoudig en duidelijk en de app werkt (in dit geval op een iPad) vlekkeloos.

‘Op het moment dat ik dit bedacht, had ik zelf nog geen smartphone, maar een oude Nokia’, vertelt scenarist Jansen, die inmiddels ook een moderne telefoon heeft. ‘Ik zag wel dat mijn tienerdochter altijd bezig was met die apps en er zo’n beetje aan verslaafd was. Ze legde mij uit hoe dat allemaal werkte en daarmee kwam ik op het idee. We hebben het met één zin gepitcht bij de distributeur: Een duivelse app terroriseert een meisje en maakt haar leven tot een hel. Dat vonden ze interessant.’ Tijdens het schrijven raadpleegde Jansen regelmatig zijn dochter. ‘Als het bij haar aansloeg, wist ik dat ik goed zat. Het is was trouwens soms ook een voordeel niet te veel te weten  van al die techniek. Dan wordt het ook niet nodeloos ingewikkeld. De film moet ook goed te begrijpen zijn voor mensen die geen mobiele devices hebben.’

Een thriller, zeker wanneer die gaat over spyware op je mobiele apparatuur, is een uitgelezen medium voor een app. In de film zien we hoofdpersoon Anna (Hannah Hoekstra), een serieuze studente die haar huis deelt met hartsvriendin Sophie (Isis Cabolet). Na een feestje, waar ze ook haar ex Tim (Robert de Hoog) tegen het lijf loopt, blijkt ze op haar telefoon een app te hebben, Iris. Aanvankelijk lijkt dat een welkome toevoeging: de app ontpopt zich als een soort interactieve Wikipedia die Anna op lastige momenten uit de brand helpt. Maar dan gebeuren er vreemde dingen: filmpjes, opgenomen op Anna’s telefoon (met een Android-besturingssysteem!), worden rondgemaild, met alle onverkwikkelijke gevolgen van dien. De app duikt ineens op andere telefoons en laat zich, zo blijkt, niet verwijderen. Om Anna heen vinden onverklaarbare en zelfs fatale gebeurtenissen plaats, die te maken lijken te hebben met Iris.

Spannend, maar wat heeft een tweede scherm daar nog aan toe te voegen? Op het tweede schermpje is er vooral extra informatie: we volgen bijvoorbeeld sms-dialogen tussen karakters die we net in een scène hebben gezien. Dat lijkt soms een tikje averechts te werken, omdat je de extra informatie het mysterie en daarmee de spanning wat minder groot maakt. In andere gevallen geven dergelijke dialogen een inkijkje in de verhoudingen tussen bijvoorbeeld Anna en Sophie. Vermakelijk, maar niet noodzakelijk. Het wordt echt interessant en een tikje ongemakkelijk – maar dat gebeurt helaas heel sporadisch – wanneer de beelden die we op telefoon of tablet te zien krijgen, vanuit het perspectief van het spionerende oog worden getoond. Daarmee word je, meer dan het al het geval was, de film in gezogen op een heel directe manier. Van een kijker word je ineens, ongewild, een voyeur.

De film heeft een aangenaam tempo, is mooi gefilmd, strak gemonteerd en Hannah Hoekstra is een verfrissend en geloofwaardig stoere en doortastende hoofdpersoon. Naar het einde ontrollen de gebeurtenissen zich net even iets te schematisch en de climax is tamelijk onbevredigend. Dat de mogelijkheden van een tweede scherm met deze film alleen nog maar verkend zijn, mag ook duidelijk zijn. Zeker bij een dergelijk scenario zou je de kijker veel meer bij actief de film kunnen betrekken, en de spanning verhogen door, net als in de film gebeurt, gepersonaliseerde boodschappen te laten verschijnen op basis van de informatie die zich in je eigen telefoon of tablet bevindt. Of dat je als gebruiker een echte rol te spelen krijgt in de film. En hoe eng zou het zijn wanneer je op het grote doek jezelf ineens zou zien vanuit het standpunt van je smartphone-camera? Met APP is de deur naar een nieuwe manier van film beleven wijd open gezet. Nu afwachten wie er allemaal door naar binnen durven.