Kijk naar de geschiedenis: bezuinig meer

Moeten we nu wel of niet mee bezuinigen? Economen komen met het uur met nieuwe modellen aanzetten die demonstreren dat we die zes miljard juist wel of juist niet moeten snijden. Van al die modellen (waarvan de meeste zelfs voor economen niets meer dan onbegrijpelijke black boxes zijn) worden we niet wijzer. Ze leveren geen doorslaggevend antwoord op. In de wetenschap is dat niet erg, in politiek wel. Als we lessen willen leren over wat verstandig beleid is, moeten we ons daarom wenden tot de geschiedenis. Wat leert de geschiedenis ons over harde bezuinigingen en Keynesiaans beleid?

Als we kijken naar de Grote Depressie van de jaren dertig is het antwoord helder: Keynesianisme heeft niet geholpen. Integendeel. Toen Roosevelts zijn Keynesiaanse politiek introduceerde, stortten de Verenigde Staten vrijwel direct in een tweede recessie. Geschiedenisdocenten op de middelbare school vertellen u graag dat Roosevelts beleid wel degelijk werkte, omdat ze vrijwel altijd een politieke voorkeur hebben die ze maar niet onder stoelen of banken willen steken. Dat betekent dat veel mensen dit niet weten.

In werkelijkheid kwamen de VS uit de Depressie door de Tweede Wereldoorlog en de immense orders die vooral de Britten plaatsten bij de Amerikaanse industrie. De Britten betaalden de eerste jaren van de oorlog bovendien in uiterst liquide harde munt. (Gekeken naar de toenmalige staat van de Britse financiën en defensie konden ze haast niet verliezen van de Duitsers.)

In ieder geval: Amerika werd niet gered door het komische duo Roosevelt en Keynes, zo luidt de historisch verantwoorde conclusie. Vanwege diezelfde agenda van sommige historici horen we ook zelden over de effecten van hard bezuinigen op economisch herstel in de Grote Depressie. Ja, natuurlijk, we worden getrakteerd op het desastreuze beleid van Colijn in Nederland. Dat had echter meer met zijn vasthouden aan de goudstandaard, dan met zijn bezuinigingsbeleid te maken. En dat bezuinigingen wel degelijk een economie uit het slop kunnen trekken, zien we in het Groot-Brittannië van de jaren dertig. Daar werd hard bezuinigd en met groots resultaat. Consumentenbestedingen en investeringen spoten omhoog. Geen enkel groot land kwam zo snel uit de Depressie als Groot-Brittannië. Misschien moeten beleidsmakers daar eens bij stilstaan.