Juncker is "triest", maar verandert niets aan het Oekraïneverdrag

Het is eruit: Juncker voelt zich "triest" na het horen van de uitslag van het referendum van woensdag. Het Nederlandse 'nee' is - uiteraard - niet bepaald waar Juncker, en met hem half Brussel, op zat te wachten. Maar de uitslag ligt er, en de vraag is hoe politici hiermee om zullen gaan. Als het aan de Europese Commissie ligt is het antwoord simpel: niet.

De Commissie stelt, ten monde van een woordvoerder, dat de gebeurtenissen van woensdag niets zullen veranderen aan de uitvoering van het verdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Het verdrag zou al aangenomen en getekend zijn door alle EU-leiders, waardoor er geen weg terug is. Gedeeltelijk is dat waar en onvermijdelijk: delen van het verdrag zijn namelijk al ingegaan, en het is inderdaad de vraag wat een late Nederlandse 'nee' juridisch gezien nog kan veranderen aan het verdrag zoals het er nu ligt.

Daarbij komt dat het ook volstrekt onduidelijk is wat er eventueel veranderd zou moeten worden aan het verdrag. Laat ik heel duidelijk zijn: ik zag persoonlijk niets in dit referendum, en de uitspraak van vorige week dat het de initiatiefnemers eigenlijk helemaal niet om Oekraïne gaat, is mij ook in het verkeerde keelgat gevlogen. Toch betekent dit wat mij betreft niet dat de uitslag maar genegeerd moet worden. Integendeel: het referendum is op een wettige, zij het slinkse, manier in het leven geroepen, de opkomstdrempel is gehaald en de mening van stemmend Nederland is duidelijk.

Hoewel, duidelijk: wat willen de nee-stemmers nu echt? Een groot deel van het nee-kamp heeft zich waarschijnlijk, terecht, uit onvrede met het huidige EU-beleid tegen het verdrag gekeerd. Maar zijn ze tegen het verdrag an sich? Of willen ze enkel dat er een garantie komt dat het niet tot een Oekraïne-in-de-EU-scenario zal leiden? Of wil men ome Poetin niet in het harnas jagen? Al deze dingen zijn waarschijnlijk beweegredenen geweest voor mensen om nee te stemmen, waar niets op tegen is. Het maakt het echter wel lastig om te bepalen wát er nu precies zal moeten veranderen aan het verdrag. Want laat ik volstrekt duidelijk zijn: het verdrag is en blijft er, in welke vorm dan ook. Iedereen die denkt dat het verdrag als geheel van tafel zal worden geschoven, heeft een stevige portie realisme nodig.

Maar we hebben de belofte gekregen van onze eigen politici dat er serieus naar de 'raad van het volk' gekeken zal worden. Ik geloof ook best dat dit gedaan zal worden, maar denk dat het uiteindelijk tot weinig zal leiden. De Nederlandse invloed is minimaal, en niemand weet wat er dan anders zou moeten. Dus laten we wel wezen: Juncker zal gelijk krijgen - of we het nou willen of niet.