'Jazz it up' met Bollani en Chailly

‘Thus it came to pass that jazz multiplied all over the face of the earth and the wiggling of bottoms was tremendous’ aldus Peter Clayton en Peter Grammond in hun boek 14 miles on a clear night over hun veertig favoriete jazz-stukken. En de wiggling of bottoms was zowel in het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) als het publiek van het Concertgebouw goed merkbaar bij het programma Jazz it up uit de AAA-serie van het KCO.

Na zijn geslaagde terugkeer bij het KCO vorige week (zie voor recensie hier) stond emeritus chef-dirigent Riccardo Chailly wederom op de bok bij zijn oude orkest met een jazzy programma: werk van John Adams (1947), John Harbison (1938) en George Gershwin (1898-1937). Daar waar Chailly bij zijn eerste rentree een plechtig concert van Henze en Mendelssohn presenteerde, spatte op deze avond het plezier ervan af.

Voor de pauze begon het concert al goed met een strakke, maar speelse uitvoering van het korte orkestrale werk Lollapalooza van de Amerikaanse componist John Adams. Overigens een verjaardagscadeau van de componist aan dirigent Simon Rattle. Lollapalooza is het perfecte voorbeeld van het aanstekelijke karakter van John Adams’ interpretatie van minimal music. Werk met onmiskenbare jazzy trekken zonder dat het als jazz valt te kwalificeren. Dit werd gevolgd door Remembering Gatsby, foxtrot for orchestra van de eveneens Amerikaanse moderne componist John Harbison. Geïnspireerd door The Great Gatsby van F. Scott Fitzgerald beleefde in 1999 een gelijknamige opera gebaseerd op dit boek zijn première bij de Metropolitan Opera in New York. Ruim een decennium hiervoor schreef Harbison echter al een foxtrot voor orkest op basis van de eerste schetsen voor de opera. Resultaat: een heerlijk symfonisch stuk jazz waarin een orkest zich volledig kan uitleven en waarin teruggeblikt wordt naar de jazz age van The Great Gatsby. Met een evenzo enthousiaste uitvoering van de symfonische suite Catfish Row waar de highlights van George Gershwin’s magnum opus en exponent van de Amerikaanse mix van jazz en klassiek Porgy and Bess zijn samengebracht, werd het programma voor de pauze in stijl afgesloten.

Daar waar Chailly vorige week met zijn uitmuntende uitvoering van de Tweede Symfonie van Mendelssohn liet horen hoe hij zich bij het Gewandhausorchester in Leipzig verder heeft ontwikkeld, was na de pauze bij dit concert een andere ontwikkeling te horen: zijn samenwerking met jazzpianist Stefano Bollani. Een samenwerking die inmiddels al twee prachtige cd’s met werken van o.a. Gershwin heeft opgeleverd waarbij een van de meest eminente orkesten van de Oude Wereld samenkomt met de muziek van de Nieuwe Wereld met fantastisch resultaat. Het vervangen van het Gewandhausorchester met het KCO doorbrak deze magie geenszins en gaf een mooi Amsterdams tintje aan deze colliding worlds. Met een weergaloos (samen)spel van KCO en Bollani aangespoord door het aanstekelijke enthousiasme van een zichtbaar met veel plezier dirigerende Chailly werd een heerlijke uitvoering neergezet van Gershwin’s Pianoconcert in F dat leidde tot wederom wiggling bottoms in de Grote Zaal van het Concertgebouw. Een magie die zelfs door een (tot twee keer toe!) afgaande mobiele telefoon niet kon worden doorbroken. Terecht ontvingen Bollani, Chailly en het KCO een daverende en enthousiaste, maar vooral ook gemeende, staande ovatie die leidde tot wel twee toegiften die met graagte werden onthaald.

Met dit concert laat Chailly wederom zien dat hij een dirigent is van het hoogste niveau, die zonder schroom nieuwe wegen durft te bewandelen. Want hoe groot ook de achting van deze recensent is voor zijn voorganger Bernard Haitink en opvolger Mariss Jansons bij het KCO, moet hij toch constateren dat deze weg nimmer door deze heren is, of zal worden bewandeld en al helemaal niet met zoveel succes. Zo zorgde Chailly, met hulp van Bollani en het KCO, voor zonder meer het leukste concert van dit jaar.

Zie hier voor een interview met Riccardo Chailly en Stefano Bollani over hun muzikale samenwerking en de opname van hun Gerswin-cd met het Gewandhausorchester Leipzig: