Integriteit zou vanzelfsprekend moeten zijn

Na de VVD heeft nu ook de PvdA de integriteit binnen de partij aangescherpt. Al vorig jaar is er een werkgroep ingesteld onder leiding van oud-vicepresident van de Raad van State Herman Tjeenk Willink die de integriteitscode van de partij ‘handen en voeten’ zou gaan geven.

Dit heeft geleid tot een vaste commissie integriteit. Deze commissie adviseert het partijbestuur wat te doen indien leden of bestuurders van de PvdA de interne regels schenden. Ook heeft zij de partijcode (de erecode) aangepast die door politieke vertegenwoordigers en bestuurders moet worden ondertekend wanneer zij een ambt aanvaarden.

Die erecode ambtsdragers, die al in 2009 werd ingesteld, werd in 2012 geschonden door de benoeming van Martin van Rijn als staatssecretaris van Volksgezondheid. De code bevatte namelijk de regel dat PvdA-bestuurders die werkzaam zijn in de (semi)publieke sector, als regel niet meer mogen verdienen dan de minister-president (193.000 euro). Indien dit wel zo was, zouden zij zeker geen ministerspost moeten krijgen. Van Rijn verdiende als directeur van PGGM ruim twee keer zoveel. Toch stond dit zijn benoeming als staatsecretaris niet in de weg.

Wanneer de bestaande erecode zo makkelijk wordt geschonden zal dat met de integriteitscode net zo gaan. Was het voorheen dan geen regel dat er van ambtsdragers integriteit werd verwacht, zonder dat dit vastgelegd werd in allerlei codes en regels? Het is toch ronduit logisch dat integriteit een eerste vereiste is wanneer je volksvertegenwoordiger of ambtsdrager bent. Alle leden moeten al een eed afleggen wanneer zij worden aangesteld als Kamerlid of ambtsdrager. En wanneer dat al niet helpt, en dat deed het niet, want we hebben de nodige integriteitsproblemen gehad de laatste tijd, gaat deze commissie dat dan wel voorkomen?

Integer ben je of dat ben je niet. Dat is mijns inziens niet af te dwingen, door geen enkele code. Het is best vreemd dat er een commissie nodig is om een partijbestuur te adviseren wat te doen bij integriteitskwesties. Wanneer een politicus niet integer blijkt te zijn dan moet hij opstappen, kan een partijbestuur dat niet zonder advies besluiten? Ook zou het zo moeten zijn dat wanneer iemand met een politieke functie over de schreef gaat, hij of zij geen aanspraak kan maken op wachtgeld. Je hebt het immers aan jezelf te danken dat je moet opstappen bij wangedrag. Een maandenlange beloning is dan zeer onterecht. En als leden zich misdragen en het partijbelang schenden, dan dienen ze als lid geroyeerd te worden.

Dit soort maatregelen zullen er in ieder geval niet voor gaan zorgen dat we van schandalen in de politiek gevrijwaard gaan worden. Politici zijn namelijk net mensen. Wanneer men streeft naar honderd procent integriteit, dan wordt het tapijt waar nogal eens iets onder geschoven wordt opgerold, de doofpot bij het grof vuil gezet en worden klokkenluiders voortaan als helden vereerd. Gelooft u het?