Spanje lijkt Griekenland te hebben ingehaald

Gisteren formaliseerden de ministers van Financiën van de 17 landen van de Eurozone het reddingspakket van 100 miljard. De dames en heren hadden er maar twee uur telefonisch vergaderen voor nodig - uiteindelijk was het meeste al eerder overeen gekomen. Maar wat gaat maandag gebeuren? Dat wordt spannend. Dít pakket lijkt namelijk al volledig door de werkelijkheid achterhaald.

De bekrachtiging van de bailout van de Spaanse banken (100 miljard) mag nu dan rond zijn, de gebeurtenissen op de beurzen de afgelopen dagen hebben laten zien dat het pakket eigenlijk al volledig achterhaald is. Spanje staat er rampzaliger voor dan ooit, en heeft qua oplopende rente nog steeds Italië in haar zog. Tot 7,29% liep de Spaanse 10-jaarsrente vrijdag op, een nieuw record sinds de invoering van de euro. Niet alleen lijken de financiële markten niet onder de indruk van de steunmaatregelen van de EU, ook het extra bezuinigingspakket van 65 miljard dat de Spaanse regering in de Cortès aankondigde had geen positief effect. Ook de iets in positieve zin bijgestelde economische verwachtingen hadden niet het gehoopte effect, mogelijk ook omdat de financiële wereld ze niet geheel vertrouwt, en mijns inziens met gegronde redenen.

De Spaanse economische toestand
Ratingbureau Egan Jones verlaagde gisteren de Spaanse kredietstatus naar CCC+, de 6e dergelijke stap in drie maanden. Maar Spanje zegt nu te verwachten dat de economie dit jaar geen 1,7% maar 1,5% zal krimpen, in 2013 nog steeds 0,5% verschrompelt om vanaf 2014 een groei van 1,2% te zullen tonen. Gezien de gang van zaken dit jaar tot nog toe rijkelijk optimistisch, niet in het minst doordat de bezuinigingsrondes in Griekenland hebben bewezen dat bezuinigingsmaatregelen een versterkend effect op de krimp van de economie hebben. Het begrotingstekort zou afnemen tot 1,9% in 2015 (noem dit gerust lachwekkend), terwijl de werkloosheid moet gaan afnemen van 24,6% dit jaar naar 23,3% in 2014. 

Wat die werkloosheidscijfers betreft: normaal gesproken hobbelen die tijdens reguliere economische crises circa twee jaar achter de muziek van de economische welvaartsgolfbeweging aan, en waarom dat ditmaal anders zou zijn wordt nergens uitgelegd. Zeker nu de Spaanse overheid komend jaar op haar personeel gaat bezuinigen, en de komende jaren 9 miljard per jaar aan extra rentekosten dragen moet, kun je dit gevoeglijk afserveren als een fabeltje. Nu heb ik gisteren al het een en ander over Spanje gemeld, maar vandaag kwam daar nog de instortende beurs van Madrid bij. Bijna 6% verloor de index, en dat is bijzonder veel. Overigens verloor ook de beurs van Milaan 4,6%, een illustratie van hoe nauw verbonden de financiële markten Spanje en Italië beschouwen. Blijf letten op Italië!

De onrust in Spanje bereikte gisteren een kookpunt, met grote demonstraties in 80 steden, en gevechten tussen mijnwerkers en de Spaanse politie gisteren in Madrid, waarbij de politie rubber kogels gebruikte. De Spaanse mijnwerkers hebben een reputatie op te houden als het gaat om militant gedrag, en al is hun aantal de afgelopen 30 jaar van 80,000 teruggelopen tot 14.000 - de aankondiging van de regering dat zij de subsidies op de steenkoolwinning met 63% gaat verminderen viel niet goed, en zal de komende dagen nog meer confrontaties veroorzaken.

Dat de financieel bijzonder zwakke Spaanse regio's nu ook bij de regering in Madrid op de stoep staan om financiële hulp - gisteren ging het gerucht dat na Catalonië nu ook Valencia hulp heeft gevraagd - werd fanatiek ontkend door de regering-Rajoy, maar het is één van die onvermijdelijkheden waar ik al een tijdje op hamer als het gaat om de Spaanse schuldopbouw. Hoewel het zich listig onttrekt aan de officiële statistieken, zullen de gevolgen voor de Spaanse staat zeer ernstig zijn als ook deze bom barst.

Spanje krijgt maandag dus de eerste 30 miljard, maar zoals u zich wellicht herinneren zal, dat geld was volgens onze eigen minister J-K.de J. vooral bedoeld als reserve voor onvoorziene calamiteiten. De vooruitziende blik van de EU begint epische proporties aan te nemen, zodat het interessant zal zijn te zien hoe - en hoe snel - dit geld zal worden ingezet. En waarvoor. Trouw spreekt weer van "strenge voorwaarden", en bauwt dus eenvoudig het ministerie van Financiën na, dat zijn berichtgeveing te hebben afgestemd op de Juncker-doctrine: "Liegen mag". Treurige constatering.

Nederlands geld
Overigens blijkt Nederland inderdaad opnieuw van onderpand voor het aandeel van ons land te hebben afgezien - nog steeds probeert men de illusie in stand te houden dat we er iets aan verdienen gaan, al hebben gezaghebbender bronnen al vastgesteld dat er geen cent van over blijven zal, zèlfs als alles goed gaat en we het op termijn terugkrijgen.

In het Fins:

Uw geld is dus geofferd op het altaar van de Eurofiele illusie. Nu de EU vrijwel geen effectieve wapens meer over heeft om de Spaanse rente daadwerkelijk terug te dringen onder de 7%, zal in veel Europese hoofdsteden dit weekend met angst en beven worden overlegd over de vereiste koers als maandag opnieuw een bloedbad op de beurzen - dan wel de Spaanse pleinen -  plaats heeft.

De Nederlandse MSM berichtten gisteren braaf dat de Duitse Bondsdag de afspraken - die gisteren door de 17 ministers werden bekrachtigd - met overweldigende meerderheid steunde (iets van 80% van de parlementariërs). Maar wat je met een lantaarntje zoeken moest, was dat 20 christendemocraten tegen stemden. Helemaal buiten beeld blijft bij ons tot nog toe dat de deelstaat Beieren - die binnen Duitsland constitutioneel gezien een aparte plek inneemt - bij de Bondsregering in Berlijn heeft aangegeven het niet zonder meer eens te zijn met de hoeveelheden geld die de regering--Merkel overmaakt naar de PIGS. Aangezien Beieren de melkkoe van Duitsland is, en dus in feite van de EU, bepaald niet onbelangrijk. Het lijkt te tonen dat het geduld in Duitsland op begint te raken. Otto Normalverbraucher (zeg maar Henk) wil zijn geld best naar de Middellandse Zeekusten brengen, maar er dan zelf ook goed vakantie vieren.

BRICS
Waar we ook al een tijdje niets meer van horen, zijn de pogingen om een aantal opkomende economieën (de BRICS) te laten deelnemen in het ESM - als een investering in zowel eigen belang (wereldeconomie!), als om de rente. Tot nog toe zonder succes, en veel zal er ook niet meer verwacht hoeven worden, nu het laatste IMF-rapport zo vernietigend vaststelde dat de vooruitzichten voor de euro bijzonder moeilijk zijn.

De EU moet het nu zelf opknappen. En als de afgelopen twee jaar iets duidelijk geworden is, is het dat we daar ten enen male het geschikte leiderschap voor missen. We kunnen alleen maar hopen dat de euro zachtjes in haar slaap zal overlijden, maar een spuitje lijkt zowel genadiger als verstandiger.

Dat diverse landen daarvoor al voorbereidingen treffen blijkt uit verschillende signalen die slechts een enkele keer voor het publiek zichtbaar worden. Enige tijd terug bleek op de Amerikaanse financiële site Bloomsberg plotseling een vermelding van de drachma voor te komen. Een systeemtest, juist. Dit berichtje, over Spaanse detailhandel die al weer met peseta's zou rekenen, is eveneens opmerkenswaardig. Maar laten we wel zijn: wie een groot bedrijf leidt, en zich niet voorbereidt op een plotselinge zeer heftige schok als de euro instort, heeft het aan zichzelf te wijten als zijn bedrijf daardoor schade oploopt. Op 35%, schat Egan-Jones de kans dat Spanje komend jaar failliet gaat.

Spanje lijkt Griekenland te hebben ingehaald.