Hup vrouwen: ga meer werken! En dan niet alleen maar in parttime dienstverbanden

Nederland vergrijst. Een steeds kleiner deel van de bevolking werkt. Steeds minder jongeren kunnen de vergrijzing opvangen. Vrouwen wordt dringend verzocht meer aan het arbeidsproces deel te nemen. We kunnen dat wel willen, maar het moet ook maar kunnen. Laten we eens kijken naar de medische sector, waar vrouwen sterk vertegenwoordigd zijn.

In coronatijd realiseren we ons meer dan ooit wat een prachtig werk vrouwen doen in de zorg en medische beroepen. Vrouwen zijn daar de laatste vijftig jaar sterk doorgedrongen. Thans zijn van de huisartsen ruim 53% van het vrouwelijk geslacht. In 1975 was dat 5%. Bijna 80% van de huisartsen in opleiding is vrouw, met een vergelijkbare trend bij tandartsen en dierenartsen. Onder vrouwen die kiezen voor specialistische opleidingen hebben de meesten een voorkeur voor geriatrie en kindergeneeskunde, en mannen voor cardiologie en neurochirurgie. Op de umc’s is 57% vrouw bij de min-45 jarigen.

De toekomst van de medische wereld is dus vrouwelijk. Dat pakt gunstig uit voor patiënten, want vrouwen geven meer blijk van emotionele betrokkenheid bij hun patiënten. Ze vragen meer naar het psychisch welzijn en nemen de tijd ervoor. Mannelijke artsen zijn zakelijker.

Het gemiddeld aantal gewerkte uren ligt lager bij vrouwen, omdat ze meer parttime werken. Dat betekent extra druk op de werkorganisatie. Bovendien kunnen de kosten van de kostbare opleiding ten laste van de overheid (belastingbetalers) met parttime werk amper terugbetaald worden. Mannen zijn niet altijd even gelukkig met flexwerk van vrouwelijke collega’s. Een gynaecoloog, promovendus: “Scoren binnen de medische wetenschap betekent onderzoek doen en hoogwaardig publiceren. Dat vereist volledige toewijding, zowel mentaal als fysiek. Het parachuteren van flexwerkende vrouwen met quota in de top van wetenschappelijke instellingen, leidt tot brokken en waardedaling van het beroep.” Een dierenarts vertelt me: “Wij hebben in alle opzichten een veeleisend beroep. Vrouwen combineren het met opvoeding kinderen en vertonen stressverschijnselen. Ze werken veelal in flexwerk, wat lastig te combineren is met dit beroep. Het schaadt de reputatie, en daarmee onze verdiensten.”

Er is een trend onder vrouwen in de medische sector om hoogopgeleid te zijn. Voorheen werden ze vooral verpleegster. Maar ook hier stijgen de aantallen verpleegsters, al blijft er nog een fors tekort. Vrouwen wensen hoogwaardig maatschappelijk actief te zijn, ‘mee te doen’. Moederschap en kinderen opvoeden lijkt ondergewaardeerd. Zijn kinderen daarvan de dupe? Moeder moet naar haar drukke baan en zegt: “Je redt je wel, hé schatje, je eten is in de koelkast, je kunt me echt altijd bellen als er wat is.” Is er hier een relatie met de hoge zelfmoord onder jongeren tussen de 10 en 25 jaar? Het neemt onrustbarend toe van 109 in 2009 naar 159 in 2019, waarbij jongens oververtegenwoordigd zijn.

Wat is hier wijsheid? Dat de medische wereld vooral een vrouwelijk karakter krijgt, is uitstekend. Voor vrouwen is de combinatie van kinderen baren en opvoeden, in combinatie met dit veeleisend medisch werk, zwaar. De kinderopvang belt nog steeds eerst de moeder als er iets geregeld moet worden met het kroost.

Het betreft hier een bredere maatschappelijke perceptie die correctie behoeft. Mannen doen al meer in het opvoeden van kinderen en in en rondom het huis dan pakweg veertig jaar geleden. Jonge mannen hebben die trend goed te pakken, maar er moet wellicht nog meer bij om vrouwen meer ruimte te bieden meer te werken. Het lijkt goed als er wat druk van de ketel af gaat bij vrouwen, minder perse moeten en minder stress. Het gaat erom een goede balans te vinden. Alleen zo krijgen we een arbeidsmarkt waarin vrouwen volop meedoen, óók in de zorg.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.