Hou je er buiten, Herman!

Hare Majesteits informateur Herman Tjeenk Willink gaf gisteren een persconferentie waarin hij enkele opmerkelijke dingen zei. Opmerkelijk vooral omdat de man die zich graag laat voorstaan op zijn bovenpolitieke profiel (altijd lastig voor een politicus, want dat is deze PvdA-er immers) enkele buitengewoon politieke uitspraken deed. Of, om het op zijn voorvaderlijks te zeggen: impolitieke uitspraken. Want wat HTW zei over de rechtse formatie en de positie van de kandidaat-premier was verre van verstandig.

Zo kwam hij om te beginnen met de merkwaardige claim dat de formatie over rechts zich geen derde mislukking zou kunnen veroorloven. Hoe hij bij dat getal kwam, is onduidelijk, tenzij hij de anderhalve dag verkennen onder collega-informateur Uri Rosenthal bedoelt. Maar in die fase ging het over een heel andere variant (gewoon meerderheidskabinet) en was het CDA bovendien niet eens aangeschoven. Om van een mislukking te spreken, gaat dus wat ver. Los daarvan mag worden vastgesteld dat het een onpartijdige informateur niet past om te speculeren over een mogelijke nieuwe mislukking van besprekingen, laat staan over de politieke gevolgen daarvan.

Dat geldt in nog sterkere mate voor zijn uitspraak over de positie van beoogd premier Mark Rutte. HTW's stelling dat een mislukking van de onderhandelingen de geloofwaardigheid van de toekomstige minister-president zou ondermijnen is op zich al discutabel. Wat zou Rutte er immers aan kunnen doen als Wilders zou besluiten om, om hem moverende redenen, opnieuw de stekker eruit te trekken, of als het CDA er niet in slaagt de interne eenheid te bewaren? Erger is dat de informateur met deze uitspraak de indruk wekt dat hij met deze uitspraak de weg vrij wil maken voor partijgenoot Job Cohen ("Rutte heeft zijn kans gehad; nu is iemand anders aan de beurt"). Of dat terecht is of niet, doet er niet toe. Feit is dat hij had moeten beseffen dat hij juist vanwege zijn PvdA-lidmaatschap zich dit soort uitspraken niet kan veroorloven.

Al met al bepaald opnieuw een slechte beurt van de man die ook in een eerdere fase van deze formatie al eens nadrukkelijk in eigen doel schoot door ondanks de rechtse stembusoverwinning openlijk te pleiten voor een Paars kabinet en een herstel van het politiekcorrecte ancien regime. Hoe eerder hij van het toneel verdwijnt en de rechtse partijen de ruimte geeft om de vorige week onderbroken onderhandelingen te hervatten, hoe beter het is.