Hollande mikt op eigen pensioenakkoord

De Franse pensioenen worden onbetaalbaar, maar president François Hollande maakt geen haast.

De socialistische president, die vorig jaar met de steun van ambtenaren en de vakbonden werd gekozen, kan het zich politiek moeilijk veroorloven grote hervormingen aan te kondigen. Een op de vijf Fransen werkt voor de staat. Veel van hen kunnen met hun vijftigste al met pensioen. Als Hollande aan die verworvenheid toornt, stemmen ze volgende keer wellicht op de communisten (die bestaan in Frankrijk nog) of het Front nationale dat zich steeds meer opwerpt als de echte vertegenwoordiger van de arbeider.

De miljoenen Fransen die voor een echt bedrijf werken en dus tien jaar langer moeten werken, zijn de tweedeling echter meer dan zat. Uit een peiling bleek vorige maand dat 75 procent van de Fransen vindt dat de pensioenen in de publieke sector met die in de private sector moeten worden gelijkgetrokken.

Niet alleen een meerderheid van de Fransen eist meer daadkracht van hun president. De cijfers manen hem tot actie. Dit jaar komt het pensioenfonds van de overheid al 14 miljard euro tekort. In 2020 komt het tekort naar schatting uit op 20 miljard.

Dit jaar geeft het land al 14,4 procent van het bruto binnenlands product uit de pensioenen, terwijl dat in andere Europese landen gemiddeld 12,9 procent is. Het Franse pensioen, 60 procent van het laatstverdiende loon, is weliswaar bescheidener dan dat in omringende landen, maar geen land in Europa geeft zoveel uit aan sociale zekerheid als Frankrijk: maar liefst een derde van het bruto binnenlands product wordt aan sociale uitgaven besteed.

Hollande heeft de Fransen gewaarschuwd dat ze "een beetje langer moeten werken" naarmate ze langer leven, maar in plaats van zelf met hervormingen te komen, kiest hij voor het poldermodel. Vakbonden en werkgevers onderhandelen over een pensioenakkoord. Dat kan onrust voorkomen, maar zoals we met het Nederlandse pensioenakkoord hebben gezien, zal daar ook geen verregaand akkoord uitrollen.

De vakbonden zijn in Frankrijk nog bijzonder machtig en hebben vooral veel invloed binnen de Socialistische Partij van Hollande. Die kan het zich ook niet veroorloven zijn eigen achterban tegen hem in het harnas te jagen. Links is in de meerderheid in het parlament, maar dat is een meerderheid van slechts zes zetels. Een klein groepje dissidenten kan roet in het eten gooien.

De vorige president, Nicolas Sarkozy, verhoogde de pensioengerechtigde leeftijd van 60 naar 62. Hollande heeft die maatregel deels teruggedraaid. Het was een van de weinige concrete beloften die hij kiezers in de verkiezingen van vorig jaar deed. Een simpele verhoging van de pensioenleeftijd is dus uitgesloten.

Het meeste waar we op kunnen hopen is een toename in het aantal jaren dat de Fransen moeten werken voor ze met pensioen kunnen. Een verkapte verhoging van de pensioenleeftijd dus, maar zo kan Hollande zijn belofte waarmaken dat werknemers met 'zware beroepen' eerder kunnen stoppen met werken dan de advocaat en zijn secretaresse.

Vraag is of die period, nu veertig jaar, flink werd verlengd en bijvoorbeeld aan de levensverwachting wordt gekoppeld of dat de vakbonden erin slagen slechts een minimale wijziging uit de onderhandelingen te slepen.