Het Westen staat helemaal niet voor de ondergang

Heel veel merkwaardig cultuurpessimisme op de eerste dag van het jaar op DDS. Joost Niemöller heeft het over De Ondergang van het Westen, alsof Oswald Spengler, Thilo Sarrazin en Bernard Lewis in één persoon zijn opgestaan, terwijl Joshua Livestro in zijn Balans van een Decennium ook al van mening is dat de ooit onaantastbare voorsprong van het Westen niet meer vanzelfsprekend is. Nee, inderdaad, vanzelfspreken doet zij niet, maar dat is ook wel erg veel gevraagd. Toch zou ik denken dat veruit de meeste (praktisch alle) technologische doorbraken nog steeds uit het Westen komen, hoeveel Chinezen er tegenwoordig ook de stekker in het stopcontact stoppen. Het inzicht van veel captains of industry, 'dat China eraan komt', is het soort inzicht dat je ook tijdens het spitsuur moet oppassen bij het oversteken op het zebrapad. Verder heb ik niet de indruk dat al die 'China-komt-eraan-denkers' werkelijk veel van China weten of ons ervoor weten te interesseren. Mij lijken de opkomst van China en India voor het Westen grosso modo helemaal niet ongunstig. Sterker, die modernisering vindt plaats langs vertrouwde lijnen, binnen de door het Westen vormgegeven wereldeconomie, waarbij je ook nog kunt zeggen dat de Chinese communisten tenminste het belangrijkste deel van het marxisme (een uit het Westen afkomstige dwaalleer) hebben afgeschud (het zijn staatskapitalisten geworden), en de Indiërs hun belangrijkste verworvenheid (de grootste democratie ter wereld) aan de koloniale Britten danken. Voorwaar geen teken dat het Westen voor de ondergang staat. Het echte economische wonder is juist dat er zoveel industriële werkgelegenheid naar het Oosten is verplaatst, terwijl wij in het Westen een comfortabeler leven leiden dan ooit. Een enorme sprong voorwaarts.

Zo is het ook met die andere opkomende machten. Heel goed dat Brazilië, Turkije en Mexico eindelijk aan het groeien zijn. Dat werd de hoogste tijd. Het is het meest probate middel tegen de massa-immigratie richting Westen die velen hier zo somber stemt, maar die (hier hebben de kosmopolieten in grote lijnen gelijk, al is hun gelijk misschien wat luchthartig) een gevolg is van de enorme aantrekkingskracht, dynamiek en vitaliteit van datzelfde Westen. Mensen stemmen met hun voeten. Daarom is ook het Sovjetcommunisme ingestort. Wat mij het meest verbaast bij het DDS-pessimisme is dat bijna totaal vergeten lijkt dat het Westen de Koude Oorlog gewonnen heeft zonder een schot te lossen, en dat de afgelopen twintig jaar een enorme machtsverschuiving in vaste kaders is gegoten ten gunste van datzelfde Westen, cultuurrelativistisch of niet. De uitbreiding van de EU naar Oost-Europa, die in 2004 zijn beslag vond na een decennium voorbereiding en een vervolg was op het opschuiving van de NAVO in oosterse richting, kan moeilijk anders worden uitgelegd. En als Turkije eenmaal EU-lid zou worden met ieders goedvinden, zou dat wederom een overwinning voor het Westen zijn. En het mooie is dat een EU-lidmaatschap waarschijnlijk niet eens nodig is: Turkije kan ook op de huidige bevoorrechte manier met het Westen verbonden blijven. Dat biedt geen garanties dat alles vanzelf goed komt, onder de oppervlakte loeren ook allerlei afgronden, maar we moeten wel oog blijven houden voor de enorme vooruitgang die is geboekt en voor het uitblijven van alle grote geopolitieke rampen die aan het einde van de Koude Oorlog ook zijn voorspeld (de Russen hebben zich redelijk keurig aan hun terugtrekafspraken gehouden). Dat Estland de euro invoert, is bijvoorbeeld ook een blijk van vertrouwen in de toekomst, waarbij deze nieuwe lidstaten vaak zeer opgeruimd en fris tegen westerse praktijken aankijken (zo zijn de Baltische staten pioniers op het gebied van de invoering van een vlaktaks, wat westerse liberalen zou moeten aanspreken).

Na 11/9 was het bepaald niet zo dat het Westen met de armen over elkaar bleef zitten. Integendeel, het sloeg van zich af en viel twee moslimlanden binnen. Het is juist de moslimwereld die gedegenereerd is en door een onstuitbaar verval wordt gekenmerkt. Vandaar al die rare jihadisten. Een tikje begrijpelijk is hun gedrag wel (wij kunnen ons best inleven in andere culturen die het moeilijk hebben of zo gedegenereerd zijn dat het woord beschaving er niet eens meer van toepassing is), en als in ons geval middeleeuwse avondlanders plotseling in de eenentwintigste eeuw zouden worden gezet, zouden ze ook een zonnebril opzetten en met bommen gaan gooien. Maar het Avondland heeft zich ontwikkeld en gemoderniseerd, voor de christelijke middeleeuwer en de romantische door eigen superioriteitswaan misleide edelgermaan tot iets oppervlakkigs en onherkenbaars, maar wel tot een levensstijl die (nu naar Amerikaans model, waarbij Amerika zijn vitaliteit mede aan immigratie ontleent) mondiaal tot de verbeelding spreekt. Ik vind de durf en fantasie van Arabische oliesjeiks, die zoals in de VAR een halve eeuw geleden nog in tenten leefden en nu van Dubai op heilige moslimgrond voor de hele wereld een aircogekoeld paradijs voor de eenentwintigste eeuw aan het maken zijn, trouwens ook de moeite van het bestuderen waard.

Natuurlijk, het Westen heeft ook zijn clowns (Silvio Berlusconi bijvoorbeeld), maar ook die hebben een soort 'gelijk' en verkopen het bevrijdende inzicht dat het veel meer fun is om je hoofd op hol te laten slaan door blote meiden en met 1-0 winnende voetballers dan door koranverspreiders en politieke koekenbakkers. Tot slot de kleine landjes. Is het geen bewijs van de enorme kracht van het Westen dat een dichtbevolkt land als Nederland, met zo'n klein territorium ook nog een van de grootste landbouwexporteurs ter wereld, ondanks de massa-immigratie van nu twee miljoen nieuwkomers, voor de helft moslims, nog steeds floreert? En kijk naar het ongelofelijke succes van Israël. Dat overleeft als kleine welvarende democratie binnen een zee van honderden miljoenen vijandige moslims en troeft ze ook nog af. Als dat de ondergang is, dan is dat wel een hele vreemde ondergang. Misschien zit het cultuurrelativisme onze doemdenkers in de weg, want vergeleken met andere tijden, andere gewesten en andere culturen, gaat het het Westen nog steeds onvoorstelbaar goed. Zo goed, dat we al zenuwachtig worden als de westerse superioriteit even niet vanzelfsprekend lijkt.