Het Fries krijgt een officiële spellingchecker
Eindelijk is het dan zo ver. Fryslân boppe!
Haal de Friese vlaggen maar alvast van zolder jongens (of uit de kelder): we kunnen weer trots zijn op onszelf en onze schitterende taal en cultuur (ja, ik ben Fries, ja). De NOS bericht namelijk dat er een officiële Friese spellingchecker komt:
Het Fries krijgt een officiële spellingchecker. De Fryske Akademy presenteerde de plannen voor de 'staveringshifker' afgelopen week in Leeuwarden. De basis ervan wordt de officiële Woordenlijst Fries, die in december wordt gepubliceerd.
De Woordenlijst Fries lijkt op de Woordenlijst Nederlandse Taal, het Groene Boekje. "Dat bestond voor het Fries niet", zegt Pieter Duijff, een redacteur van het project. "Het was al heel lang de wens van de provincie, het onderwijs en schrijvers dat er een overzicht zou komen van hoe je de woorden moet schrijven. Op verzoek van Provinciale Staten hebben wij die ontwikkeld."
Aangezien het Fries een rijke, mooi cultuur heeft - inclusief allerlei lokale dialecten - laat de checker niet alleen zien of een woord goed gespeld is, maar laat het ook weten wat mogelijke varianten zijn, en welke versie de voorkeur geniet. Duijff: "Wij willen meer, want het Fries heeft ook dialectische varianten die we graag wilden opnemen. Zo heeft het Fries voor duim, tomme, nog een variant: tûme. We willen graag dat de spellingchecker de schrijver niet de melding geeft 'tûme is helemaal verkeerd', maar 'tûme is prima, maar volgens de standaardregels is tomme de voorkeursvorm'."
Daarnaast wordt de spellingchecker gebruikt om die vreselijke hollandismen zoveel mogelijk tegen te gaan. Enkele voorbeelden: "Heel veel Friezen zeggen pindakaas als ze dat bruine spul op hun brood smeren, maar er is ook een Fries woord voor: nútsjesmoar. Dat soort woorden gaan we in de spellingchecker markeren. Ook het woord 'leuk' is bijvoorbeeld geen Fries. Afhankelijk van de context verwijzen wij dan naar moai of 'aardich'."
Wat de Nederlandse taal betreft ben ik geen purist, maar met het Fries ligt het anders. Dat is zo'n kleine taal, als je die wilt behouden moet je 'buitenlandse' invloeden zoveel mogelijk voorkomen. Doe je dat niet, dan eindig je uiteindelijk met een mengvorm van traditioneel Fries en modern Nederlands; niemand die behoefte heeft aan zo'n bastaardtaal. Schaf het Fries dan maar helemaal af.
Goed, het Fries krijgt dus een eigen spellingchecker. Geweldich moai! Gaan we nu weer over tot de orde van de dag.
