Als we al muziek kopen, dan doen we dat allang niet meer in de cd-winkel in het centrum van de stad. Dat hebben die winkels voor een deel aan zichzelf te danken.
De teloorgang van de Free Record Shop is het nieuwste bewijs voor de stelling dat er op korte termijn een einde komt aan de grootschalige verkoop van muziek op cd's, in ieder geval via cd- of entertainmentwinkels. Een voor een vallen die winkels om en maken ze ruimte voor andere winkels die meer toeristen en dagjesmensen trekken. Het gaat al jaren beroerd met de cd-verkoop via offline cd-winkels.
Wat mij het meest is bijgebleven, is de sluiting van de Amsterdamse cd-winkel Boudisque in 2009. In de jaren daarvoor maakte ik iedere maand mijn studiefinanciering op bij die zaak. Van honderd euro kon ik toch mooi vijf of zes cd's kopen. De Boudisque was volgens veel liefhebbers de beste cd-winkel in de hoofdstad. Helaas moest de zaak sluiten vanwege torenhoge huurprijzen, een teleurstellend laag aantal bezoekers en de opkomst van de iPod en de mogelijkheid om muziek te kopen via het internet.
Die laatste mogelijkheid ontdekte ik ergens in 2008 of 2009. Ik gebruikte geen iTunes of een vergelijkbare muziekdienst, maar ik kocht cd's direct via de websites van de platenlabels. Het was een openbaring: een album hoefde niet meer dan twintig euro te kosten, een tientje was al genoeg. Oftewel, voor honderd euro kon ik nu niet vijf, maar tien nieuwe albums kopen. Dat een zelfstandige cd-winkel daar niet mee kan concurreren, is begrijpelijk. Dat een grote en professionele winkelketen als de Free Record Shop daar niet op heeft weten in te haken, is daarentegen veelzeggend. De keten van Hans Breukhoven heeft de online-boot compleet gemist.
Niet dat de Free Record Shop een goede keten was om muziek te kopen - ze hadden bijna niks - maar de prijzen voor een nieuwe cd zijn er altijd buitensporing hoog geweest. Dan is het gewoon een kwestie van tijd voordat je failliet raakt. Muziekliefhebbers zijn niet te beroerd om muziek op een cd'tje te kopen, maar het moet wel betaalbaar blijven. Het duurt niet lang meer voor de Free Record Shop definitief is verdwenen. De keten ontslaat alle 755 medewerkers en er verdwijnen voorlopig 'slechts' 31 winkels. De rest blijft tijdelijk open, totdat duidelijk is of er genoeg animo is voor een doorstart.
Ik denk niet dat die doorstart er komt. De offline cd-winkel is een fenomeen van vroeger. Hoe jammer het ook is, die tijd komt niet meer terug. Muziekliefhebbers kunnen voor minder geld muziek kopen via iTunes, grote online muziekwinkels of direct via de platenlabels. Hoewel sommigen zeer pessimistisch zijn over de toekomst van de cd als gegevensdrager, denk ik dat cd's, net als lp's, nooit helemaal zullen verdwijnen. Maar de cd-winkel verdwijnt wél uit het straatbeeld. En dat hebben ze voor een deel aan zichzelf te danken.