Het einde van de hyperpresident?

We worden doodgegooid met Amerikaans verkiezingsnieuws, maar de Franse presidentsverkiezingen zijn voor Nederland dit jaar interessanter.  De toekomst van Nicolas Sarkozy staat op het spel, en daarmee de toekomst van Merkozy en wie weet ook de euro. Omdat de Franse kiezer notoir onvoorspelbaar is, heb ik de opiniepeilingen tot nu toe met een korreltje zout genomen. Die voorspellen al jaren het einde van de hyperpresident. Maar omdat het Franse socialisme zo weinig 'bij de tijd' is en vaak nog naar communisme ruikt, leek een links alternatief ver weg.

Het grappige is dat de Franse socialisten dat zelf ook vonden. Zij meenden met Dominique Strauss Kahn, het voormalige hoofd van het IMF en in zijn levensstijl het tegendeel van een socialist (tenzij je socialisten altijd al hypocriete oplichters vond), meer kans te maken. Toen DSK vorig jaar in New York gearresteerd werd na een korte 'ontmoeting' met een Afrikaans kamermeisje in een hotel (Jacques Chirac ging door voor 'monsieur cinq minutes, avec douche', DSK had zelfs nog tijd voor vluggertjes als hij een lunchafspraak met z'n dochter moest halen, op weg naar het vliegtuig voor een crisisconferentie in Parijs over de euro), bestond bij menig socialist het idee dat Sarkozy hier achter moest zitten. Die vuile Sarko ook, altijd goed voor dirty tricks. Bij Carla Bruni heeft hij zelfs een kind verwekt en is hij een brave huisvader geworden. Maar het heeft niet geholpen. Zelfs de aanslagen in Montauban (op Franse soldaten van moslimorigine) en Toulouse (op een joodse school) hebben het tij voor Sarkozy niet kunnen keren. Zie nogmaals die opiniepeilingen: die geven aan dat Sarko aanhoudend op verlies staat, al trekt zijn percentage de laatste weken wat aan voor de eerste ronde, waarbij hij gelijk zou liggen met François Hollande, die de hyperpresident in de tweede ronde echter overtuigend zou verslaan.

Een tikje vreemd is dat wel, misschien nog vreemder dan het idee dat de socialisten met DSK 'meer kans' dachten te maken dan met de enigszins saaie Hollande. (Dat is de voormalige echtgenoot van de Ségolène Royal, die haar man bij de vorige verkiezingen aftroefde door de linkse kandidatuur voor zijn neus weg te kapen. Echt saai kun je die Franse socialisten, die altijd goed zijn voor een soap, nu ook weer niet noemen.) Tot voor kort was mijn taxatie dat Sarkozy moeite zou hebben de tweede ronde te halen, vanwege Marine Le Pen, die de antisemitische partij van haar vader 'nieuwe energie' heeft gegeven door het Front National te moderniseren en nu zelfs voor joden aanvaardbaar te maken. Als Sarko eenmaal met zijn rechtse tegenstanders heeft afgerekend, zou het toch mogelijk moeten zijn om Hollande voor te blijven. Maar het tegendeel is volgens de peilers het geval. Hollande, die ook nog moet afrekenen met wat klein grut ter linkerzijde, doet het vooral goed in de tweede ronde, omdat Sarko bij de rechtse kiezers zo gehaat is dat ze liever op de socialisten stemmen. Het verhaal gaat zelfs dat oud-president Chirac dat ook wil doen. Maar monsieur cinq minutes is tegenwoordig ernstig aan het aftakelen en gaat alleen nog onder de douche. Dat Chirac niet voor Sarko kiest, is eerder een aanbeveling. Daar zit het probleem dus niet. Maar waar dan wel?

Onder Sarko is de werkloosheid sterk gestegen en de Fransen zien hun triple A in gevaar. Maar dat gaat echt niet verbeteren met Hollande in het Elysée en de Fransen weten dat. Ook wordt er geklaagd dat Sarko het schoothondje van Angela Merkel geworden is. Maar de reddingsacties voor de euro zijn er ten bate van Franse banken gekomen en in Duitsland (en op de Dagelijkse Standaard) wordt juist op al die noodfondsen gefoeterd omdat zij in een Frans plan voor Europa passen om de noordelijke landen voor eeuwig schatplichtig te maken aan de zuidelijke landen en dus aan Frankrijk. Het was bovendien Sarko zelf die op de stranden van Deauville aanbood om Angela te gaan 'helpen'. Daar zou de Franse kiezer toch mee in zijn nopjes moeten zijn, want la grande nation is nog steeds een leidende macht in Europa. Sarko ging ook in Libië voorop en hij en zijn intellectuele grachtengordelvriend BHL, een filosoof die het marxisme aan de rive gauche de wacht aanzegde, zorgden er persoonlijk voor dat Barack Obama voor het blok werd gezet en zich achter het Franse initiatief moest scharen. Charles de Gaulle heeft zoiets nooit voor elkaar gekregen. Ook binnen het Westen doet Frankrijk na de terugkeer in de NAVO weer helemaal mee, maar juist die koers is niet populair. Hollande wil die stap weer ongedaan maken, en als het aan Marine Le Pen ligt trekt Frankrijk zich helemaal achter de eigen Maginot-linie terug. Maar iedereen die een beetje historisch is onderlegd, weet dat zo'n strategie Frankrijk in 1940 duur kwam te staan. En zelfs Franse boeren en arbeiders kunnen begrijpen dat de economie niet geholpen is met een 35-urige werkweek, een cadeautje van Chirac nadat hij in 1997 zelfuitgeschreven parlementsverkiezingen had verloren en in een cohabitation (in Frankrijk een vies woord) met de socialisten moest gaan regeren.

Waarom dan toch afrekenen met Sarkozy, als de alternatieven nog beroerder zijn? Ik heb er geen antwoord op, rationeel of logisch is het niet. Het kan zijn dat de notoir grillige Franse kiezers zich in het stemhokje, als het er echt om gaat, alsnog bedenken. Maar als Sarko toch conform de peilingen aan zijn eind komt, niet aanstaande zondag, maar na de tweede ronde op 6 mei (bij ons in Nederland 'Fortuyndag', zie ook de bovenstaande cartoon van de dodelijk gewonde Sarkozy), dan is dat geheel in overeenstemming met zijn rusteloze natuur. Een hyperpresident is slechts goed voor één termijn, daarna wil iedereen weer op adem komen en terug naar zoals het vroeger was.