Heeft Wynia gelijk: bezuinigingen op Defensie ongrondwettelijk?

In zijn Buitenhof-column van deze week stelde Syp Wynia dat de aankomende bezuinigingen op Defensie weleens in strijd zouden kunnen zijn met de Grondwet.

In artikel 100 lid 1 Grondwet staat namelijk het volgende:

Het Nederlandse leger is er dus niet alleen om Nederland te beschermen, nee, het heeft als taak om de internationale rechtsorde te handhaven en zelfs te bevorderen. (Wanneer we ons daarbij bedenken dat de Verenigde Naties zich 'slechts' de taak heeft gesteld 'to maintain international peace and security' begrijpt u vast wel dat de Nederlandse grondwetgever nogal wat hooi op de vork heeft genomen.) De redenatie van Wynia over eventuele ongrondwettelijkheid van (de aangekondigde) bezuinigingen op Defensie ligt dan ook voor de hand. Omdat de Grondwet het ons verplicht de internationale rechtsorde te handhaven en bevorderen moet ons legerapparaat van voldoende omvang zijn, ergo: bezuinigingen ondermijnen de bedoeling van dit artikel.

Dat klinkt allemaal heel simpel en vanzelfsprekend, maar toch zitten er een aantal (aanzienlijke) haken en ogen aan. Daarvan is de meest belangrijke dat de ratio van artikel 100 Grondwet ziet op de inlichtingen die moeten worden verschaft alvorens wordt overgegaan tot het 'ter beschikking stellen van de krijgsmacht'; niet op de handhaving of bevordering zelf. Hieruit wordt meteen duidelijk dat de 'handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde' slechts een zogenaamde inspanningsverbintenis betreft en geen resultaatsverbintenis. Met andere woorden: de Nederlandse krijgsmacht moet zoveel mogelijk zijn best doen om om de internationale rechtsorde te handhaven of bevorderen en die inspanning moet worden geleverd met de middelen die de krijgsmacht ter beschikking staan. Of dat nu honderd of geen tanks zijn, doet er niet toe.

Met het oog op de komende bezuinigingen is het natuurlijk de vraag in hoeverre die inspanning van enige omvang kan zijn, maar daar draait het dus niet om. De regering besluit te bezuinigen, daar moet de krijgsmacht het dan maar mee doen.