Griekenland: ieder nadeel heb zijn voordeel

Natuurlijk, de brave voorzitter van de Europese Commissie is er alles aan gelegen om het zover niet te laten komen. Dat hij in deze situatie druk uitoefent op de Grieken ligt voor de hand, maar dat hij deze ultieme dreiging als een denkbare optie noemt is ongehoord en daarom te beschouwen als een wanhoopsdaad. Want op alleen al het noemen van de mogelijkheid tot uittreding staat in die kringen de virtuele doodstraf.

Voorlopig zijn we nog niet zover dat Griekenland afscheid moet nemen van de euro. Eerst krijgen we daar waarschijnlijk nieuwe verkiezingen, die het proces in een stroomversnelling zouden kunnen brengen. Het blijft echter denkbaar dat we daar toch weer een kabinet krijgen dat met de mond belijdt aan de voorwaarden van de Europese geldschieters te zullen voldoen, maar vervolgens de boel eindeloos traineert. Business as usual dus. Dan kan het duw- en trekwerk nog een tijdje voortduren. Maar, tenzij de Duitsers tot in lengte van jaren willen blijven betalen, zal de stekker er uiteindelijk toch worden uitgetrokken. Formeel zou Griekenland dan ook meteen uit de EU moeten, maar daar valt ongetwijfeld wel een juridische mouw aan te passen: 'opschorten' in plaats van 'uittreden'.

Laten we daarom maar eens aannemen dat Griekenland de eurozone verlaat. Dat gaat ongetwijfeld een hoop gedonder geven op de financiële markten. Kredietbeoordelaar Fitch kondigde aan in dat geval een aantal ratings in de eurone te zullen verlagen. Treedt dan ook de domino-theorie in werking? Met andere woorden: raken andere probleemlanden hierdoor verder in het nauw zodat die het ook niet gaan redden, met als gevolg een financiële en economische apocalyps, zoals ons steeds is voorgehouden? Dat is maar zeer de vraag. In ieder geval hebben dergelijke horrorverhalen de laatste tijd steeds vaker plaatsgemaakt voor de verzekering dat we de gevolgen van zo'n Griekse exit wel kunnen opvangen. De markten hebben die immers allang ingecalculeerd en bovendien zou de eurozone zijn reddingsmiddelen nu op orde hebben.

Het besef lijkt nu door te breken dat stekkeren minder kostbaar is dan doormodderen. Maar er is meer.

Ten eerste zal de gedupeerde Noord-Europese belastingbetaler tot de ontdekking komen dat hij door zijn eurofiele politici voor het lapje is gehouden - om het maar eens netjes te zeggen. En dat wordt hoog tijd. Bij ons in Nederland zullen premier Mark 'geen cent naar Griekenland' Rutte en minister Jan Kees 'we krijgen ons geld met rente terug' de Jager de kiezer heel wat hebben uit te leggen.

Ten tweede zal van zo'n Griekse uittreding een waarschuwing uitgaan naar die andere landen die er financieel maar op losgeleefd hebben. Met de afscheiding van het betrekkelijk kleine Griekenland kan zonder al te veel risico een schat aan ervaring worden opgedaan wat de technische aspecten van zo'n operatie betreft. Die kennis komt van pas als ook grotere landen moeten worden aangepakt. Orde op zaken stellen of wegwezen is de boodschap voor die landen.

Ten derde is er de voorbeeldwerking die van een Griekse uittreding uit de eurozone uitgaat op andere terreinen van de Europese integratie. Immers, een ijzeren wet in Brussel luidt dat eenmaal genomen beslissingen in de richting van meer integratie nooit en te nimmer meer worden teruggedraaid. De Europese versnellingsbak heeft nu geen achteruit en dat is verdomd lastig als je een smalle doodlopende straat bent ingereden. Een Griekse uitreding uit de eurozone zou daarom een uitwerking hebben die het belang van de muntunie overstijgt. Die gebeurtenis zou aantonen dan Europa te ver kan doorschieten en dat foute besluiten terzake kunnen worden teruggedraaid.

Een en ander verklaart mede waarom de eurocraten en eurofiele politici de uittreding van Griekenland steeds zo halsstarrig, en tegen beter weten in, hebben tegengehouden. Maar het lijkt erop dat die houding zijn langste tijd heeft gehad. Als Griekenland de muntunie verlaat dan zal Europa nooit meer hetzelfde zijn, en dat is goed nieuws voor de kiezer. Het heeft een paar centen gekost, die Griekse kwestie, maar uiteindelijk levert het dus toch wat op.