Het fenomeen van nieuwe, vaak populistisch genoemde politieke bewegingen die de gevestigde partijen uitdagen, is bepaald niet nieuw. Al uit de Romeinse tijd kennen we de strijd van de Optimates (conservatieve senatoren) met de hervormingsgezinde Populares , wat ook de herkomst van het woord populist verklaart.
In tijden van economische of maatschappelijke crisis is de kans groter dat nieuwe partijen hun weg naar de kiezer vinden. Mede als gevolg van de euro- en schuldencrisis, maar eigenlijk daarvoor al (denk maar aan de komeetachtige opkomst van Pim Fortuyn eind jaren negentig) zien we momenteel de opkomst van tal van populistische, vaak EU-kritische partijen door heel Europa.
Zo zien we in Frankrijk de sterke opkomst van Marine Le Pen, die naar mijn idee in Nederland veel te makkelijk wordt weggezet als extreem rechts, terwijl ze een economisch programma heeft dat meer doet denken aan de SP dan aan de VVD. Het Front National is natuurlijk niet nieuw, maar de razendsnelle opkomst van de partij wel. Het aantal leden is verdubbeld sinds twee jaar en peilingen geven aan dat Marine Le Pen kans maakt bij de presidentsverkiezingen in 2017. Een interessante analyse van het Franse onbehagen, vinden we in de recente bestseller
De Franse zelfmoord van de Franse auteur Eric Zemmour.
Volgens Zemmour werd de Franse natiestaat na het afscheid van De Gaulle in 1969 overheerst door tegenstrijdige krachten: enerzijds de progressieve beweging voortkomend uit de jaren zestig met een sterke gelijkheidsideologie, anderzijds een wereldwijde stroming van neo-liberalisme en globalisme. Hoe tegenstrijdig de ideologieën van deze stromingen ook lijken, het komt erop neer dat ze de macht in het Westen al decennia delen. Vaak gaat dit ten koste van bestaande gemeenschappen. De natiestaat die hen vroeger beschermde, werd van verschillende kanten uitgehold. Niet toevallig, ging de allereerste column die ik schreef voor DDS,
Het monsterverbond tussen de linkse elite en het grootkapitaal, ook over dit onderwerp.
De overwinning van de Republikeinen bij de midterm verkiezingen eergisteren in de V.S. markeert ook daar de onvrede van de bevolking met de progressieve, politiek-correcte elite. Misschien zal daar iets nieuws uit voortkomen. Hoe het ook zij, veel analyses van politieke ontwikkelingen schieten in mijn ogen tekort omdat ze vaak vanuit een eenzijdig links of rechts perspectief geschreven worden. De maatschappelijke onvrede die de motor is van nieuwe bewegingen, heeft zowel linkseals rechtse oorzaken. Dat zien we terug in nieuwe partijen, die vaak een gecombineerd links-rechts karakter hebben en bijvoorbeeld een vrij linkse sociaal-economische agenda koppelen aan een rechts immigratie- en veiligheidsbeleid (zie PVV, FN, UKIP, etc.).
Naar mijn mening (zie ook tal van mijn columns) zijn de gevestigde partijen in de EU totaal vastgeroest op drie hoofdpunten:
1. de euro en de schadelijke invloed van een one-size-fits-all muntunie, terwijl de deelnemende 18 landen niet een OCA (Optimal Currency Area) vormen, iets wat men simpelweg weigert ter discussie te stellen, een enkele uitzondering daargelaten (zoals good old Frits Bolkestein);
2. de EU die (mede als gevolg van de manier waarop de eurozone vorm is gegeven) steeds centralistischer en ondemocratischer wordt en op een totalitaire staat begint te lijken;
3. het immigratiedossier: het al decennialang tegen de wil van de bevolking in de deur wagenwijd openzetten voor grote groepen kansloze, cq niet bij het Westen passende immigranten, op grond van allerlei juridische en bureaucratische criteria, waar niemand nog enige grip op schijnt te hebben.
Uiteraard zijn deze drie punten sterk onderling verbonden. Zolang de EU door allerlei regels en verdragen in grote lijnen het immigratiebeleid bepaalt, zullen landen niet in staat zijn om een immigratiebeleid te voeren dat gericht is op hun eigen behoeftes. Dit is een hoofdreden waarom Nigel Farage van UKIP wil dat het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat en waarom David Cameron van de Conservatives zich opmaakt voor een strijd op leven en dood met de Europese Commissie.
In mijn ogen is het heel simpel: zolang de gevestigde partijen weigeren deze drie hoofdpunten ter discussie te stellen, zullen de nieuwe (populistische, of hoe u ze ook wilt noemen) partijen blijven groeien, tot het moment dat de bevolking het zat is en één of meer grote Europese staten in handen komen van nieuwe bewegingen. Dan valt de EU om als een stel dominostenen.
Het was dan ook een zwaktebod en een uiting van onmetelijke arrogantie door de voorzitter van het Europese Parlement Martin Schulz, om in een
interview met het Belgische blad De Morgen iedere vorm van kritiek op de EU min of meer gelijk te stellen met xenofobie en nazisme. Schulz doet alsof de Europese integratie alleen maar vrede en welvaart heeft gebracht!
De Europese burgers zijn niet gek. Zij overzien het slagveld van armoede en massawerkloosheid als gevolg van een politiek geïnspireerde muntunie en zij ondergaan lijdzaam de gevolgen van een ongecontroleerde immigratiestroom. In Nederland heeft de one-size-fits-all euro geleid tot een aanzienlijk verlies aan koopkracht en welvaart en dat wordt alleen maar erger. U hoeft er de boeken en artikelen van Bruno de Haas en Jean Wanningen maar op na te lezen.
Volg Jan op Twitter: @JanGajentaan.