Geheimzinnigheid omhult MH17 ramp
Kort nadat Malaysia Airlines vlucht MH17 neerstortte in Oekraïne leek het duidelijk te zijn wat de oorzaak van de ramp was.
Amerikaanse, Nederlandse en andere nieuwsmedia stelden namelijk dat het vliegtuig uit de lucht geschoten werd door separatisten, die gesteund werden door Rusland. Zij gebruikten daarvoor wapens die ze van Rusland hadden gekregen. Het gevolg: 283 passagiers en 15 crewleden werden gedood op die zwarte dag in juli, 2014.
Zoals het Australische de Canberra Times uitlegt zei Tony Abbott, die toen de premier was van dat land, dat hij er geen moment aan twijfelde wat er gebeurd was. Hij zei dat door Rusland gesteunde rebellen Russische wapens hadden gebruikt om een vliegtuig neer te halen waar onder meer Australische (en Nederlandse, en Maleisische, en zo verder) passagiers inzaten. Hij ging zelfs zo ver om te stellen:
"Ik bedoel dat dit geen ongeluk is, dit is een misdaad. Nogmaals, ik benadruk dat het geen ongeluk is, het is een misdaad en criminelen mogen niet wegkomen met hun misdrijven."
Andere mensen stelden dat het waarschijnlijk helemaal niet opzettelijk was gebeurd. Immers, wat hadden de separatisten eraan als ze een gewoon passagiersvliegtuig naar beneden haalden? Het was, zeiden deze commentatoren, veel aannemelijker dat de rebellen dachten dat het een vliegtuig van de Oekraïense luchtmacht was en zich dus gewoon vergisten. Dat zou niet eens zo gek zijn: een week voor de ramp met MH17 bombardeerde de Oekraïense luchtmacht namelijk het door rebellen veroverde plaatsje Snizhne. Daarbij kwamen 11 mensen om.
Ondertussen concludeerde een onderzoek van onze eigen Nederlandse overheid in oktober 2015 dat de ramp het gevolg was van een explosie aan de voorkant van het vliegtuig. De bom was, aldus het onderzoek, van Russische makelij en was vastgemaakt aan een BUK-raket.
De theorie dat de separatisten achter de aanslag op MH17 zaten werd bevestigd toen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry publiekelijk zei dat hij beelden had gezien van het moment waarop de raket werd afgevuurd. Vervolgens, zei hij, vloog de raket inderdaad naar het vliegtuig, waar 'ie explodeerde. Hij herhaalde dat bij een meeting met Julie Bishop, de Australische minister van Buitenlandse Zaken toentertijd.
"We zagen het traject, we zagen de inslag, we zagen hoe het vliegtuig van de radar verdween. Er is dus geen enkele onduidelijkheid over waar de raket vandaan kwam en waar dit wapen zelf vandaan komt."
Je zou denken dat de Amerikanen hun beelden vervolgens zouden overdragen aan de Nederlandse autoriteiten die belast waren met het onderzoek. Vreemd genoeg is dat niet gebeurd. Toen een Russische verslaggever op 2 maart vroeg aan het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken hoe het toch komt dat de Nederlandse onderzoekers niet de beschikking hebben over (ruwe) radarbeelden, zei de woordvoerder van BuZa dat hij ervan overtuigd was dat de Amerikanen mee hadden gewerkt met Nederland. Maar in welke mate? Tja, dat wist hij eigenlijk ook niet.
Een dag later werd BuZa-medewerker John Kirby gevraagd welke informatie zijn departement had gedeeld met Nederland. Zijn antwoord? "Daar kan ik niet veel over zeggen." Vervolgens drongen journalisten aan: waren er ruwe radarbeelden gedeeld? Kirby alweer: "Ik ben niet in staat om daar veel informatie over te geven."
Toen hem verteld werd dat hij helemaal geen informatie met hen had gedeeld vertelde Kirby de journalisten nogmaals dat zijn departement meewerkt aan het onderzoek, maar hoe en in welke mate, tja, daar kon hij helaas niets over kwijt.
Volgens mensen die op de hoogte zijn van het onderzoek zullen de Nederlandse onderzoekers vrij snel publiekelijk maken dat de raket inderdaad afkomstig was uit door rebellen bezet gebied. Dat bevestigt de eerder bekend gemaakte informatie.
Dat is belangrijk, maar het dwingt ons wel om ons af te vragen waarom de Amerikanen niet volledig meewerken aan het onderzoek en waarom de (ruwe) radarbeelden niet vrijgegeven worden? Zoals de Australische journalist Paul Malone terecht opmerkt moeten we onszelf nu enkele belangrijke vragen stellen:
1. Kan het zijn dat John Kerry loog en dat de Amerikanen de radarbeelden niet hebben?
2. Of willen de Amerikanen hun beelden voor zichzelf houden?
En als dat laatste het geval is -- wat mijn inziens zeer waarschijnlijk zo is:
3. Waarom wil Amerika de beelden niet delen?
4. Kan het zijn dat Amerika de spanningen met Rusland niet verder wil opdrijven?
Hoewel het voor veel Nederlanders ongetwijfeld gek klinkt -- het is immers belangrijk dat de verantwoordelijke individuen gestraft worden voor deze gruwelijke misdaad -- is het zeer wel mogelijk dat Amerika gewoon rust in de tent wil met betrekking tot Rusland. Zo zijn de twee landen aan het onderhandelen over een vredesakkoord in Syrië. Het kan zo zijn -- het is zelfs waarschijnlijk -- dat Kerry en Barack Obama dit belangrijker vinden dan uitzoeken en bekendmaken wat er gebeurd is met MH17. Dat is immers mogelijk alleen maar beschamend voor Rusland, wat de relatie tussen beide landen kan verslechteren... en wat er op zijn beurt voor kan zorgen dat het moeilijker wordt om een deal te sluiten in Syrië.
Vanuit Amerikaans perspectief bekeken is dat wellicht logisch, maar Nederland, Australië, Maleisië en Oekraïne kunnen en mogen dat niet accepteren.
