Eurozone gaat gewoon door met uitbreiding
Alsof er niks aan de hand is en er geen crisis is, gaat de eurozone gewoon door met de uitbreiding van het aantal lidstaten.
Ondanks de aanhoudende zwakte van een aantal eurolanden breidt de eurozone binnenkort verder uit. Litouwen mag op 1 januari als 19e EU-land tot de muntunie toetreden. Het land is EU-lid sinds 1 mei 2004, levert 12 europarlementariërs, is goed voor 7 van de 345 stemmen in de Europese Raad en levert één eurocommissaris: Algirdas Semeta (belast met belastingen, douaneunie, financieel toezicht en fraudebestrijding). Klaarblijkelijk voldoet Litouwen aan de vereiste drie jaar van de toetredingsvoorwaarden uit het Stabiliteits- en Groei Pact. Gevolg is wel dat er wéér een land toetreedt tot het bestuur van de ECB, waar op basis van one man, one vote wordt gestemd over het te voeren beleid. Een beleid, dat zoals u weet, volledig verpolitiseerd is in het voordeel van de zwakke eurozonelanden.
Door de toetreding van Litouwen treden straks nog eens 3 miljoen EU-burgers toe tot de eurozone (0,7% van het totaal). Het Bruto Binnenlands Produkt van Litouwen bedraagt slechts 35 miljard euro, 0,4% van de EU, vergelijkbaar met een middelgrote Nederlandse provincie. Het land kent bovendien een bovengemiddelde werkloosheid van 12,4 procent (2013). De staatsschuld als percentage van het BBP is relatief laag: 40 procent. Het is een dwergstaatje, dat nog geen anderhalf procent van de totale oppervlakte van de EU beslaat, zie afbeelding:
Het is voor een EU-lidstaat verplicht om de euro in te voeren. Uitzonderingen daarop vormen Groot-Brittannië en Denemarken, die beide destijds (1992) een opt-out regeling hebben bedongen, en Zweden, die er gewoon geen trek in heeft. Huidige nieuwe EU-lidstaten hebben geen opt-out mogelijkheid, zij zijn verplicht de euro in te voeren, nadat ze enkele jaren voldaan hebben aan de toetredingscriteria. Hongarije, Polen, Tsjechië, Bulgarije, Roemenië en Kroatië zullen dus in principe automatisch tot de munt toetreden, al zal dit bij de meeste van deze landen waarschijnlijk nog meerdere jaren duren voor het zover is. Bovendien hebben de Polen aangegeven voorlopig de zloty te willen houden en is er een wijziging van de grondwet nodig om de euro in te voeren. Premier Tusk ziet dit voorlopig niet gebeuren en ik ook niet, eerlijk gezegd.
Het is me werkelijk een raadsel welke toegevoegde waarde Litouwen aan de eurozone kan leveren. Zoals gezegd: de werkloosheid is torenhoog, de economie stelt niks voor en de levensstandaard ligt een stuk lager als bij ons. Maar de Litouwse minister van Financiën, Rimantas adius, is enthousiast. Ook de Litouwse ambassadeur, Darius Jonas Semaka kan zijn onverholen enthousiasme nauwelijks bedwingen. In een interview vandaag met DFT (inlog) zei hij, ik citeer:
"Voor ons is het getal twee magisch. Op 2 februari 2002 klonken we onze munt vast aan de euro. En nu vragen we voor de twééde keer lidmaatschap van de eurozone aan. Ons geluksgetal, dus deze keer móét het slagen."
Wat bezielt hen, zo vraag je je af? Op een vraag van Martin Visser antwoordt adius:
"Haha, waarom willen die rare jongens dit, vraagt u zich af? We hebben deze keus al in 2002 gemaakt. Toen hebben we onze munt vastgepind aan de euro. Tot dan toe zat de munt vast aan de dollar. Hiermee hebben we onze euro-ambities al duidelijk gemaakt. Voordat onze munt vastzat aan de dollar kampten we met hyperinflatie, en de koppeling aan de dollar en later de euro heeft voor ons goed gewerkt. Toch betalen bedrijven en consumenten nog steeds voor het wisselen. En beleggers vragen een risicopremie voor het geval onze munt toch zou devalueren. Elk handelscontract met buitenlandse partners kent een hoofdstuk over valutarisicos. Voor ons is de invoering van de euro dus een natuurlijke stap. Nu zijn we op het punt beland dat we kunnen aantonen dat we geen risico voor de eurozone vormen."
Omdat ze hun munt tegen een vaste koers hadden vastgepind aan de euro konden ze die niet devalueren. Op die manier hadden ze wel de nadelen-, maar niet de voordelen van een eigen munt. Ook is het land erg afhankelijk van de import van olie en met een zwakke eigen munt zou die onbetaalbaar worden. Het is dus begrijpelijk wat de voordelen voor de Litouwers zijn bij toetreding tot de eurozone. adius weer:
"Wij hebben alleen maar slechte ervaringen met eigen monetair beleid. Zweden heeft ook een veel sterkere economie. Je kunt ook naar Polen kijken. Onlangs heeft het hoofd van de centrale bank daar gezegd dat Polen misschien weer moet gaan denken aan de invoering van de euro. Maar Polen is geen open economie zoals wij. Wij zouden de enige Baltische staat zijn die geen euro heeft en dat is voor beleggers niet te begrijpen."
Dat zal best, maar wat zijn de voordelen voor de eurozone? Ik kan er werkelijk geen één bedenken. Geen een.
Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.
Lees ook