Eurosceptische voorhoede
Als de peilingen niet bedriegen, wordt de volgende Tweede Kamer een van de meest eurosceptische parlementen in de hele EU.
Het debat over ratificatie van het ESM-verdrag was een bijzonder moment in de Nederlandse politieke geschiedenis. Maar liefst vijf partijen (plus het lid Brinkman), van links tot rechts, stemden tegen een verdrag dat Nederland verder zou voortduwen op het pad van de Europese integratie. Als we de peilingen mogen geloven, zou dat blok van vijf partijen na de verkiezingen wel eens goed kunnen zijn voor 65 zetels een machtsfactor van formaat waarmee de andere partijen dus terdege rekening hebben te houden. Daarmee vormt ons land een eurosceptische voorhoede. Alleen Griekenland en het Verenigd Koninkrijk hebben een nog groter sceptisch blok in het eigen parlement.
Overigens zien we in die landen ook meteen de beperkingen van een benadering die alle sceptische partijen op één hoop harkt. De Griekse partijen die zich verzetten tegen de door Brussel opgelegde maatregelen hadden na de recente verkiezingen samen een (overigens minimale) meerderheid. Maar omdat ze het alleen eens waren over wat ze niet wilden, bleek het al snel onmogelijk om dat blok tot een coalitie te smeden. Binnen de Britse Conservatieve Partij zien we iets vergelijkbaars. De gematigde sceptici, die vooral inzetten op minder Brusselse bemoeizucht en meer interne markt, kunnen er nauwelijks meer samenwerken met de harde kern van uitgesproken sceptici die al jaren aandringen op Britse uittreding uit de EU. De leider van de UK Independece Party (UKIP), Nigel Farage, speelde deze week opnieuw handig in op deze verdeeldheid. Hij beloofde dat elk Conservatief parlementslid dat bereid is de euro-exit doelstellingen van UKIP te onderschrijven geen UKIP-kandidaat als tegenstander krijgt bij de volgende verkiezingen. In het Britse disctrictenstelsel, waarin de partij met de meeste stemmen automatisch de zetel wint, kan die belofte voor veel Conservatieve MPs het hele verschil maken tussen herkozen worden en de zetel verliezen. Alle kans dat sommige Tories de euro-exit verleiding niet zullen kunnen weerstaan zodat de Conservatieve Partij nog sterker verdeeld raakt over de Europese koers.
Ook voor het eurosceptische kamp geldt dus overduidelijk: zoveel mensen, zoveel meningen. In Nederland was het deze week niet anders. Wie de eurorealistische SGP naast de uitgesproken anti-Europese PVV ziet, kan zich niet aan de indruk onttrekken dat die twee partijen grote moeite zouden hebben om een gezamenlijk positief standpunt te bepalen over om het even welk Europees dossier. Voorlopig zal het sceptische kamp zich dus moeten beperken tot het blokkeren van onaanvaardbare voorstellen van federalistische kant op zich overigens een nobel streven. Daartoe kan een door de SGP ingediend voorstel goed van pas komen. Die partij wil namelijk via een grondwetswijziging voorschrijven dat Europese verdragen voortaan alleen nog maar met 2/3 meerderheid kunnen worden aangenomen. Onze onderhandelaars in Brussel weten vanaf dan dus dat ze alleen thuis kunnen komen met een resultaat waarin ook (een deel van) het sceptische blok zich herkent. Het zou een nuttige manier zijn om het eurosceptisch moment een permanent karakter te geven. Het zou immers tragisch zijn als een fundamentele politieke omwenteling uiteindelijk niet tot tastbare resultaten leidt omdat de sceptische partijen het niet onderling eens kunnen worden.
