Erdogan wint: 51% Turken stemt voor 'presidentieel systeem' en dus tegen parlementaire democratie

Het was bijzonder close, maar volgens de meest recente cijfers uit Turkije heeft Erdogan het referendum gewonnen. Volgens Turkse media heeft 51 procent van de kiezers voor het door hem bepleitte presidentiële systeem gestemd en 49% tegen. In de grote steden verloor Erdogan de strijd -- Istanbul, Ankara en Izmir stemden allemaal "hayir" (nee), wat voor het eerste sinds 2002 was dat hij het moest afleggen in die eerste twee steden -- maar zoals wel vaker kreeg hij de overwinning toch nog met hulp van het Anatolische hartland.

In de loop van de avond werd de aanvankelijk grote voorsprong van "evet" steeds kleiner, wat vooral kwam doordat het tellen in de grote steden nu eenmaal wat langzamer gaat.

Zoals De Telegraaf uitlegt betekent deze uitslag (aangenomen dat die officieel wordt) dat Turkije binnenkort geen parlementaire democratie meer is. In plaats daarvan wordt het een "presidentiële democratie," met een gekozen staatshoofd die zelf wetten en de noodtoestand kan afkondigen, ministers kan benoemen, die het premierschap en het presidentschap in zichzelf verenigt, en die het parlement naar huis kan sturen. En, oh ja, het stelt Erdogan ook nog eens in staat om tot 2029 aan de macht te blijven. Tenslotte heeft Erdogan ook al laten weten dat hij het parlement nu wil laten stemmen over herinvoering van de doodstraf. Aangezien hij daar zelf voorstander van is komt dat er ongetwijfeld.

We hebben vandaag dus iets buitengewoon opmerkelijks gezien in Turkije: een nipte meerderheid van het Turkse volk lijkt vóór een bijzonder machtige president te hebben gestemd en dus tégen het oude systeem waarin de macht verdeeld is over verschillende mensen én instanties.

Wel een belangrijk punt: de oppositie geeft de strijd nog niet op. Zo beweert de seculiere CHP dat er 2,5 miljoen stemmen geteld zijn die niet geteld hadden mogen worden. Zij stappen dus ongetwijfeld naar de rechter. Dit betekent dan ook vrijwel zeker dat de politieke én juridische strijd over dit systeem nog wel even doorgaat... hoewel het er dus wel degelijk alle schijn van heeft dat Erdogan wéér heeft gewonnen.

Overigens blijkt dus ook weer voor de zoveelste keer dat Turkije bijzonder verdeeld is. 49% tegen, 51% voor. Nipter dan dat wordt het niet. Het is dan ook zeer de vraag hoe Erdogan op deze uitslag reageert: wordt hij coulanter en probeert hij de twee groepen bij elkaar te brengen of doet hij juist het tegenovergestelde? De komende dagen en weken geeft hij het antwoord ongetwijfeld zelf -- niet zo zeer door zijn woorden, maar vooral door zijn daden.