We zijn a priori onder de indruk van andere culturen. Een terechte observatie in een artikel waarop we gisteren opmerkzaam gemaakt werden door Björn in de Koffiehoek. Het artikel behandelt de waanzinnige uitwassen van het doelgroepenbeleid, zoals gesubsidieerde cursussen hoofddoekvouwen. Het alternatief van de auteur is echter om de cultuur als leidend principe maar helemaal te elimineren. En dat is even ongezond als het multi-cultifanatisme.
De laatste alinea van het artikel:
[Het is] de vraag of het ideaal inderdaad is dat meerdere culturen naast elkaar bestaan. Ga liever uit van zestien miljoen individuen, die allemaal dezelfde rechten hebben. Hiermee kunnen ze deelhebben aan een cultuur, maar worden ze ook beschermd tegen de uitwassen van die cultuur.
We zien hier twee symptomen van het gelijkheidsdenkersvirus. Ten eerste een gigantische onderschatting van cultuur überhaupt. Ten tweede een immens vertrouwen in het recht.
Wie denkt dat alle culturen even goed zijn snijdt zichzelf in de vingers door te erkennen dat alles - dus ook die gedachte zelf! - cultureel is ingebed. Daarom is het gemakkelijker om cultuur te benaderen als iets waar je als individu voor kunt kiezen om aan deel te hebben of niet. Wordt de cultuur te claimend, beperkt het je teveel in je individuele vrijheid, dan stap je er gewoon uit, zo lijken relativisten te denken.
In werkelijkheid ligt dat natuurlijk even anders. Vanaf je geboorte word je doordrongen van culturele waarden en gebruiken. Deze uiten zich op talloze terreinen. In de gang van het dagelijks leven, maar ook in het recht. Het is dan ook een misverstand om te denken dat rechtspraak cultureel 'neutraal' zou kunnen zijn. En ook de focus op het individu is een cultureel fenomeen.
Het voorstel van de auteur heeft hetzelfde weg-met-ons-gehalte als doorgeschoten streven naar een multiculturele samenleving. Het ziet de mens namelijk niet als mens die leeft in en gevormd wordt door een cultuur, maar als een abstractum dat gereguleerd kan worden door de wet. In plaats van 'uitgaan van zestien miljoen individuen, die allemaal dezelfde rechten hebben', zouden we ook kunnen uitgaan van echte mensen in onze Nederlandse cultuur. En die Nederlandse cultuur is prachtig, met kernwaarden zoals gastvrijheid en tolerantie.