Donald 'End the Fed' Trump gaat los op centrale bank: 'Door jullie daalt mijn beursindex!'

Enige tijd geleden wist Donald Trump nog stoer te melden dat sinds zijn aanstelling de aandelenmarkt in jubelstemming verkeerde. Zo steeg de Dow Jones Index naar ongekende hoogte sinds zijn aantreden in november 2016. Dat hij daarvoor krediet eiste was een fout, zeker gezien de bizarre stijging van de Amerikaanse aandelenmarkt. Maar nu het slechter gaat met de Amerikaanse aandeeltjes verwijt hij anderen van de teloorgang. Daar trapt natuurlijk helemaal niemand in: als het goed gaat de eer opeisen en als het minder gaat anderen de schuld geven. Lekker makkelijk. Het is jammer dat de hypocrisie de inhoud van zijn kritiek op de Amerikaanse centrale bank ongeloofwaardig maakt. Want Trump heeft wel zeker een punt wanneer hij stelt dat de Federal Reserve invloed heeft op de economie. In die kritiek staat hij niet alleen.

Sinds de crisis van 2008 hebben centrale banken in de hele wereld de Federal Reserve gevolgd en hun valuta gedevalueerd. Dit deden de centrale banken om de schuldenlasten te verlagen en het aantrekkelijk te maken nieuwe leningen af te sluiten. In een economisch systeem dat onder meer is gebaseerd op de groei van de schuldenomvang trok de economie rond 2011 - 2013 langzaam aan. De afgelopen jaren zagen we kunstmatig lage rentestanden om de economie te kickstarten en opkoopprogramma's voor schulden, de zogenaamde kwantitatieve verruiming. Nu verhoogt de Federal Reserve langzaam aan de rente en is er de angst dat de aandelenmarkt een tikje krijgt. Helemaal niet zo'n probleem. want de lage rentestanden van de afgelopen jaren hebben echter ook een risico: inflatie.

Hierover schreef macro-econoom Edin Mujagic een waarschuwend betoog in zijn boek 'Het inflatiespook'. Geldontwaarding kan bij te lage rentestanden i.c.m. kwantitatieve verruiming tot Weimarachtige scenario's en die moeten worden voorkomen. Om dat te beteugelen proberen centrale banken zich aan hun doelstelling te houden door de inflatie rondom de 2% te houden en dit doen zij door de rentestanden te verhogen. Een verstandig besluit dus van de Federal Reserve, maar voor president Donald Trump komt het op een slecht moment in de tijd. De aandelenmarkt is namelijk van invloed op de Amerikaanse pensioenen en de bijna-gepensioneerden waren afgelopen jaar in hosannastemming toen de aandelenmarkt het zo goed deed. Het effect hiervan op de aandelenmarkt is niet vast te stellen, maar in ieder geval lijkt de rek eruit voor de Dow Jones index. Toch kan Trump tevreden zijn dat deze renteverhoging niet eerder werd toegepast, want anders was hij zijn presidentschap wellicht in de rode cijfers begonnen.

Wat de precieze invloed van de Federal Reserve is op de economie is altijd al een punt van discussie in de Verenigde Staten. Zo is er in Amerika een zogenaamde 'End the Fed'-beweging. Zij zien de centrale bank als de as van het kwaad en er gaan allerlei complottheorieën rond. Sommigen denken dat deze opzettelijk de economie manipuleert voor het gewin van de private eigenaren van de bank. Dit is technisch gezien mogelijk en als we de recessiegegevens en rentestanden tegenover elkaar plotten in een grafiekje dan valt wel iets op. Zo zijn er zeer sterke rentestijgingen waarneembaar voorafgaand aan een recessie. De pieken in de rentestanden zijn hieronder geaccentueerd met groene pijlen. Daarna volgde in 5 van de 6 gevallen een recessie. Of deze recessies al vast stonden of werden geconstrueerd is de vraag.

https://twitter.com/DokterTeunis/status/1067724123407872000

Of deze ogenschijnlijke relatie getuigt van kwade opzet weten we niet. Het kan natuurlijk ook gewoon toeval zijn. In ieder geval weet Trump het zeker: 'Het is de schuld van de Fed!' Daarin staat hij niet alleen. Ook econoom en winnaar van de Nobelprijs voor de economie Milton Friedman was kritisch op de werkwijze van de private Federal Reserve. Zo stelt Friedman dat het de Amerikaanse centrale bank was die de grote depressie in de jaren '30 veroorzaakte. Dat erkende toenmalig Fed-voorzitter Ben Bernanke dan ook: "I would like to say to Milton and Anna: Regarding the Great Depression. You're right, we did it. We're very sorry. But thanks to you, we won't do it again." Trump heeft dus zeker een punt als hij de Fed de schuld geeft, maar het zou hem sieren diezelfde Fed ook lof toe te zwaaien wanneer het goed gaat.