De toekomst van het kapitalisme

Sinds het uitbreken van respectievelijk de kredietcrisis, de schuldencrisis en de eurocrisis in de periode 2007/2008, is de wereld niet meer wat zij geweest is.

Het systeem van vrije markt kapitalisme dat na de neo-conservatieve revolutie van de jaren tachtig (Thatcher en Reagan) de wereld veroverde, lijkt in veel  landen te zijn vervangen door een meer centraal geleid systeem, waarbij centrale banken, politici en grote bedrijven de dienst uitmaken.

In een interessante column op de site van De Telegraaf, vroeg vermogensbeheerder Jan van Gemeren zich onlangs af of het kapitalistisch systeem dood is.  Van Gemeren wijst erop dat centrale banken en politici al zes jaar de financiële markten in een ijzeren greep hebben met hun lage rente en gratis geld politiek. Dit heeft geleid tot hoge  en tot nu toe stabiele beurskoersen, maar niemand weet hoe lang dit feestje zal duren. Van Gemeren legt een link naar een boek van van Joseph Schumpeter uit de jaren veertig van de vorige eeuw, “Capitalism, Socialism and Democracy”, waarin werd voorspeld dat het kapitalisme uiteindelijk zou worden vervangen door een vorm van bureaucratisch socialisme. Volgens Van Gemeren wijzen de ontwikkelingen van de laatste jaren sterk in de richting van hetgeen Schumpeter voorspelde, door de constante interventies van centrale banken en politici met ondersteuning van multinationals. Een vorm van corporatisme.

In mijn artikel op DDS “Monsterverbond tussen linkse elite en het grootkapitaal” wees ik er al op dat zowel in de Verenigde Staten als in Europa een merkwaardig monsterverbond is ontstaan tussen linkse of centrumlinkse politici, een kleine groep kapitaalkrachtige beleggers (die profiteren van de hoge beurskoersen) en multinationals met hun lakeien, zoals Bernard Wientjes. Dit monsterverbond regeert ons met straffe hand en maalt niet om democratische waarden, de  vernietiging van delen van het MKB, of hoog oplopende massawerkloosheid. Hierdoor ontstaat indirect een voedingsbodem  voor politiek extremisme.

Wel beschouwd is het verbijsterend om te constateren hoe de wereld als reactie op de crisis een wending naar (autoritair) links heeft gemaakt. Wie had in 2006 kunnen voorspellen dat de Verenigde Staten jarenlang geregeerd zouden worden door een progressieve welzijnswerker (Obama) en dat de EU-leiders (met uitzondering van David Cameron) uit de hand zouden eten van een voormalige wetenschapster uit het Oostblok (Merkel)? Obama en Merkel zijn allebei mensen die in hun hele leven nooit gewerkt hebben voor een normaal bedrijf.

Los van het vraagstuk van persoonlijke sympathie die je wel of niet voor Obama en Merkel kunt hebben, is het duidelijk dat de westerse wereld onder hun leiding steeds meer de richting opgaat van het door Schumpeter voorspelde bureacratisch socialisme. Afgelopen januari wees ik in een artikel voor GFC Nieuws erop, dat de Verenigde Staten in de 2014 Index of Economic Freedom (een publicatie van de Heritage Foundation in samenwerking met Wall Street Journal) buiten de Top 10 van meest vrije landen is gevallen. Deze lijst wordt nu aangevoerd door Singapore, Hong Kong en Australië. Het sterke verval van de U.S.A. (ooit een baken van vrijheid) is onder meer te wijten aan steeds slechtere scores als het gaat om eigendomsrechten, verspilling van overheidsgeld en corruptie. Belastingen worden er steeds hoger en de bureaucratie neemt toe. Een verhaal, dat ons als EU-burgers maar al te bekend voorkomt!

Net als Jan van Gemeren en vele anderen vraag ik me af in hoeverre dit bureaucratische regeersysteem, dat in economisch opzicht vaak verdedigd wordt met een beroep op Keynes, een houdbare zaak zal blijken te zijn. Zolang de beurskoersen hoog blijven en de economie (mede dankzij allerlei stimuleringsmaatregelen) in de meeste landen een minimale groei vertoont, zal een echte volksopstand wel uitblijven. In een rap tempo worden veel van onze traditionele westerse vrijheden (zowel in economisch opzicht als in andere opzichten) ondergraven.

Intussen begint ook de niet-westerse wereld steeds meer te neigen naar een autoritair bureaucratisch regeersysteem, zie ook mijn artikel op DDS “Links-autoritair blok in de maak?”. 

In dit artikel ga ik in op de samenwerking op basis van linkse ideologie door de G77 (in feite 133) groep van ontwikkelingslanden, die een verbond willen aangaan met de autoritair geleide supermachten Rusland en China. In zekere zin is het ironisch dat deze groep landen zich zo fel afzet tegen de Verenigde Staten, want als zij de ontwikkelingen in de V.S. beter zouden volgen, zouden ze Obama juist moeten uitnodigen als gastspreker op hun bijeenkomsten van socialistische vrienden. Het beleid van Obama verschilt in sommige opzichten niet zo veel van dat van landen als Argentinië of Venezuela!

Afijn, het sombere dagen voor de liefhebbers van de vrijheid en je vraagt je af wat er aan de hand is met het eens zo fiere, vrije westen. We moeten maar hopen dat de wal van de vrijheid het bureaucratische schip ergens zal keren.