De slechte pr van Neelie Kroes

Met haar opmerking dat de Nederlandse politiek moet ophouden met het bekritiseren van Europa, omdat Europa ook veel goeds heeft gebracht, heeft Neelie Kroes haar zaak waarschijnlijk meer schade toegebracht dan voordeel gedaan. Het klinkt weer zoals Neelie altijd klinkt: kordaat, autoritair en geen tegenspraak duldend. Anderzijds kun je ook zeggen dat het 'helemaal Neelie' is, en dat ze dus zeer authentiek bezig is. En aan authenticiteit schort het nogal, niet alleen in Brussel, maar ook in Den Haag, waar politieke spelletjes aan de orde van de dag zijn en alleen maar wordt gedacht in termen van p.r., public relations. Wat dat betreft is ijzeren Neelie nog niet van de politieke werkelijkheid vervreemd, want ze geeft toe dat de 'p.r.' van de Europese Commissie een stuk beter kan. Hear, hear!

Toch snijdt de eurocommissaris een wezenlijk punt aan. Het Nederlandse kabinet geeft nauwelijks tegenspel aan alle kritiek die nu op de euro en alle reddingsplannen voor de Grieken te horen is en lift via Jan Kees de Jager zelfs flink op het publieke ongenoegen mee. Dat is vragen om problemen, want het kan niet anders of Nederland moet straks inbinden in het Brusselse onderhandelingsspel, en dan moeten Mark Rutte en Jan Kees de Jager gaan uitleggen dat ze hun best hebben gedaan en dat er niks meer inzat. In werkelijkheid hebben ze valse verwachtingen gewekt. Tegelijk ligt Nederland bij de andere EU-partners en de Europese Commissie (inclusief eurocommissaris Kroes) onder vuur omdat het stemming zou maken tegen het prachtige Europese project. Daarmee loopt het kabinet het risico gemangeld te worden tussen de onvrede thuis en de onvrede daarbuiten, waarbij het voor het gevoel voor verhoudingen goed is te weten dat er vooral voor de Zuid-Europese landen in de Griekse schuldencrisis grote belangen op het spel staan. Dat wordt door de eurocritici in Den Haag en de rest van Nederland volkomen onderschat, zoals zij ook niet schijnen te beseffen dat 'Europa' geen project van zeloten is, maar één van de twee pijlers (de ander is de NAVO) onder onze naoorlogse vrede en welvaart.

Zeggen dat de EU voor vrede en welvaart staat, klinkt tegenwoordig weinig overtuigend, inderdaad als slechte 'p.r.', nu daar met de schuldencrisis ook een prijs voor aan het daglicht is getreden. Juist daarom zouden al diegenen die zich in het verleden sterk hebben gemaakt voor de euro, een keuze die uit vrije wil (dus volledig soeverein) geheel volgens de regels van de parlementaire democratie is gemaakt, veel duidelijker moeten uitleggen waarom zij die keuze in de jaren negentig hebben gemaakt. Maar we horen ze eigenlijk niet, Ruud Lubbers, Wim Kok, Hans van den Broek, Gerrit Zalm en Frits Bolkestein (jazeker, ook hij, want hij is als eurocommissaris naar Brussel gegaan en de VVD heeft net als de PvdA en het CDA ondanks twijfels vóór deelname aan de euro gestemd). Ook alle economen waren voorstander, inclusief onze eigen Hans Labohm (een uitzondering was de 'Amerikaanse' SP'er Arjo Klamer, een vrijbuiter die door zijn economische vakgenoten nooit serieus is genomen). Van zo'n historische keuze kun je niet zomaar weglopen nu het moeilijk wordt, en ook het huidige Nederlandse kabinet heeft de dure plicht aan het publiek duidelijk te maken waarom destijds gekozen is voor deelname aan de euro. Daarin faalt het volledig. Erger, er wordt niet eens moeite gedaan. Mijns inziens komt dat door het ontbreken bij de huidige generatie bewindslieden van een eigen 'doorleefde' visie op Europa, dat als een klusje voor spindoctors en public relations wordt afgedaan (een ziekte waarvan de eurocraten in Brussel met hun glanzende virtuele prospectussen zelf ook last hebben), en niet als zaak van leven en dood.

Nog gekker: wie zegt dat met de euro onschatbare zaken als vrede en welvaart op het spel staan, wordt helemaal niet meer geloofd en voor propagandacommissaris uitgemaakt. Alsof Europa de nieuwe Sovjet-Unie is. De critici die dit zeggen hebben geen idee, noch van het belang van de (uiterst gecompliceerde) Europese pacificatie, noch van het 'Evil Empire' dat de Sovjet-Unie zeventig jaar lang was en het softe paradijselijke Europa helemaal niet is. Neelie Kroes heeft wel degelijk een punt, maar de manier waarop ze het gemaakt heeft is vrees ik een schot in eigen doel.