De rechtsstaat en de hypocrieten

In een modern, vrij en beschaafd land, per definitie een rechtstaat, stoelt het gezag van de overheid op de kracht der wet. Door of namens het volk wordt de wetgeving vastgesteld, en hiermee wordt een stelsel gebouwd waarin iedereen zeker is van zijn rechten en vrijheden: rechtszekerheid.

Het is de taak van ons parlement om dit juridische stelsel vorm te geven, en de taak van onze regering om te zorgen dat de door het parlement goedgekeurde regels ook daadwerkelijk nageleefd worden. Mocht er een dispuut zijn over de toepassing van de regels, dan hebben de onafhankelijke rechter om te beslissen hoe de regels nageleefd zouden moeten worden.

Drie gescheiden machten, die elkaar tevens in balans houden. Dát is het ideaal van de rechtsstaat. De taakverdeling is duidelijk. Althans dat zou een weldenkend mens mogen verwachten. Helaas blijken veel mensen helemaal niet zo logisch na te denken. Als alles voorspoedig gaat, geven ze hoog op over de rechtsstaat – maar bij tegenslag negeren ze hun eigen lofzang op dat fraaie stelsel, en laten ze zich sturen door hypocriete emoties en basaal opportunisme.

Beschouw bijvoorbeeld Tofik Dibi, politicus voor GroenLinks. Begin dit jaar bepleitte hij nog fel dat het eens afgelopen moest zijn met de “Sahar-debatten”. De Kamer hoort immers niet te gaan over individuele gevallen. De taak van de Kamer is om voor degelijke wetgeving te zorgen. Een geweldig pleidooi voor rechtsstaat en machtenscheiding. Inspirerend!

Diezelfde Tofik Dibi is nu de aanzwengelaar van precies zo’n debat over één individueel geval. Geen verklaring, geen reden waarom hij in de tussentijd compleet van mening is veranderd. Behalve dan de ongesproken verklaring: hij kan er politiek mee scoren.

In het afgelopen jaar hebben we het grandioze wetsvoorstel-Dibi, dat de asielwetgeving compleet gaat hervormen, niet mogen ontvangen. Hij heeft geen klap uitgevoerd, ook al was hij degene die het hardst schreeuwde om structurele verandering. Hij heeft de verrotte wetgeving niet aan de kaak gesteld, maar nu schreeuwt hij wel (nog harder dan eerst) dat er opeens een uitzondering op de wet moet zijn omdat die wet zo puur slecht is.

Als er zo veel mis is met die wet, waarom heeft u er dan geen wijziging voor ingediend? Waar zit u anders voor in de Kamer, meneer Dibi? Om veel herrie te schoppen en vervolgens niets te doen, zodat u later nog méér herrie kunt schoppen? Het lijkt er verdacht veel op.

Met een rechtsstatelijke roeping (die de heer Dibi in januari nog veinsde) heeft het in ieder geval niets te maken. En de heer Dibi is niet alleen in zijn hypocrisie. Van “goed” gezelschap durf ik niet te spreken, maar zo ongeveer de hele groep kamerleden die naast meneer Dibi aan de interruptiemicrofoons hing te hijgen maakt zich net zo schuldig aan een dubbele moraal.

Ja meneer Spekman, ik heb het vooral over u. Het was een leuk wedstrijdje met collega Dibi, kijken wie harder kon blèren, zien wie de minister het ernstigst kon schofferen. Jammer dat Gerd Leers wél een beschaafd man is, en zich niet op de kast liet jagen. Dat zal uw hele dag verpest hebben.

Maar ja, er moet toch iemand opkomen voor de rechtsstaat. En bij de dames en heren van de oppositie is dat waardevolle kroonjuweel van de beschaving duidelijk niet in veilige handen. Want hoe u ook tiert, meneer Spekman, het was uw linkse Messias – sint Job zelve – die de wetgeving maakte op grond waarvan Mauro Manuel nu het land moet verlaten.

Natuurlijk is het heel makkelijk om te doen alsof het allemaal de schuld is van dat gemene, rechtse kabinet maar het was tevens uw partijgenote, mevrouw Albayrak, die destijds (we spreken 2009) een grote streep trok door de aanvraag van de jonge heer Manuel, en daarmee definitief besliste dat hij dit land op zijn achttiende moest verlaten.

Want ja, dat duurde nog een paar jaar. Dus toen was het makkelijk om de rechtsstaat te bewaken. En het harde werk, het échte vertrek, dat zou onder de auspiciën van een ander gebeuren. Die ander is Gerd Leers. Hij voert de wet uit die u hem naliet, hij past die wet toe op de gevallen die u hem toeschoof, en hij doet het in overeenstemming met de uitspraken van de rechter.

Al die politici die nu het gore lef hebben om kwaad te spreken van Gerd Leers – waar was u dan, in al die jaren dat de wet zo slecht functioneerde? Waar hebben wij uw dappere pogingen tot wetswijziging mogen bewonderen? In welke stukken mogen we kennis nemen van uw suggesties voor een beter beleid?

Precies. U was toen niet van de partij. Maar nu, vanaf de zijlijn, trekt u allemaal uw grote mond open. Nu horen we overal de meest verschrikkelijke verwensingen richting een eerlijk en integer bestuurder die niets anders doet dan hetgeen de wet hem opdraagt. Beste leden van de oppositie, u heeft geen enkel recht van spreken. Want als er moeilijke uitspraken gedaan moeten worden, dan geeft u geen gehoor.

Zoals meneer Dibi het één zegt in januari, en het tegenovergestelde in oktober en november, zo draait u allemaal met alle winden mee. Hoelang zal het duren, voordat we weer van een oppositiepartij mogen vernemen dat Geert Wilders een gevaar is voor de rechtsstaat? Enkele maanden, of toch nog wat sneller? Het geheugen lijkt erg kort op de linkerflank der politiek, dus niets zal mij verbazen.

De waarheid is echter dat juist degenen die nu huilen om “menselijkheid” zélf een gevaar voor de rechtsstaat vormen. Iedere dag hebben ze de kans gehad om de wet “menselijk” te maken. Iedere dag! Maar ze stonden erbij en keken ernaar. En nu wordt de wet die ze zelf jarenlang hebben laten bestaan ook daadwerkelijk toegepast, en nu moet er opeens een uitzondering worden gemaakt.

Op die manier, beste dames en heren, werkt de rechtsstaat niet. Als u iets wil veranderen, verander dan de wet. En dan écht. Een voorstel zoals dat van meneer Spekman, dat duidelijk alleen maar is gebaseerd op het ene onderhavige geval, is een belediging voor iedere serieuze wetgever. Kom met daadwerkelijke hervormingsvoorstellen, en debatteer dáár dan over. Niet over hoe de wet in individuele gevallen moet worden toegepast. Daar is de rechter voor, en die heeft al beslist. Laat minister Leers die beslissing dan ook uitvoeren.

Het zal vast waar zijn dat u naast uw eigen politieke opportunisme ook echt wel geeft om het lot van Mauro Manuel, maar als u hem had willen helpen, dames en heren van de oppositie, had u misschien in de voorbije jaren (of enkel de afgelopen maanden, dat was genoeg geweest) uw handen uit uw mouwen moeten steken.

Daar is het nu te laat voor. Hypocriet schelden siert u geen van allen. We leven in een rechtsstaat, godzijdank, en dat betekent dat u niet beschikt over het individuele lot der mensen. Probeer die macht dan ook niet naar u toe te trekken. Gebruik de macht die u wél heeft, en pas nu eindelijk die asielwetgeving eens aan. U heeft, samen, de grote verantwoordelijkheid om de wetten van ons land te maken. Probeer die taak niet te ontlopen door duizend schijnwerpers op Mauro Manuel te richten. Doe gewoon uw werk eens. U kunt een voorbeeld nemen aan minister Leers.