De Neuro en de Zeuro

Nog steeds ontbreekt het in Nederland aan een inhoudelijk debat over de monetaire oorzaken van de eurocrisis. 

De meeste economen en financieel journalisten hebben het alleen over symptoombestrijding, bijvoorbeeld over de vraag of overheden meer moeten investeren (met als gevolg oplopende staatsschulden). Of ze vragen zich af of een Europese variant van QE (quantitative easing) gewenst is. QE zal in de Europese context vermoedelijk niet werken en de balans van de ECB vervuilen.

In deze recente column van DFT-journalist Martin Visser, "Waarom blijft Europa maar kwakkelen?" wordt ingegaan op mogelijke oorzaken voor de kwakkelende economie zoals teveel bezuinigen, te weinig monetair stimuleren, of de bankensector onvoldoende aanpakken. Visser geeft toe dat hij het ook niet weet. Het monetaire aspect wordt niet eens door hem genoemd.

Toen ik Martin daarover een vraag stelde via Twitter, gaf hij als reactie dat de eenheidsmunt in zijn ogen wel de oorzaak is van de eurocrisis, maar niet per se de reden voor het uitblijven van herstel. Daarover kun je van mening verschillen. Zolang de eurozone niet aan de voorwaarden van een OCA (Optimal Currency Area) voldoet, ben ik in ieder geval van mening dat de one-size-fits-all euro wel degelijk een rem is (en zal blijven) op het gewenste herstel.

Zoals eerder opgemerkt, wordt in Duitsland wél een inhoudelijk debat gevoerd over de monetaire oorzaken van de eurocrisis. Zo verscheen enkele dagen geleden in Die Welt een interview met de Amerikaanse topeconoom en monetarist Allan Meltzer (84). Meltzer geeft aan dat het op de eenheidseuro gebaseerde loon- en prijspeil simpelweg te hoog is voor de zuidelijke helft van de eurozone om concurrerend te zijn. Hij adviseert daarom een splitsing in een noordelijke en een zuidelijke eurozone (het Neuro / Zeuro model).

Nu moeten we op de eerste plaats Meltzer complimenteren dat hij als 84-jarige het inzicht heeft dat de verschillen in Europa veel te groot zijn om met een eenheidsmunt uit de voeten te kunnen. Bekende Amerikaanse economen zoals Stiglitz, Summers of Krugman komen niet eens zo ver en doen constant aanbevelingen, alsof Europa een tweede V.S. is. Hoe een “one-trick-pony”als Paul Krugman ooit de Nobelprijs heeft gekregen is mij dan ook een raadsel. Overigens, de grootste monetarist van de 20e eeuw Milton Friedman heeft alle problemen van de eurozone in 1997 accuraat voorspeld. 

Toch denk ik niet dat de Neuro/Zeuro oplossing de juiste is. Los van de politieke haalbaarheid, kleven aan deze oplossing een aantal inherente nadelen. De belangrijkste is het grote risico op kapitaalvlucht wanneer de eurozone opgedeeld wordt in een noordelijke helft met een sterke munt en een zuidelijke helft met een zwakke munt. Deze kapitaalvlucht zou het zuiden kunnen ruïneren, met alle consequenties van dien. Daarnaast zijn er in de noordelijke zone grote verschillen tussen landen en in de zuidelijke eveneens. Zo zien we dat Spanje wel heeft hervormd, maar Frankrijk en Italië niet. Ook Duitsland en Nederland hebben verschillende economische en financiële problemen. Een monetair beleid moet daarom op lidstaat-niveau worden toegepast om effectief te zijn.

Als we de euro oplossingsmatrix van Drs. Harry Geels erbij nemen, blijkt dat andere oplossingen beter scoren. Een terugkeer naar nationale munten scoort beter dan de Neuro/Zeuro constructie. Nog beter is een opzet met parallelle munten. Dit was ook het advies van de Optica Groep van topeconomen aan de Europese Commissie in 1975. Helaas is dat advies in de wind geslagen door mensen als Delors en Santer (voorzitters EC van 1985 tot 1999) en ook door Mitterrand en Kohl, de politieke vaders van de eenheidseuro. 

De allerhoogste score in de euro oplossingsmatrix wordt behaald door The Matheo Solution, niet voor niets de oplossing die door veel columnisten op DDS aangeprezen werd en wordt als de beste oplossing voor de eurocrisis. Uiteraard zal dit oplossingsmodel vergezeld moeten worden van een integrale, grondige aanpak van het staatsschuldenprobleem in de eurozone en ook van de zieke bankensector. 

Ik sluit af met een profetisch citaat uit het hierboven aangehaalde artikel van Friedman uit 1997:

Volg Jan op Twitter: @JanGajentaan.