Het is natuurlijk prachtig dat de Dagelijkse Standaard aan Geert Wilders een podium biedt. De vrijheid van meningsuiting en all that. Vandaar dat ik de vrijheid neem te reageren op het eerste deel van zijn toespraak, De wederopstanding van de nationale trots en de toekomst van Europa, die hij onlangs in Los Angeles voor de American Freedom Association hield. (Vanavond was er nog een tweede deel waarin hij voor de islamisering van Europa waarschuwt en als een messias oproept tot steun aan Israël.)
De leider van de Partij van de Vrijheid vertelt daar zijn Amerikaanse toehoorders dat de Europese leiders het na de oorlog helemaal verkeerd hebben gezien. Zij zouden hebben gedacht dat 'patriottisme' (in Amerika een deugd) de oorzaak van de Tweede Wereldoorlog was. In heel Europa werd verteld dat de natiestaat gevaarlijk was en moest opgaan in een groter supranationaal geheel. Wilders hekelt deze 'europeanisering' en legt uit dat de holocaust niet door het Duitse patriottisme werd veroorzaakt, maar door de totalitaire nazi-ideologie. De Duitse patriot graaf Stauffenberg pleegde op 20 juli 1944 juist een (mislukte) aanslag op Hitler om de Duitse eer te redden, en offerde daar zijn leven mee. Het was volgens Wilders ook niet het Russische patriottisme dat mensen naar de Goelag zond, maar de boosaardige en totalitaire ideologie van het Communisme. Russische patriotten als Alexander Solzjenitsyn keerden zich juist tegen de Sovjets.
Wie deze passages leest, denkt in eerste instantie: daar zit wat in. En jazeker, wij hebben allemaal op school geleerd waartoe het nationalisme en het chauvinisme in Europa hebben geleid en dat die oude spoken nooit ver weg zijn. Vandaar ook dat velen een onbehagelijk gevoel krijgen bij de 'nationale trots' die nu weer door de PVV wordt gepredikt. Het is ook waar dat verwijzingen naar het Derde Rijk lange tijd een effectieve manier waren om elke kritiek op de linkse gemeente te smoren. In 2002 werd door D66-politici nog naar het Achterhuis van Anne Frank verwezen om Pim Fortuyn verdacht te maken. Maar dat is meer dan tien jaar geleden en tegenwoordig wordt elke poging in die richting als een
'godwin' afgedaan. Wie nu nog over de nazi-tijd begint, wordt er meteen van verdacht partijen als de PVV te demoniseren. De enige die nu nog geregeld naar de jaren dertig verwijst, is Geert Wilders zelf. Dan gaat het om de 'appeasers' (dhimmies) die nu hun hoofd laten hangen naar het totalitaire 'islamo-fascisme'. En ook de Sovjet-Unie heeft hij ontdekt: om als een klassieke koude krijger (
freedom fighter) de Europese Unie als een totalitair monster ('EUSSR') af te schilderen. Dit zijn geen speelse vergelijkingen meer uit de losse pols. De manier waarop de PVV hier opereert verraadt een systematische ideologie, compleet met vijandbeeld en activistische propaganda. Allemaal afgekeken van het 'linkse cultuurbolsjewisme' dat de PVV zo haat.
Is het waar dat de Europese leiders na de Tweede Wereldoorlog patriottisme, nationalisme en de natiestaat in de ban hebben gedaan? Het betreft hier hoogstens een halve waarheid, misschien nog erger dan een leugen, want lastiger te weerleggen. Laten we zeggen dat de Verenigde Staten (zelf een federatie) na 1945 de grootste gangmaker waren achter het ideaal van een federaal Europa. Alle internationale organisaties, van de Volkenbond tot de VN, en van de NAVO tot de EU, waren ook altijd Amerikaanse initiatieven om na gewapende conflicten een nieuwe regionale vrede en een nieuwe (door de VS geleide) wereldorde te bereiken. Europese leiders hadden daar eerder vraagtekens bij, omdat die ideeën in de Europese context (bijvoorbeeld na WO I) niet altijd even realistisch waren en te makkelijk voorbijgingen aan de nationale tegenstellingen waardoor grote delen van Europa na het opbreken van de grote multinationale rijken werden gekweld. Het zelfbeschikkingsrecht der volken was daarin een grote splijtzwam. Amerikanen hielden eerder te weinig rekening met het nationalisme dan te veel en veronderstelden in veel landen een 'patriottisme' dat er helemaal niet was. Wat Wilders totaal negeert is de enorme verbittering die naties na verloren oorlogen kunnen hebben. Daar is niets fraais, nastrevenswaardigs of patriottisch aan. Integendeel, men zoekt de verraders na de nederlaag het eerst in eigen kring. Ook Wilders is daar niet vies van. Hij wijst het 'cultuurrelativisme' en gebrek aan vaderlandslievendheid van de Europese leiders als zondebok aan. Dat bij zulke redeneringen niet onmiddellijk meer alle alarmbellen afgaan, laat zien dat onze kennis van de geschiedenis slijt en bot is geworden. Van die botheid maakt Wilders gebruik, als de meest botte van allemaal.
Het is helemaal niet waar dat 'de natiestaat' overal in het naoorlogse Europa verdacht werd gemaakt. In herrijzend Nederland bestond een onbekommerd nationalisme waarbij de corporatistisch gezinde zuilen er - anders dan in de naar binnen gerichte jaren dertig - gezamenlijk de schouders onder zetten. Weleens een Polygoon-journaal gezien? Het ontbrak toen bepaald niet aan nationale trots. Je kunt veel beter zeggen dat de onder Amerikaanse hoede tot stand gekomen Europese pacificatie de onttakelde en door oorlog en geweld verwoeste natiestaten weer een plaats heeft gegeven. Heeft Geert Wilders weleens van Charles de Gaulle gehoord? Het gaullisme is de belangrijkste ideologische stroming van het naoorlogse Frankrijk, en de Vijfde Republiek - ontsproten aan het genie van De Gaulle, met het idee het door de Vichy-collaboratie gebroken Franse moreel 'nieuwe trots' te bieden - was allerminst van plan in een Europese federatie op te gaan. Ook de Britten hebben zich hier steeds tegen verzet. Het nationalisme was vooral verdacht in Duitsland, en terecht. Wie weet heeft van wat Duitsland en het Duitse nationalisme als Verspätete Nation tussen 1870 en 1945 in Europa hebben aangericht, krijgt een nare smaak bij termen als vaderlandslievendheid. Waarbij komt dat Hitler niet eens een Rijksduitser was, maar een Duitstalige Oostenrijker met een afkeer van het 'kunstmatige' al eeuwen bestaande Habsburgse Rijk (inderdaad: het vroegere gebied van veel hedendaagse MOE-landen).
Wat de nazi's deden was het exploiteren van nationale gevoelens van verongelijktheid die in de Weimar-republiek in alle geledingen van de Duitse samenleving aanwezig waren. Er bestond een enorme afkeer van het 'dictaat van Versailles' dat na de Eerste Wereldoorlog door de geallieerden (vooral Frankrijk) was opgelegd. Er is niet veel fantasie voor nodig om in de huidige problemen van de eurozone een 'financieel Versailles' te ontwaren. Het aanhoudende gefoeter op de 'politieke en culturele elites' waarin de PVV zich van de mainstream-partijen onderscheidt, past perfect in de mentale sfeer die deze brandstichters aan het oproepen zijn. Alleen hele valse geesten kunnen het 'patriottisme' in deze context als een zuiverende, bevrijdende kracht zien. En dan meldt Wilders ook nog even dat niet het Russische patriottisme voor de Goelags heeft gezorgd, maar het Communisme. Alsof het dwepen met de Russische ziel geen obscurantistische kanten had. Alsof er in de tsaristische tijd geen Siberische gevangenkampen waren en geen pogroms. Alsof vadertje Stalin na de Duitse inval in 1941 niet een beroep op 'moedertje Rusland' deed om het heilige moederland te redden. Het deed dienst als instrument van massamobilisatie, waarbij (toegegeven: ook in het belang van het Vrije Westen) miljoenen Russen in de strijd tegen Hitler de dood zijn ingejaagd. Op die militaire prestatie, die het Rode Leger tot diep in Europa bracht, zijn de Russen nog steeds trots. Ook onder de 'patriot' Vladimir Poetin, die dit nationaal-chauvinisme ten eigen voordeel aanwendt.
De toespraak van Geert Wilders staat bol van de halve waarheden en is niks anders dan geschiedvervalsing. Ik moest het even kwijt - in naam van de vrijheid van meningsuiting die dezer dagen te zeer wordt misbruikt.