'De crisis is voorbij'

Zowel ING als Rabo kwamen vandaag met optimistische berichten naar buiten. Volgens ING neemt het optimisme onder ondernemers toe; volgens Rabo-econoom Stegeman is het einde van de crisis in zicht en zijn 'we' er bijna. Zelfs de huizenmarkt zal weer gaan floreren, aldus een andere Rabo-econoom. En natuurlijk kon ook de ECB niet achterblijven. In een presentatie over de banken-stresstest die voor de deur staat, verklaarde Mario Draghi dat die testen strenger zullen zijn dan ooit...

Ik word een beetje moe van dat eindeloze ge-herhaal dat de crisis voorbij is, dat het morgen beter zal gaan en dat het vertrouwen weer toeneemt. Heeft u dat nou ook? Hoe vaak hebben we dat de afgelopen zes jaar nu al niet gehoord? Nog deze week werd bekendgemaakt dat zowel in Nederland als in Duitsland de industriële productie afneemt, een veeg teken.

Door de gebeurtenissen van de afgelopen jaren ben ik anders naar de financiële sector gaan kijken. Natuurlijk heeft de financiële crisis die eind 2007 begon in de VS met het uit de hand lopen van speculatie met ingewikkelde financiële producten en de immer voortdurende eurocrisis daarmee te maken. Maar ook, en misschien nog wel meer, met de manier waarop bankiers zich vervolgens hebben gedragen. Want laten we het beestje maar gewoon bij de naam noemen: de banken hebben veel te veel en veel te kritiekloos krediet verleend in de hoop flink te verdienen, maar onderwijl hun bancaire huiswerk niet gedaan. Vervolgens worden ze direct dan wel indirect via noodfondsen gered met belastinggeld, maar van een mea culpa is geen sprake. Sterker, men compenseert gewoon het aan banden leggen van de excessieve bonuscultuur met een zeer forse verhoging van het vaste salaris.

Maar laten we eens kijken wat de ING te melden heeft. Volgens econome Katinka Jongkind (what's in a name?) neemt het vertrouwen van MKB-ondernemers weer toe en dat komt door het wereldwijde economisch herstel. Jongkind:

Het is dan wel een beetje merkwaardig, dat diezelfde ING verderop constateert dat het toegenomen vertrouwen bij vooral middelgrote bedrijven niet resulteert in een hogere omzet of banengroei. Dat komt dan weer, omdat de economische groei achterblijft. Volgt u het nog? Ik niet meer namelijk.

Dan de Rabo, wat concludeert hun hoofd-econoom over de crisis? Hij baseert zich daarbij op de studies van R&R (Reinhardt en Rogoff) naar de oorzaak en duur van financiële systeemcrises. Uiteindelijke conclusie van Stegeman:

Maar als ik naar diens onderbouwing kijk, dan vind ik die conclusie allesbehalve overtuigend. De zuidelijke periferie en Frankrijk staan er nog altijd niet goed voor, de overheidsschulden blijven in veel landen toenemen en de economische groei (gemeten naar het BBP per hoofd van de bevolking) heeft ook nog een lange weg te gaan, die bovendien nogal langdurig kan zijn. Nota bene aldus Stegeman zelf. Misschien is het dieptepunt gepasseerd, de crisis duurt inmiddels al zeven jaar tenslotte, maar dat wil natuurlijk nog niet zeggen dat het beter gaat, laat staan goed. De openingszin van het artikel "Bijna zeven jaar na het begin van de financiële crisis kunnen we zeggen dat we er in het Westen bijna zijn. En dat ‘er bijna zijn’ betekent deels goed nieuws.", kan ik dan ook met geen mogelijkheid onderschrijven. Het is weer van een niveau van 'wishful thinking' waar je beroerd van wordt.

Zolang er niets gedaan wordt aan de structurele economische onevenwichtigheden binnen de eurozone zal er geen sprake zijn van een gezonde en duurzame groei. Hoe hard bankeconomen ook proberen te preken voor eigen parochie. Over die stresstesten zullen we het maar niet eens meer hebben. Er zullen voor de vorm vast een paar kleinere bankjes sneuvelen en daarna dronken de bankiers een glas, deden een plas en alles bleef zoals het was.