De cocon van Cohen

Ik heb er nog ’s over nagedacht <mart> en nu ga ik iets heel geks zeggen </mart>, maar Job Cohen is de juiste man op de juiste plaats.

Hoe dat zo: op zaterdag 21 januari van dit jaar maakte Job Cohen de nieuwe lijn van de Partij van de Arbeid bekend. De PvdA zou niet langer zaken doen met het kabinet-Rutte. Over steun voor extra bezuinigingen viel niet meer te praten. De Volkskrant kopte: ‘Cohen doet de deur dicht’. Andere teksten van Cohen die dag: “Het kabinet zoekt het maar uit.” en “Sorry, je bekijkt het maar.”

Dat klonk natuurlijk reuzestoer. De vraag is echter of je met een dergelijke opstelling nog wel iets te doen hebt. Wanneer je als oppositiepartij categorisch alle samenwerking met een kabinet afwijst, blijven er vrij weinig politieke werkzaamheden over. Bij stemmingen moet je zorgen dat je aanwezig bent, zodat je overal tegen kunt stemmen, maar dat is het dan zo’n beetje.

De PvdA koos er in januari voor om niet verder te gaan met een constructieve resultaatgerichte houding ten opzichte van het kabinet. Men koos voor een soort omgekeerde can do-mentaliteit: nee omdat het kan. Het is een opstelling waar geen diplomatieke stuurmanskunst voor nodig is, geen overtuigingskracht, geen charisma. De PvdA heeft ervoor gekozen zich terug te trekken in een cocon, passief wachtend op tijden van hernieuwd vlinderschap. De rol van Cohen is die van slapende rups. In andere woorden: Job Cohen is de juiste man op de juiste plek. Waarschijnlijk tot zijn eigen teleurstelling.

De zaak verandert natuurlijk wanneer er verkiezingen op komst zijn. Dan is er daadwerkelijk een gedroomde lijsttrekker nodig die de twintigste eeuw opnieuw moet invoeren, opdat de PvdA weer kan floreren. Tot die tijd echter hoeft de fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid niet zo heel veel te doen. Op de winkel passen, af en toe de telefoon opnemen om tegen de premier te zeggen dat er niet met je te praten valt en dat is het dan. De fractieleider van de PvdA is in de huidige verhoudingen niet veel meer dan een administratief medewerker van de oppositie, een ceremonieel Kamerlid. Job Cohen heeft met zijn nieuwe koers zijn functie zodanig uitgekleed dat deze uitstekend bij hem past. De onbetwiste leider heeft zich ontwikkeld tot een ideale interim-leider. Cohen als opvolger van Cohen.

Niet veel anders was het met Mariëtte Hamer, die in oktober 2009 ook te maken kreeg met negatieve media-aandacht rond haar functioneren als fractievoorzitter. Vergelijk de nieuwsberichten ‘PvdA staat achter Cohen’ (2012) en ‘Partijtop PvdA staat achter Hamer’ (2009) en zoek de verschillen, al dan niet vergeefs. Uiteindelijk verstomde de kritiek en pas na de verkiezingen moest Hamer plaatsmaken als fractievoorzitter. Tot die tijd was haar functie niet belangrijk genoeg om een leiderschapswissel te forceren. Zo zal het ook gaan met Cohen: nog een tijdje bungelen in het luchtledige en na de eerstvolgende verkiezingen vol goede moed de anonimiteit in, in de voetsporen van Marjan Hamer (Mariëtte, red).

Cabaretier Frans Halsema (1939-1984) schreef ooit het wonderschone nummer ‘Kees’, waarin iemand aan zijn overleden buurman beschrijft hoe weinig er veranderd is in het jaar na diens dood. In de tekst wordt onder meer verwezen naar de zoon van de voormalig PvdA-leider Willem Drees en tevens PvdA-politicus Willem Drees junior: ‘Er is nog altijd Ster-reclame, maar bij de politieke namen is er een nieuwe Drees.’  Hamer en Cohen hebben misschien niet dezelfde namen, maar ook zij zouden goed passen in een mistroostig lied waarin weinig verandert.