Column Ozair Hamid: Liberalisme heeft een toekomst, conservatisme niet

Nu de Renaissancevloot dreigt te zinken in de postmoderne samenleving, wordt er door sommigen gesteld dat er kansen liggen voor een fatsoenlijke rechts-conservatieve partij. Maar liggen er geen kansen voor een klassiek-liberale partij, na de progressieve revolutie binnen de VVD?

Zonder twijfel was het het eerste land dat klassiek kapitalistisch was ingericht: Nederland. Al sinds de 17^e eeuw wordt de voormalige Republiek gekwalificeerd als een economisch liberaal land. En dat gebeurd niet voor niets. Het protestantse volk vond de effectenbeurs uit, de moderne bv’s en vof’s, en speculatief handelen. Op sociaal-cultureel vlak was deze vrijzinnige filosofisch ook zichtbaar; Nederlanders legaliseerden als eerste ter wereld het homohuwelijk, zijn in overweldigende mate voor drugslegalisering en geloven inmiddels niet meer in God, maar in het individu.

Nationaalconservatieven geloven niet in deze exponentiële economische en sociaal-culturele groei. De mens kan alleen lineaire groei aan, die gecontroleerd en bescheiden is, zou de droombeweging van Joost Eerdmans uitdragen. Of dat ook een waarheid is voor Nederlanders, is discutabel. Vertel dat namelijk maar aan de VOC-ontdekkingsreizigers in 1637 of aan Thorbecke, die met hun destijds radicale opvattingen het land in alle opzichten hebben laten groeien.

Ook komt er vanuit de nationaalconservatieven hoek steeds meer kritiek op het vrijemarktdenken. Invloedrijke conservatieven, zoals Tucker Carlson, halen in de media geregeld uit naar multinationals omdat deze arbeiders zouden uitbuiten. In plaats van “uitbuiting” zou de lokale gemeenschap weer centraal moeten worden gesteld, met de bijbehorende lokale ondernemers. Dus over 50 jaar niet naar Rome binnen een uur met een hyperloop, maar met een 3 uur durende vlucht, uitgevoerd door de regionale maatschappij. Verouderde, niet werkende ideeën hebben geen toekomst in een wereld waar men steeds meer verbonden raakt met elkaar, welvaart die inspeelt op de realiteit wel.

Tegelijkertijd betekent niet dat bepaalde conservatieve principes geen waarde hebben vandaag de dag. Zo wordt het gebrek aan sociale cohesie door velen als problematisch ervaren. De daaropvolgende vraag is hoe daar invulling aan wordt gegeven. Dat kan niet gerealiseerd worden door een overkoepelende, homogene cultuur of godsdienst in zo’n divers land als Nederland – maar wel door bijvoorbeeld een collectieve wil te ontwikkelen om verder met elkaar te gaan als land, uiteengezet in Qu’est-ce qu’une nation ?.

Betoog daarom niet dat Nederland drastisch verlangt naar een conservatieve partij, want dat doet het niet. Het verlangt naar brede volkspartij met een liberale signatuur.