Column Ozair Hamid: De aanval op het individualisme is doorgeslagen

Steeds vaker koppen kranten ‘het individualisme is doorgeslagen’. En niet alleen kranten openen de aanval op het liberale denken; ook steeds meer politieke partijen nemen er nadrukkelijk afstand van.

Vanaf het moment dat geld werd geïntroduceerd tot aan 1820 was meer dan 90% van de wereldbevolking ‘arm’; in 2015 was dat 9,4%. Alleen de kapitalistische industriële revolutie heeft daar verandering in weten te brengen, en niet een progressief systeem, waarin investeren wordt ontmoedigd. Dat is het verleden van economische individualisme, en die weg niet meer voortzetten, wat de afgelopen decennia steeds meer gebeurt, laten zijn nadelen zien.

Zo is de economische realiteit die is veroorzaakt door anti-individualistisch beleid bitter. De kosten van AOW-uitkeringen lopen elk jaar op, de zorg wordt steeds instabieler en de kwaliteit van het onderwijs wankelt. Een functionerend alternatief, behalve het liberalisme, is niet aanwezig, zo laten ook andere landen ons zien. De Scandinavische landen bijvoorbeeld, die ooit zo progressief waren, privatiseren langzamerhand steeds meer en meer. Op vele gebieden zijn zij inmiddels al liberaler dan Nederland, ook op cultureel vlak.

In Nederland staat dit cultureel individualisme echter onder druk. Gert Jan Segers schreef dat het individualisme de sociale cohesie ondermijnt. Maar waar vloeit die sociale cohesie uit voort? Ongetwijfeld zijn culturele normen en waarden een belangrijke factor, maar in een maatschappij waar andere culturen steeds dominanter aanwezig zijn kan zo’n overkoepelende cohesie niet aanwezig zijn. Daarnaast: is zo’n cohesie op basis van religie of een gedeelde cultuur überhaupt wenselijk? Heeft het niet een zelfbeperkend effect? Moet het individu niet de frisse lucht inademen op het wijde veld van de mensheid? Op die vragen gaat Segers niet in, terwijl die vragen juist in deze context zo belangrijk zijn.

De tegenbeweging van het individualisme zal ook niet op deze vragen ingaan, omdat het de discussie altijd zal verliezen. Want welvaart en vrijheid, zaken die iedereen nog altijd waardeert, zullen autoritair collectivisme altijd verslaan.

Volg mij op Twitter.