Column Frits Bosch: De ECB is verworden tot een politieke instelling die EU-beleid bepaalt

De Europese Centrale Bank (ECB) neemt de touwtjes in handen in de EU. Het is verworden tot een puur politieke instelling. Het is als een monsterwesp: het vreet allerlei politieke issues op: 'klimaatbeleid, groen leningenbeleid, inclusie personeelsbeleid, schuldenbeleid en o ja, monetair beleid, dat doen wij voortaan'. Wee je gebeente als je er niet aan voldoet. Dan komt ECB directeur lachende Christine Lagarde persoonlijk langs om je een pets te verkopen.

Hoe komt ’t toch dat de hielen van lachende Christine zo nat zijn? Dat komt omdat onze DNB directeur Klaas Knot ze alsmaar likt. Maar de europa-fielen lopen juichend door de straten! De jongens en meisjes van Volt zullen het ook mooi vinden. Doe onze soevereiniteit maar in de uitverkoop!

De ECB gaat haar mandaat ver te buiten. De ECB zet het statuut buiten werking. De ECB begrijpt blijkbaar niet wat een 'bank' is. Een bank of een kredietinstelling is een financieel instituut dat bewaring van geld, leningen, betaalverkeer en diverse andere diensten aanbiedt. De primaire functie van commerciële banken, in termen van omzet, is het uitlenen van geld tegen rente. De omzet komt tot stand doordat banken geld aannemen in deposito en dat geld meermalen uitlenen (fractioneel bankieren). Dit systeem is de voornaamste vorm van geldschepping in moderne economieën. Andere bronnen van inkomsten zijn financieel advies en provisies op financiële transacties.

Dat de inflatie hoger ligt dan de afgesproken 2 procent doet niet langer de alarmbellen rinkelen bij de ECB. De inflatie mag 'gedurende een overgangsperiode boven de doelstelling uitkomen', verklaart Lagarde lachend. Natuurlijk wil ze dat. Het biedt meer ruimte voor de nieuwe 'woke'-doelstellingen. De voormalig haviken, de Duitsers, geven toe, moe gebeukt door woke en belanghebbenden voor lage rente, de schuldenlanden met een gat in hun hand. Wat er dus gebeurt is dat het centrale mandaat van de ECB – het monetaire beleid – verwaterd wordt ten gunste van allerlei politieke doelstellingen. Desastreus!

We zijn allemaal reuze blij dat Klaas Knot (54) exact tien jaar president directeur van De Nederlandsche Bank (DNB) is (maar niet heus). Zijn termijn loopt nog vier jaar en kan niet verlengd worden. Zijn benoeming was destijds omstreden. De bank wenste, bij monde van toenmalig directeur dr. Nout Wellink, DNB-directeur dr. Lex Hoogduin als hoogste baas. Mark Rutte gaf echter de voorkeur aan Knot die volgens hem "beter voor de benodigde cultuurverandering kan zorgen", uiteraard een verandering die Rutte past en die hij kennelijk via Knot beter naar zijn hand kon zetten. Het was een zeer bedenkelijke en omstreden strategische zet van Rutte. Inmiddels kennen we de trucjes van deze schavuit.

Zoals hierna zal blijken is die cultuurverandering er inderdaad volop gekomen. En Mark Rutte is er enorm blij mee. Maar ik zal hierna betogen dat er allerminst reden is voor een feestje. De cultuurveranderingen die hebben plaatsgevonden zijn weinig gepast en onsuccesvol geweest. Ze vallen buiten de rol van de bank. Als start geldt: voor de toetsing en beoordeling van het door Knot gevoerde beleid is belangrijk hoe het past in de rol en het daaruit voortvloeiende takenpakket van de bank. Dus: wat is de voorgeschreven rol van een centrale bank? Welnu, dat is omschreven in de statuten van de bank alsmede in de economische literatuur. De rol van een centrale bank is de waarde van de valuta te stabiliseren en koopkracht behouden. Daarnaast brengt de centrale bank monetaire middelen in omloop en zorgt voor geld als glijmiddel voor de transactie tussen partijen. De bank heeft toezicht op banken. De bank zorgt voor een solide bankwezen en een betrouwbaar betalingssysteem. Dit is een ondersteun en faciliterende doelstelling.

Knot zegt dat de rol van de centrale bank is te zorgen dat de economie misschien wat minder hoge pieken meemaakt zodat de dalen ook minder diep zijn. Dat is onjuist. Dat is niet de rol van de centrale bank, maar van de overheid. Het afvlakken van economische cycli kan bewust regeringsbeleid zijn. Het wordt zogenaamd Keynesiaans beleid genoemd. Een centrale bank voert geen Keynesiaans beleid. Het past niet bij de rol en takenpakket van de bank. Dan zouden de overheid én de centrale bank een Keynesiaans beleid voeren. Dat is ongepast activistisch centrale bank beleid. Afgezien van het feit dat economische cycli moeilijk voorspelbaar zijn, is een activistisch centrale bank beleid niet efficiënt doenlijk en ongewenst. Het CPB kan zelfs op een kwartaal - laat staan op een jaar - niet voorspellen wat de economische groei zal zijn. CPB directeur Pieter Hasekamp moet steeds bijsturen. Economische groei is bovendien een resultante maar geen doelvariabele. DNB, Klaas Knot, gaat hier ver zijn boekje te buiten. Handen af van activistisch Keynesiaans beleid.

Knot meent dat de extreem lage rente nauwelijks - slechts één keer - het gevolg is van ECB beleid. Ik vrees dat hij niet goed kan tellen. Het beleid van Mario Draghi en van Christine Lagarde is voortdurend gericht op lagere rente ten gunste van de schulden landen. Knot erkent dat ECB heeft bijgedragen aan lagere rente daarmee aan de vermogensongelijkheid: "wij hebben het laatste zetje gegeven". Dat lijkt me een understatement! Zie de huizenprijzen en aandelenmarkten zijn tot absurde hoogte gestegen, ten koste van spaarders, pensioenfondsdeelnemers, de pensionado’s, starters en lager betaalden. Denk ook aan het waanzinnige opkoopprogramma van de ECB, en het gaat maar door. DNB wenst inclusie. Welnu, de vermogensongelijkheid is gigantisch toegenomen ten koste van voornoemde! Het tegendeel van inclusie is het geval. Het beleid van centrale banken, inclusief DNB, is zo asociaal als de pest. De duivel schijt weer op de grote hoop. Knot haalt de schouders op. 'Who cares?!' Wil wel hogere DNB salarissen. Natuurlijk, u vraagt wij draaien!

Knot zegt dat zijn mening in het ECB presidium steeds ondergesneeuwd wordt, in ondertal is, voor niets is. Knot zit er zoals blijkt voor Jan met de korte achternaam bij. Knot is wel ten volle medeverantwoordelijk voor beleid waar hij blijkbaar niet achter staat. Dat hij dat zelf wenst is me een raadsel. Heeft Knot geen eigendunk? Of vindt hij het wel mooi zo? Fijne maaltijd, leuke reis, je ziet nog ’s wat! Is dat dan geen reden tot vertrek uit ECB? Dat is niet vertrouwenwekkend! Kom Klaas, laat zien dat je ballen hebt!

De ECB heeft de gigantische schuldenberg geïnstigeerd en het gaat maar door. Alweer: zeer activistisch! Ik heb elders al op diverse plaatsen er op gewezen dat dit een tikkende tijdbom is. Het is gebaseerd op mondiaal vertrouwen. Als er maar iets van (politieke) stront aan de knikker komt en het vertrouwen ebt weg, dan loopt geheid de bestaande financiële luchtballon leeg. Hyperinflatie is wel 'lekker' want dan loopt de ballon vanzelf leeg. Moet je niet willen. Het probleem is echter veel groter dan Knot, die te weinig tegenspartelt. Centrale banken zijn immers wereldwijd ontspoord. De hemel verhoede dat het ernstig fout gaat.

ECB en DNB maken zich hard voor een groene economie door op groene basis in te grijpen in het leningenbeleid van banken. De aankoop van bedrijfsobligaties moet dwingend vergroenen door rekening te houden met de criteria van klimaatverandering. Obligaties als onderpand van banken worden op duurzaamheid en klimaatcriteria beoordeeld. Dááág autonomie van banken. Wees de nederige dienaar van de ECB en lachende Christine Lagarde. DNB rechtvaardigt dit beleid aldus: 'de tijd dringt, hoe langer we wachten, hoe groter de kans op economische schokken'. Mogelijk heeft de bank daarin qua schokken gelijk, maar het heeft geen pas dat de bank op die basis op de stoel van ceo’s van banken gaat zitten ter bepaling van het leningenbeleid. Dat is niet de rol van de centrale bank, maar van de overheid. Knot gaat hier ver z’n boekje te buiten in activisme. Dit is een ongewenste en ongepaste cultuurverandering. Dus: handen af van het leningen beleid DNB! Het verbaast me zeer dat banken dit over hun kant laten gaan. Of vindt binnenskamers obstructie en weerstand plaats?

ECB en DNB wensen inclusie voor alle bedrijven. DNB website: "DNB zet zich in voor een inclusieve samenleving door toezicht te houden op banken, pensioenfondsen en verzekeraars en samen te werken met andere organisaties." De inclusie hype is ook bij DNB neergeslagen. Knot is trots op twee lesbiennes in het bestuur plus een homofiel. Het is een walgelijke discriminatoire ziekte, vooral van D66. DNB gaat hier bovenop de stoel van de ceo’s van de onderhavige organisaties zitten op basis van LHGBTI+ beleid zitten. Knot moet met z’n handen van dit soort (omstreden) beleid afblijven. Het is niet aan een hierop in te grijpen.

Knot laat een regenboog vlag wapperen in de top van het DNB gebouw in solidariteit met LHBTI'ers in Hongarije. Knot: "Buitengewoon belangrijk is dat wij als bank zichtbaar en herkenbaar zijn voor lhbti, genderdiversiteit en culturele diversiteit." Een centrale bank hoort geen politiek statement af te geven, maar neutraal te zijn. Ook hier gaat Knot z’n boekje ver te buiten. Verbazingwekkend is wederom dat banken dergelijk ingrijpen in het personeelsbeleid klakkeloos toestaan. Of zijn ze bang dat ze zich buiten de orde, buiten de inclusie pandemie, plaatsen? Daar is geen vaccin tegenop gewassen en Knot is helaas ongeneeslijk besmet geraakt.

Zou dit er ook mee te maken kunnen hebben dat DNB haar monetaire taken aan ECB heeft overgedragen en op dit centrale terrein niets meer voorstelt/vermag? Zoekt DNB dus ander vertier om toch nog iets maatschappelijk te kunnen voorstellen? Knot vindt het allemaal prachtig!

Telkens keert weer de vraag terug: hoe past het gevoerde beleid in de rol van de centrale bank? Is het activistisch of faciliterend? Is het beleid van DNB activistisch en gaat alle perken te buiten? Het antwoord is driewerf 'ja'. Het dient faciliterend te zijn, maar de meeste centrale banken gaan hier in de fout. We constateren dat centrale banken een veel te grote broek aantrekken en algemeen sturend optreden op alle mogelijke terreinen, zoals klimaat, inclusie, economische groei, inflatie, personeelsbeleid en leningen beleid. En het gaat steeds verder. We leven in een complete dictatuur van centrale banken, het marktmechanisme compleet kapot makend. Je kunt er van alles onderschuiven, ook wat onze Lieve Heer de centrale bank verboden heeft. Een puinhoop is het resultaat. Knot is een fervent marathonloper. Moeten we hem niet ontlasten en vééél meer tijd gunnen om marathons te laten lopen?

Nederland is verworden tot een vazalstaat binnen de morbide EU met Klaas Knot als haar gewillige dienaar. Dit gaat echt helemaal de verkeerde kant op. Kan hier nog iets aan worden gedaan? Ja, maar dan moet de politiek verdraaid snel in grijpen. Weg met Knot. Ik zie het niet gebeuren, want Knot is door Rutte zelf daar neergezet. ECB en Knot maken er een welberekende puinhoop van. Dááág soevereiniteit van Nederland!

Frits Bosch