China is een totalitair en fascistisch land, maar Nederlandsche Bank-bobo Nout Wellink vindt het prachtig!

We hebben er lang op gewacht, maar toch gekregen: het nieuwe boek van Nout Wellink (77) “Ontgelden”. Wellink was topambtenaar op het ministerie van Financiën en topman van De Nederlandsche Bank. Sinds 2012 was hij niet-uitvoerend lid van de Raad van Bestuur van de Bank van China en sinds 2018 vervult hij dezelfde rol bij de Industrial and Commercial Bank of China. Wellink is een erkend intelligent persoon met een schitterende staat van dienst. Hij kent China door en door. Hij zegt dat hij “geleerd heeft door de ogen van de Chinezen naar het Westen te kijken.”

In zijn boek waarschuwt hij voor een nieuwe schuldencrisis. Hij verwondert zich over de ‘bijna universele neiging’ van mensen om crises te onderschatten en traag te reageren. “Too little, too late” is geen holle frase”, schrijft hij. Ook Wellink heeft zich er aan bezondigd tijdens de kredietcrisis 2008-2009, dat weten we nog heel goed. We zien hem nog staan tijdens de persconferentie, met die zelfverzekerde blik in de ogen, naast minister van financiën Wouter Bos en toenmalig premier Jan Peter Balkenende, parafraserend: “we hebben het onder controle, het valt mee”. Wellink tegen Twan Huys (NOVA, 18 september 2008): “De crisis is niet dramatisch, ik zou het niet willen overdrijven”. Dat had hij beter wel kunnen doen, want de klap was gigantisch, vooral voor de financiële sector. Onze grote banken – ons belangrijkste financiële kroonjuweel - werden een kopje kleiner gemaakt. Wellink onderschatte het volledig. Maar daarover graag een andere keer. Ik wil het hebben over de vermeend anti-China reflex van het Westen.

Interessant is dat Wellink meent dat “het Westen verzwakt uit de coronacrisis komt door afkeer van China. Het Westen kent anti-Chinareflexen.” Ik meen dat Wellink zich hier toch wat minder zorgvuldig uitlaat. Want wie bedoelt hij met “het Westen”? De VS kent inderdaad hele stevige anti-Chinareflexen via president Donald Trump. Trump wil (terecht) een zakelijk ‘level playing field’ en hij wil (terecht) dat Chinese bedrijven geen Amerikaanse bedrijfsgeheimen ontfutselen en hij wil (terecht) dat Chinese bedrijven, waaronder Huawei, onze data niet misbruiken. Maar van de Europese Unie horen we niets van dat alles, ondanks alle verzoeken om een stevige opstelling te plegen. Huawei wordt doodleuk uitgenodigd om hier zaken te doen. De opstelling van Australië is weer anders: ze zijn ongelukkig met Chinese politieke infiltratie. “Het Westen” is dus zeer divers.

Wellink zegt ‘niet te geloven in nationalisme en Trumps America first”. Nee, dat zal best als rechtgeaard CDA’er. Maar is dat niet wat hypocriet? Dat lijkt mij wel, want China is 100% nationalistisch en 100% ‘China first’. China heeft enkel en alleen de belangen van China in het oog. Sterker nog, China is een totalitair en fascistoïde land. Van een totalitair land is sprake als de regeringsvorm alles en iedereen totaal ondergeschikt maakt aan het staatsbelang via een geheel alles omvattende staatsmacht. Dat is nadrukkelijk aan de orde in China. Alles en iedereen wordt gecontroleerd en gesanctioneerd zelfs bij de geringste overtreding, gezichtsherkenning etcetera: ‘Big Brother is watching you’ is hier in de praktijk gebracht. De eigen bevolking wordt ultiem kort gehouden, gekneveld.

China is bovendien fascistisch te noemen. Van fascisme is sprake bij een extreme vorm van autoritair nationalisme, waarbij gewelddadigheid niet geschuwd wordt. Ook dit is in China aan de orde. In China worden bijvoorbeeld mensen die een onwelgevallige opvatting hebben vermoord, zoals doktoren die een tipje van de sluier oplichten over achtergronden van Corona in China. In China is positieve identiteitspolitiek illegaal en verboden.

China beschouwt landen die inherent cultureel verdeeld en gepolariseerd zijn (zoals Nederland) als zwak en op den duur ten dode opgeschreven. Vandaar dat China Oeigoeren verjaagt, in concentratiekampen stopt en vermoordt. Tibetanen en Hong Kong worden onderworpen en onderdrukt. Ik heb in China managers gevraagd wat zij aan inclusie doen. Ze kijken je aan of ze water zien branden en je ziet ze denken “die Europeanen zijn helemaal gek geworden, geweldig!” De Chinezen bevorderen niet diversiteit, maar eenheid. Daarom menen zij dat zijn op den duur van het Westen zullen winnen, dus van ons. De afspraak met Hong Kong “one nation, two systems” was nooit een reële optie. Het was een Chinese leugen.

Kortom, China is een zeer interessant en belangrijk land, maar wel een volstrekt walgelijk land waar “het Westen” ernstig voor moeten uitkijken. En nu vindt Wellink dat “Het Westen anti-China reflexen heeft”. Het lijkt er dat de heer Wellink daar in China met grote oogkleppen op zijn werk doet en enkel gericht is op het economische en wegkijkt van wat er loos is in dat land. Hoe kan het dat zo’n intelligente man toch niet de beschikking heeft over enig moreel kompas?! Intelligentie en moreel kompas zijn twee geheel verschillende en van elkaar losstaande zaken en Wellink is daar het prima bewijs van. Wellink zegt niet te geloven in nationalisme en America first, maar hij voldoet al jaren aan Chinees nationalisme en China first. De spreuk “Wiens brood men eet, diens taal men spreekt” hangt bij Nout Wellink boven zijn bed...

Meer in algemene zin is van belang de vraag: in hoeverre mag en kan het bedrijfsleven zaken doen met landen die walgelijk zijn? Mijn opstelling is nogal liberaal. Naar mijn mening zijn bedrijven niet ter wereld gekomen om politiek te bedrijven. Dus, ga in principe je gang maar en doe zaken zelfs met de meest verrotte landen met bloeddorstige dictatoren. Ga handen schudden met sjeiks in Saoedi-Arabië die homofielen van het dak gooien en vrouwen onderdrukken. Wees daar niet hypocriet over als je dat doet, zoals Wellink. Maak maar smerige handen. We zijn kooplieden nietwaar? CEO’s mogen zelf beslissen of ze dit willen doen of niet.

Het is aan de soevereine overheid om het kader te bepalen en te beslissen of men al dan niet zaken kan doen met een bepaald land. De opstelling van onze premier Mark Rutte kennen we: “doe maar met iedereen zaken, want als we op moraliteit moeten letten kunnen we met niemand meer zaken doen”. Gelijk heeft hij!

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.