Burgers slechts een noodzakelijk kwaad

Een paar dagen geleden, tijdens een gesprek met een bekende politicus, werd me weer duidelijk wat er mis is met ons politieke bestel. Een aardige, hardwerkende man. Maar opgesloten in de axioma’s van de politieke agenda. Het was duidelijk dat hij niet buiten die agenda kon denken. En hij hoefde niet. Hij dankt zijn positie aan zijn partij. Hij was ervan overtuigd dat hij de waarheid in pacht had. De mensen die op hem stemmen, kenden hun eigen belangen niet zo goed als hij ze kende en dus was hij gedwongen de inzichten van de stemmers ondergeschikt te maken aan zijn eigen inzichten. Nogmaals: ik waardeer hem. Maar hij is tegelijkertijd blind in zijn arrogantie.

Hij is kenmerkend voor de verschrikkelijke kloof tussen beroepspolitici en de meerderheid van de burgerij. Terwijl we allemaal mondig zijn, allemaal heel goed weten wat onze belangen zijn en de interesse en de tijd hebben voor politieke keuzes, worden we nog steeds behandeld als negentiende-eeuwse analfabeten. Houden politici het referendum weg uit eigenbelang? Absoluut. Ze willen niet dat we het recht krijgen hun visionaire agenda’s af te wijzen of te begrenzen. En de reactie van politici op zo’n vaststelling kennen we ook: je bent een populist wanneer je politici ervan beschuldigt dat ze in de 21e eeuw politieke processen in stand houden die thuishoren in de 19e eeuw.

De energiepolitiek, bijvoorbeeld. De meesten van ons verafschuwen windmolens. Ze zijn lelijk en draaien op subsidie. Wanneer het niet of te zwak waait, moeten traditionele elektriciteitscentrales direct kunnen leveren – de centrales die in korte tijd kunnen opstarten zijn de vuilste. Als je dat allemaal tot je door laat dringen, besef je dat elektrische auto’s een vorm van zelfbedrog zijn. En dan hebben we het niet eens over de energiekosten van de bouw en installatie van windmolens, noch over de vervuiling door elektrische auto’s wanneer je de gehele levensperiode van bouw tot afbraak van die auto’s onderzoekt.

Het is al lang bekend dat een gemiddelde benzineauto het milieu minder belast dan een elektrische auto als je naar de gehele levensduur kijkt en niet alleen naar die korte periode dat de auto door een particulier wordt bereden. De energie die nodig is om een Tesla te bouwen en af te breken is gigantisch – en tussendoor rijdt die auto, die ik overigens een wonder van vernuft vind, op energie uit ’gewone’ elektriciteitscentrales. Wat er aan vuiligheid in de accu’s van die auto’s zit, belast het milieu ernstiger dan een paar keer rond de aarde auto rijden in een moderne en dus zuinige benzine- of dieselauto.

Maar het axioma luidt: de aarde wordt warmer en dat is Onze Schuld en dus moeten we groen worden. Opwarming is een heilig geloofsartikel geworden in het hele politieke spectrum. Dus geen discussie. Het argument luidt steevast: de meeste wetenschappers zijn het er toch over eens dat de aarde opwarmt en dat komt toch doordat we te veel fossiele brandstoffen verstoken? Maar: de meeste wetenschappers zijn het daar helemaal niet over eens. Eensgezindheid geldt wel voor de adviseurs en ambtenaren die de politici bijstaan. En voor een groot deel van de wetenschapsjournalisten. Enkele eeuwen geleden werden denkers die afweken van de axioma’s op de brandstapel gegooid; de klimaatdissidenten van dit moment overkomt dat gelukkig niet letterlijk, maar wel figuurlijk.

De Nederlandse politicus die ik sprak kan straks, als hij wil, een andere invloedrijke baan krijgen, bijvoorbeeld bij de Europese Unie. Ook daar draaien de axiomamachines op volle toeren. Het is al enkele decennia duidelijk dat migratiestromen uit landen met andere tradities niet alleen tot economische, maar ook tot sociale en culturele crises leiden en tot geweld van geloofswaanzinnigen. Wanneer je de migranten nooit duidelijk hebt gemaakt dat migreren per definitie een beetje sterven is, namelijk het sterven van de tradities en ideeën en normen van het land van herkomst, dan kweek je eilanden van sociale onrust.

In elk Europees land met grote groepen islamitische migranten zie je dezelfde migratieproblematiek. Het is geen toeval dat grote delen van Noord-Europa vrij en welvarend zijn en de islamitische wereld bijna geheel uit dictatoriale of autoritaire landen bestaat zonder vrijheid en welvaart. Onze vrijheden en welvaart hangen nauw samen met onze normen en waarden, en wie bij ons succesvol wil deelnemen aan maatschappelijke processen moet er zich van bewust zijn dat dat alleen mogelijk is wanneer die nieuwe waarden en normen worden omarmd. Maar wie dit durft te zeggen in het Europese parlement, wordt meteen van fascisme en racisme beticht.

Wij, burgers, zien dat betonnen blok van linkse media en autonoom voortdenderende politici met lede ogen aan. Pim Fortuyn beukte er met zijn meeslepende retorische hamers op, en hij werd monddood gemaakt. De beroepspolitici pasten hun eigen retoriek een beetje aan, omdat dat nu eenmaal de erfenis van Fortuyn was, maar gingen onverdroten door met de instandhouding van hun bolwerken die onze stem zo veel mogelijk uitsluiten. Zij zijn onderweg met hun agenda’s en voor velen is die buitenwereld, vol gewone mensen met hun eigen zorgen en belangen, alleen maar complicerend.

Het is al tientallen jaren hoog tijd voor een ander bestel met referenda, maar wij, burgers, zijn voor veel politici een noodzakelijk kwaad.