Bloedige militaire couppoging in Turkije mislukt

Zestig mensen zijn vannacht om het leven gekomen bij een mislukte militaire coup tegen de regering van president Erdogan.

Tientallen mensen zijn afgelopen nacht om het leven gekomen bij een coup die gepleegd werd door een deel van het leger. Aanvankelijk leek de poging om het land over te nemen succesvol: de staatszender TRT werd overgenomen, en vliegvelden, havens en bruggen bezet. Ook enkele getrouwen van Erdogan werden vastgezet, die zelf opvallend afwezig was tijdens de ondernomen staatsgreep.

Toen Erdogan rond 2:20 echter landde op Ataturk International Airport in Istanbul, leek de situatie voor hem onder controle. Ondanks dat het parlement zwaar beschoten werd, gooide een massale opkomst van burgers roet in het eten. Zij sleurden militairen uit hun tanks en dreven de soldaten terug van plekken als vliegvelden en de bruggen over de Bosporus. Ook werd met een F16 een helikopter vol rebellerende soldaten uit de lucht geschoten. Meer dan 750 coupplegers zitten momenteel gevangen.

De coup lijkt daarmee formeel mislukt, alhoewel er op plekken nog altijd gevochten wordt.

Opvallend is ook de de reactie van bondgenoten van Turkije. President Erdogan zou tijdens het heetst van de strijd hebben geprobeerd te landen met een vliegtuig in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Italië. Alledrie hebben hem de landing ontzegd. Ook weigerde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry in eerste instantie om de couppoging te veroordelen; hij sprak de wens uit voor 'stabiliteit' en 'continuïteit', maar noemde daarbij niet aan welke kant hij stond. Pas toen duidelijk werd dat Erdogan in staat was om in het zadel te blijven, deden Obama en Kerry een verklaring uitgaan waarin ze de coup veroordeelden en democratie in Turkije wilden steunen.

Intern had de coup ook weinig vrienden: alle Turkse partijen veroordeelden de poging het land onder militair bestuur te zetten, en ook de gevluchte geestelijke Gül - ooit een bondgenoot van Erdogan - zei dat een coup niet de manier was om Erdogan te verslaan. Desalniettemin gaf de president hem en zijn volgelingen - de Gulenisten - de schuld van de opstand.

Verwacht wordt nu dat Erdogan de teugels stevig aantrekt. Allereerst zal de bezem door het leger worden gehaald; honderden soldaten kunnen verwacht worden van hun post te worden verwijderd en gevangengezet. Ook wat betreft individuele vrijheden in Turkije bestaat de kans dat de situatie verslechtert - zeker voor Gulenisten.