Bleu Marine. Over de kansen van Marine Le Pen

Soms raak je geïntrigeerd door een politicus, ook al ben je het niet helemaal eens met zijn of haar ideologie. Vroeger had ik dat met Pim Fortuyn. Ik was geen echte Pim-aanhanger, maar ik vond hem razend interessant. Nu heb ik dat met Marine Le Pen.

Wie is deze juriste, die in de Nederlandse media vaak verketterd wordt, maar in Frankrijk steeds populairder wordt? In de Nederlandse media wordt Marine Le Pen, sinds 2011 voorzitter van het Front National en van het Rassemblement Bleu Marine, steevast neergezet als "extreem-rechtse politica". Ik heb al vaker opgemerkt dat je partijen als Front National (FN) of PVV moeilijk kunt duiden langs de links/rechts-schaal, omdat ze in feite een mix van opvattingen hebben. Naar mijn mening is het beter om te spreken van nationale partijen.

Een goed voorbeeld van het framen van Marine Le Pen als extreem-rechts maakten we mee op 8 januari, een dag na de aanslag op Charlie Hebdo. De hele dag kondigde de nieuwsrubriek EenVandaag aan, dat de "extreem-rechtse politica" Marine le Pen in hun uitzending harde uitspraken zou doen over het sluiten van de grenzen (opzeggen Schengen Verdrag) en het herinvoeren van de doodstraf.

Nu zijn dit twee punten die al jaren in het programma staan van FN, dus als zij ernaar wordt gevraagd, zal Marine dit beamen. Maar in het interview in EenVandaag met journalist Remko Theulings hield Marine Le Pen een genuanceerd verhaal over de impact van de aanslag en de oorzaken daarvan. De door EenVandaag aangekondigde punten zoals herinvoeren van de doodstraf en sluiten van de grenzen, kwamen in de uitzending niet eens ter sprake, maar zo werd zij wel de hele dag aangekondigd door EenVandaag. Een goed voorbeeld van framing door de media.

Lees verder op pagina twee.

De laatste tijd heb ik veel interviews bekeken met Marine Le Pen, recente maar ook oudere. Het valt op dat zij een consistente politieke lijn heeft, die weliswaar in het verlengde ligt van de historie van FN (waar ik als liberaal mijn bedenkingen bij heb), maar ook nieuwe accenten legt. Er is duidelijk gekozen voor een meer gematigde koers. Daarbij wordt vader Jean-Marie (86) steeds meer een sta-in-de-weg voor Marine, door allerlei rare uitlatingen in de media.

Het viel me ook op dat Marine in alle interviews die ik gezien heb, een helder onderscheid maakt tussen moslims en moslimextremisten. De tweede categorie wil zij bestrijden. Wat betreft de islam in het algemeen, stelt zij dat we discussies over de inpasbaarheid ervan in onze westerse samenleving niet uit de weg hoeven te gaan, maar benadrukt telkens dat er veel moslims van goede wil zijn, die in haar ogen recht hebben op godsdienstvrijheid.

Dit is een andere lijn dan die van Wilders, in feite een meer politieke lijn, terwijl Wilders een sterk ideologische anti-islamlijn volgt. Dergelijke verschillen van invalshoek raken in de Nederlandse media vaak ondergesneeuwd. Zo verklaarde de Nederlands-Britse auteur Simon Kuper in Nieuwsuur vanuit Parijs, enkele dagen na de Charlie Hebdo aanslag, dat Marine Le Pen olie op het vuur gooide door álle moslims de schuld te geven van de aanslagen. Helemaal nergens in interviews of toespraken van Marine le Pen heb ik dat terug kunnen vinden. Ik vraag mij dan ook af, waar Kuper dat op baseert.

Marine Le Pen keert zich fel tegen communautarisme (het vormen van parallelle gemeenschappen binnen de natie), maar zij verwijt dit de politici met hun beleid van massa-immigratie in de afgelopen decennia, niet de individuele immigrant. Er komen ca. 200.000 immigranten per jaar naar Frankrijk . Volgens FN valt zo’n grote hoeveelheid niet te assimileren. Naast het beperken van immigratie is Marine sterk voorstander van natievorming met alle symbolen die daar bij horen. Zo is zij voor het herinvoeren van het verplichte schooluniform. Door het versterken van natievorming hoopt zij dat een meer eensgezind Frankrijk zal ontstaan.

Lees verder op pagina drie.

Daar kun je van alles van vinden, maar inhoudelijk onderscheidt haar betoog zich niet zo veel van hetgeen in de periode 2000/2001 bij ons gesteld werd door Pim Fortuyn en door de publicist Paul Scheffer (PvdA) in zijn artikel 'Het multiculturele drama' uit 2000 in NRC. De lijn van Fortuyn was: grens (bijna) dicht en eerst maar eens integreren. Scheffer benadrukte de noodzaak tot natievorming om meer draagvlak te scheppen onder immigranten voor westerse kernbegrippen als de scheiding van kerk en staat, de vrijheid van meningsuiting en de emancipatie van vrouwen en homo’s. Het nieuwe beleid van het Front National zou je kunnen zien als een combinatie van Fortuyn en Scheffer met een Frans tintje, sterk anti-EU en anti-neoliberalisme.

Marine Le Pen is vrijzinniger op het punt van homosexualiteit en abortus dan een deel van haar achterban. Sinds een publicatie enkele weken geleden door een Frans roddelblad is bekend dat haar politieke vertrouweling en spindoctor Florian Philippot (vice-president van FN) een relatie heeft met een man. Phillipot begon zijn politieke carrière in 2002 als lid van het campagneteam van de socialist Jean-Pierre Chevènement. Terwijl het oude FN van Jean-Marie, dus vóór 2011, kon rekenen op de steun van ongeveer 18% van de Fransen, staat 34% achter de ideeën van Marine. Ook de jongerenbeweging van de partij groeit spectaculair.

In 2011 was er op de Nederlandse tv een interview van Sven Kockelmann met Marine Le Pen. We zien in dit interview een vrouw aan het woord die stevige uitlatingen niet schuwt, maar met gevatheid en humor de aanvallen van Kockelmann weet te pareren. Op het einde van het gesprek heeft ze Kockelmann beet als hij met verkeerde cijfers komt over de Franse bijdrage aan de EU. Terwijl Kockelmann paniekerig in zijn papieren begint te graaien, reageert Marine met ironie: "We kunnen erover wedden om uw das".

Marine Le Pen weet waarover ze praat en ze is consistent en adrem genoeg om als kanshebber te gelden voor de presidentsverkiezingen van 2017, tenzij Nicolas Sarkozy een spectaculaire comeback maakt. Sarkozy heb ik nog niet op een origineel idee kunnen betrappen en hij heeft nogal wat affaires aan zijn broek hangen. Het probleem voor Marine Le Pen zal eerder zijn dat zij een brug moet slaan naar gematigde kiezers en ondertussen rechts-radicale, mogelijk zelfs antisemitische stromingen in haar eigen beweging in toom moet houden, of daar geloofwaardig afstand van moet nemen.

Als zij daarin slaagt, kan ze hoge ogen gooien in de race naar het presidentschap in 2017, al denk ik niet dat haar partij in het parlement een absolute meerderheid zal verwerven. Krijgt Frankrijk in 2017 weer een cohabitation?