Beveilig de democratie tegen de gevestigde partijen

De macht aan het volk. Dat is democratie. Het volk kiest zijn eigen vertegenwoordigers en controleert hen.

Politiek is een belangenstrijd, dus het is niet vreemd dat er spanningen ontstaan. Gefrustreerde burgers kunnen overgaan tot het bedreigen van hun vertegenwoordigers. Om die reden wordt Geert Wilders 24/7 beveiligd. 
Hoe zit het echter met de dreiging vanuit de andere zijde? Vanuit de zittende macht?

Actueel is de kwestie Spuiforum waar 80% van de inwoners tegen is. De PvdA-ledenraad stemde tegen, maar de PvdA-wethouder drukte toch door. 
De geruchten over intimidatie zijn niet van de lucht. Een PvdA-raadslid, stapte gedesillusioneerd uit zijn partij en een CDA-raadslid veranderde plots van mening. Uiteindelijk stemde de gemeenteraad met slechts één stem verschil voor de bouw. Het volk heeft dus ook deze slag verloren.

Verkiezingen zijn een belangrijke voorwaarde voor een democratie. Maar zolang volksvertegenwoordigers onderdrukt en omgekocht kunnen worden door de zittende macht, zolang door het raadswerk zelfs je kostwinning op het spel kan komen te staan, kan er geen sprake zijn van integer bestuur, laat staan van democratie.

In 1992 zetten minister Dales Integriteit op de agenda en sindsdien zijn er stapels beleidstukken geschreven.

Onderzoeken naar de vele corruptievallen in 2012 wijzen uit dat wij ondanks de vele maatregelen, niets zijn opgeschoten. Voor minister Plasterk reden om Integriteit tot speerpunt van zijn beleid te maken.
Hij meldt vervolgens dat hij voornemens is om de burgemeesters bij wet te belasten met het toezicht op de bestuurlijke integriteit binnen hun gemeenten.   

Absurd!

Ten eerste zijn burgemeesters geen gekozen volksvertegenwoordigers maar benoemde partijbonzen en ten tweede is de belangrijkste kwaliteit van partijbonzen nu eenmaal dat ze het belang van hun partij boven het algemeen belang van het volk stellen, ook als ze burgemeester zijn.  

Het bij wet versterken van de positie van partijbonzen op burgemeestersposten en hun benoemen tot slager die eigen vlees gaan keuren, gaat dus dwars tegen alle democratische en integriteit regels in. 

Heel merkwaardig is dat Plasterk niets zegt over de rol van raadsleden, de primaire bewakers van bestuurlijke integriteit, ook als het om de burgemeester gaat.

Als er in het kader van bestuursintegriteit een positie versterkt moet worden dan is het wel die van het individuele raadslid.

Een onmogelijke opgave als hun veiligheid en onafhankelijkheid niet 100% gegarandeerd is.

In de praktijk laat die veel te wensen over, getuige het democratisch slagveld. Ik noem 4 recente gevallen waarbij raadsleden grote schade hebben opgelopen door het raadswerk.

Hoe heeft het zover kunnen komen?

Door de partijstructuren hebben landelijke partijen een keur aan instrumenten kunnen ontwikkelen om effectief kritiek van hun raadsleden te kunnen smoren:

Oppositieraadsleden worden verleid met:

Gelukkig zijn er raadsleden die niet buigen onder de druk. Non-conformisme wordt echter niet geduld. Er volgt een cordon sanitaire en een klokkenluiderbehandeling om het raadlid de Raad uit te jagen en zijn zetel aan de fractie af te staan.

Vertrekt het raadslid uit de fractie maar behoudt hij zijn zetel om zelfstandig verder te gaan dan is hij helemaal de pineut.

Het proces is goed te vergelijken met eerwraak: de gehoorzamen worden beloond en dissidenten meedogenloos afgestraft. 
In beide gevallen verliest het volk.

En uiteraard is de politiek geen bedevaartsoord en moeten politici tegen een stootje kunnen. Maar er zijn grenzen, die bij wet zijn vastgesteld en die worden vaak grof en ongestraft overtreden.

Toezicht door de burgemeester gaat niet helpen. Zij zijn vaak zelf het probleem.

Onder deze omstandigheden is er alle ruimte voor onderdrukking van raadsleden en kan vrij eenvoudig de lokale democratie, buiten het zicht van de kiezer om, de nek worden omgedraaid.

Wanneer houdt men op de uitwassen weg te zetten als incidenten?

Hun aantal stijgt omdat:

Naar verwachting zullen de komende verkiezingen een aardverschuiving teweeg brengen in het voordeel van de lokale partijen. Hoopgevend voor de democratie maar het drijft de gevestigde partijen, waartoe ook PvdA-minister Plasterk behoort, tot wanhoop.

2550 raadsleden van onafhankelijke partijen hebben zich verenigd in de VPPG. Minister Donner had als minister van Binnenlandse Zaken regelmatig overleg met de VPPG. Ze zijn immers de grootste politieke groepering in het land.

Plasterk heeft al in zijn eerste overleg met de VPPG in april 2013 aangegeven het overleg te staken. Hij heeft ook besloten dat de VPPG niet op subsidie van hem hoeft te rekenen ondanks oproepen daartoe van de Eerste en Tweede Kamer. De gevestigde landelijke partijen ontvangen wel subsidie.

Ze harmoniseren wel perfect met de strafmaatregel voor afsplitsers (art. 9 lid 2) door de Nieuwegeinse VVD-fractie is geïnitieerd. Daarin is vastgesteld dat raadsleden die hun fractie verlaten kunnen fluiten naar gelijke onkostenvergoedingen. Eerder had de meerderheid al besloten dat afsplitsers (voor de wet gewoon een nieuwe fractie) minder spreektijd krijgen dan andere eenmansfracties (slotalinea). 
Twee slinkse en ongrondwettelijke instrumenten om raadsleden te forceren om onmondig in de fractie te blijven zitten.  

De burgemeester hoort deze maatregelen te vernietigen maar dat heeft hij geweigerd. De maatregel is immers ook in het belang van zijn VVD. Bestaande faciliteiten blijven voortaan dus alleen gelden voor de volgzamen.
De beloning is een ticket voor de race naar het wethouderschap en de Tweede Kamer, maar dat even terzijde. 

Fracties kunnen zich laten ondersteunen bij het fractiewerk. Zij kunnen enkele fractie-medewerkers voordragen, die vervolgens bij hamerslag door de Raad worden benoemd. De voordracht is bindend en de benoeming slechts een formaliteit, want ze zijn geen lid van de Raad en hebben geen beslissingsbevoegdheid.  
Tegenwoordig zie je steeds vaker dat om stemming wordt gevraagd waarna bij meerderheid van stemmen de benoeming van de voorgedragen persoon wordt gesaboteerd..  

Niet alleen pure pesterij maar ook een middel om kwaliteit uit de oppositie weren. De burgemeesters horen deze stemmingen niet toe te staan vanwege het onwettig karakter, maar omdat hun partij er ook bij gebaat is, doen ze dat wel.

Zo worden raadsleden en aspiranten die daadwerkelijk willen gaan voor Volk, Vrijheid en Democratie buiten spel gezet en blijft de politiek alleen nog interessant voor baantjesjagers. De zittende macht c.q. de gevestigde partijen worden versterkt, de controlerende macht en onafhankelijke partijen afgezwakt.

Ook is de populistische term "spookraadsleden" is bedacht, door de PvdA, voor raadsleden die hun tijd productiever willen besteden aan het volk dan aan het poppenspel dat de raadsvergadering is. Nu moeten zij van PvdA-kamerleden voor straf worden gekort op hun vergoeding.
Zoals bekend hebben raadsleden beperkt tijd beschikbaar en zij mogen zelf weten hoe ze hun tijd verdelen. Het is aan de kiezers om af te rekenen met hun volksvertegenwoordigers en niet aan volksvertegenwoordigers die zich door hun bedreigd voelen.
Dus ook hier: slinkse en oppervlakkige kruimelwerk om volksvertegenwoordiging te knechten en te verzwakken.

Meer regelgeving?
Meer regelgeving is nergens voor nodig. Bestaande wetten voldoen prima. Ware het niet dat de bewaker, de meerderheid, niet alleen die wetten overtreedt maar ook elke kans pakt om die wetten uit te hollen, onder andere via nieuwe regels.