Berlusconi probeert links tot coalitie te verleiden

Tot gisteren eiste Silvio Berlusconi het presidentschap op in ruil voor regeringsdeelname. Het Italiaanse parlement moet volgende week een opvolger kiezer voor de stokoude Giorgio Napolitano. Die neemt afscheid zonder het Zuid-Europese land een nieuwe regering te geven. Napolitano heeft twee commissies van "wijze mannen" in het leven geroepen om te onderzoeken welke coalities mogelijk zijn, maar veel hoop is er niet. Links heeft regeringsdeelname met rechts uitgesloten; Berlusconi weigert een tweede regering van technocraten te steunen; de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo wijst regeringsdeelname van de hand.

De linkse Democratische Partij won in februari een meerderheid van de zetels in de Italiaanse Tweede Kamer, maar niet in de Senaat waar de partij van Berlusconi en diens bondgenoten, waaronder de separatistische Lega Nord, bijna evenveel macht hebben. De Vijfsterrenbeweging zou links aan een meerderheid kunnen helpen, maar verzet zich tegen de "oude" politiek. Grillo zou voor individuele wetsvoorstellen kunnen stemmen, maar is niet bereid formeel steun te leveren aan welke coalitie dan ook. Wat hem betreft moet het hele politieke systeem op de schop.

Een brede coalitie van links met de rechtse volkspartij van Berlusconi lijkt de enige mogelijkheid, maar de leider van de Democratische Partij en premierskandidaat Pier Luigi Bersani ziet dat niet zitten. Binnen zijn partij neemt de druk om toch zo'n centrumregering te vormen echter toe. De vakbonden willen nieuwe verkiezingen tegen elke prijs voorkomen uit angst dat de partijen van Berlusconi en Grillo beide meer stemmen halen. De populaire burgemeester van Florence, Matteo Renzi, die het in december nog tegen Bersani moest afleggen in voorverkiezingen op links, roept de oud-minister op om op zijn belofte terug te komen. Samenwerking met rechts is volgens de sociaal-liberaal zo slecht nog niet.

Als Bersani blijft weigeren, zou het premierschap hem kunnen ontglippen. Renzi is populair. Volgens een peiling van SWG ziet 28 procent van de Italianen in hem de gedroomde premier. Ter vergelijking: slechts 14 procent steunt Bersani. Als er herverkiezingen moeten worden uitgeschreven, zouden de Democraten er verstandig aan doen Bersani met Renzi te vervangen. Vooral omdat de partijen die Berlusconi steunen langzaam stijgen in de peilingen. Die zouden nu 33,4 procent van de stemmen kunnen halen. In februari haalden zij nog 29,1 procent, bijna evenveel als het linkse blok.

Toch lijkt ook Berlusconi nieuwe verkiezingen te willen voorkomen. Hij biedt links nu het presidentschap aan en zegt geen ministerschap te ambiëren.

Het kan ook tactiek zijn. Mochten er onverhoopt nieuwe verkiezingen komen, dan kan Berlusconi de Italianen voorhouden dat hij er alles aan heeft gedaan om een regering te vormen terwijl links, geleid door een voormalige communist, enig compromis weigerde.

Hoe dan ook, de politieke toekomst van Bersani ziet er steeds minder rooskleurig uit. Berlusconi, daarentegen, die vorige maand nog tot een jaar gevangenisstraf werd veroordeeld wegens machtsmisbruik, maar de veroordeling aanvecht, lijkt het lot van Italië nog steeds in handen te hebben.