Berlijn, Brady bonds en burdens - de eurocrisis bezien vanuit het buitenland

Voor de buitenlandse bladen en kranten is de eurocrisis, ondanks het dreigende Griekse default, nog geen uitgemaakte zaak.

Der Spiegel kwam deze week met een interessant coververhaal over de toekomst van de euro. Volgens de Duitsers is een nieuwe greep uit het steunfonds niet de juiste manier om de Grieken er bovenop te helpen en daarmee het gevaar voor de rest van Europa af te wenden. De krant verwijt de Europese landen luie compromissen en het aan ziekelijk grenzende stapelen van risico's. Alles wat er gebeurt, zou enkel en alleen gebaseerd zijn op de hoop dat het allemaal goed komt.

Het tijdschrift plaatst een correcte observatie. Reeds twee regeringen heeft de eurocrisis de kop gekost: in Ierland en in Portugal. Spanje en Griekenland zouden zomaar eens kunnen volgen. Tegelijkertijd vragen de kiezers in de betalende landen zich af waarom zij moeten opdraaien voor het roekeloze gedrag van de PIGS, waardoor ook de Duitse regering moet vrezen voor haar voortbestaan.

Zodoende staat niet alleen de Europese Monetaire Unie staat op het spel, maar ook de Europese politieke unie. De euro, die Europa moest verenigen, is het grootste gevaar geworden voor een gezamenlijke toekomst op het oude continent. Hoe heeft het ooit zover kunnen komen?

De Duitsers menen dat we veel eerder hadden moeten inzien dat de euro een leuke constructie is als het mooi weer is, maar tegen slecht weer van meet af aan nauwelijks bestendigd was. In 2002 voorspelde de Amerikaanse econoom Milton Friedman al dat 'euroland' in vijf tot vijftien jaar uit elkaar zou vallen.

De Duitsers komen tot de weemoedige conclusie dat de enige manier waarop we kunnen voorkomen dat Griekenland ervoor zorgt dat heel Europa in een diepe recessie gestort wordt, het vormen van een krachtige politieke unie is. "Een strenge centrale regering", waardoor ze "het financiële systeem beter kunnen coördineren en de gemeenschappelijke munt een politiek fundament geven". Het is geen vrolijke conclusie.

In The Wall Street Journal toonde Stephen Fidler zich op vrijdag 24 juni een stuk optimistischer. Hij haalde het Brady Plan uit de kast, een maatregel die ook op Dagelijkse Standaard al eens beschreven is. Fidler bezocht Charles Dallara, directeur van het Institute of International Finance en een van de architecten van het Brady Plan, dat in de jaren '80 met een brede, grensoverstijgende aanpak de toekomst van het Latijns-Amerikaanse continent redde. Zou dat ook in Europa kunnen werken?

"Het is een moelijke weg, dat valt niet te ontkennen", zo geeft Dallara, momenteel in Griekenland om 'informele gesprekken' met de regering te voeren, toe. "Het wordt niet gemakkelijk maar ik denk niet dat het onmogelijk is. Het is moeilijker en toch, als ik kijk naar de staat van Amerikaanse, Europese en Japanse banken aan het eind van de jaren '80 en de staat van West-Europese banken en verzekeringsmaatschappijen die nu bloot staan aan de Griekse staatsschuld, dan zou ik zeggen dat ze een stuk gezonder zijn dan de kapitaalstructuur nu."

Probleem is dat Jean-Claude Trichet, huidig directeur van de Europese Centrale Bank, een fel tegenstander is van een dergelijke aanpak. "Herstructurering kan via een plan als het Brady pan gebeuren, of op een chaotische, ongecontroleerde manier. Wat Griekenland nodig heeft is minder schuld - een haircut op de bestaande obligaties." Een mogelijk geluk in deze situatie is dat Trichtet in november wordt opgevolgd door Mario Draghi, die minder negatief tegenover deze mogelijkheid staat.

Tot slot The Economist, door Silvio Berlusconi omgedoopt tot The Ecommunist nadat het blad hem verantwoordelijk hield voor het verneuken van een heel land (Italië, voor de duidelijkheid). Het blad heeft vertrouwen in de Griekse premier Papandreou en verwacht dat de Griekse welwillendheid en de initiële miljardensteun Europa "gematigd positief" stemt over een nieuwe sloot geld.

Reden voor de ongeruste houding van het blad is een vergelijking met Lehman Brohters. De bank had, op het moment dat ze klapte, 613 miljard dollar op de balans staan, tegen 435 miljard momenteel in Griekenland. Daarnaast heeft Griekenland aanzienlijk minder schuldeisers in aantal. Daarnaast zou het zieke systeem van Credit Default Swaps de banken minder gevoelig hebben gemaakt voor een Grieks default - dat zou hierdoor opgevangen moeten worden door verzekeraars, die aanzienlijk minder belangrijk zijn voor het financiële stelsel dan de banken.

Al met al is het meest zorgwekkend mogelijk nog wel dat de vervanging van de poppetjes nog enkele maanden op zich laat wachten. Kostbare tijd die we helemaal niet hebben.