Al-Azhar sjeik: "Islam kan niet zegevieren door middel van geweld en wapens"

De leider van de meest prestigieuze islamitische universiteit ter wereld zegt dat de gewelddadige islamisten een gevaarlijke fout maken.

De sjeik van Al Azhar University - de meest gezaghebbende islamitische universiteit - zegt dat islamisten die de islam met geweld willen verspreiden een grote vergissing begaan. De islam kan op die manier, zegt hij, namelijk nooit prevaleren; alleen een vreedzame versie van de islam kan succes hebben.

Dit is hoe hij reageerde toen hij gevraagd werd naar (de groei) van ISIS en diens zogenaamde kalifaat:

"In the name of God, the Most Gracious, the Most Merciful. Let us first agree on the term “Islamic State in Iraq and Syria” (ISIS). There is at present no “Islamic state” in that sense. Nor do I agree with your claim that ISIS has supposedly conquered the Arab world. That’s precisely their propaganda! As an institution, al-Azhar teaches its students that Islam cannot prevail and spread by means of weapons, but through arguments, logic and conviction. What the Islamist armed movements are doing is wrong. Al-Azhar is not in agreement with it and disapproves of their activities."

Met andere woorden: al-Azhar leert diens studenten dat de islam niet kan zegeveren, en zich niet kan verspreiden, door middel van geweld en wapens. In plaats daarvan dringt hij aan op gebruik van de rede en de logica. "Wat gewapende islamistische organisaties doen is verkeerd. Al-Azhar is het daar niet mee eens en keurt hun activiteiten af."

In principe is dat natuurlijk bijzonder hoopgevend. Het werd tijd dat een belangrijke leider van de traditionele soennitische islam zich op zo'n manier uitsprak tegen ISIS en tegen de Radicale Islam in het algemeen. Al Tayeb heeft invloed - heel veel zelfs. Veel (jonge) moslims laten zich wel degelijk door hem beïnvloeden. Als hij duidelijk stelt dat het islamisme in strijd is met de Koran en het islamitische geloof (of de traditionele soennitische opvatting ervan) kan dat alleen maar positief uitpakken.

Toch is er een 'maar.' Zoals Robert Spencer van JihadWatch.org uitlegt herhaalt Al Tayeb ook dat er 'niets' mis is met de Koran en dat moslims dit heilige boek letterlijk moeten interpreteren. Aangezien er nogal wat verzen in staan die oproepen tot geweld tegen niet-gelovigen is dat nogal problematisch. Ik doe maar een greep:

2:191-193: “And slay them wherever you come upon them, and expel them from where they expelled you; persecution is more grievous than slaying. But fight them not by the Holy Mosque until they should fight you there; then, if they fight you, slay them — such is the recompense of unbelievers, but if they give over, surely Allah is All-forgiving, All-compassionate. Fight them, till there is no persecution and the religion is Allah’s; then if they give over, there shall be no enmity save for evildoers.”

En:

5:33: “This is the recompense of those who fight against Allah and His Messenger, and hasten about the earth, to do corruption there: they shall be slaughtered, or crucified, or their hands and feet shall alternately be struck off; or they shall be banished from the land. That is a degradation for them in this world; and in the world to come awaits them a mighty chastisement.”

En wat te denken van dit citaat?

8:39: “Fight them, till there is no persecution and the religion is Allah’s entirely; then if they give over, surely Allah sees the things they do.”

Een verstandig, verlicht mens begrijpt dat je dat soort verzen in hun historische context moet plaatsen (en er zijn wel degelijk vreedzame verzen die dit soort verzen afzwakken en er zelfs mee in tegenspraak zijn), maar dat is niet wat Al Tayeb zegt. Hij beschouwt de Koran als het onveranderlijke, onverbeterlijke Woord van God dat voor alle tijden geldt en dat daarom letterlijk moet worden geïnterpreteerd.

Deze opvatting is deel van het probleem. Sterker nog, misschien is het wel het fundamentele probleem van de manier waarop veel moslims hun geloof beleven... en de voornaamste oorzaak van radicalisering.

Op termijn kan 'de islam' alleen echt vredelievend worden als islamitische leiders en geleerden het idee loslaten dat de Koran 'onveranderlijk' is en letterlijk geïnterpreteerd moet worden. Zolang dat niet gebeurt zullen jonge, boze, gefrustreerde moslims de overstap maken van de traditionele soennitische islam naar de Radicale Islam.