AK Parti: 'Erdogan doet mee aan presidentiële verkiezingen'

Het komt niet als een verrassing, maar het is desalniettemin zorgwekkend.

De woordvoerder (ene Hüseyin Çelik) van de AK Parti (van premier Recep Tayyip Erdogan) heeft laten weten dat de premier zich deze zomer kandidaat zal stellen voor het presidentschap. Today's Zaman bericht daar het volgende over:

Waarom dit mij zorgen baart? Omdat Erdogan steeds meer macht naar zichzelf heeft toegetrokken... en ook er ook nog eens voor wil zorgen dat de president in zijn algemeenheid veel meer macht en invloed krijgt dan nu het geval is. De president heeft weliswaar bijvoorbeeld het vetorecht, maar maakt daar bijna nooit gebruik van. Zijn huidige functie in Turkije lijkt meer op die van de Duitse president dan op die van de Amerikaanse.

Erdogan wil daar dus iets aan doen. Sterker nog, hij wil de Turkse president niet slechts zo machtig maken als zijn Amerikaanse ambtgenoot, maar nóg machtiger. Voor we het vergeten: de Amerikaanse president is gebonden aan de grondwet, die in principe gebaseerd is op de waarden van individuele vrijheid, republikanisme, federalisme en democratie. In Turkije is dat niet het geval - en al helemaal niet als Erdogan zijn zin krijgt en er een andere grondwet komt.

Zien Turken dit gevaar? Veel wel, maar evenveel ook niet. Ondanks zijn autoritaire neigingen staat een significant deel van de bevolking nog altijd achter hem. Ik acht de kans dan ook groot dat hij de presidentiële verkiezingen wint. Ja, dat zou desastreus zijn voor dit land, maar voorlopig zie ik het Anatolische hartland en het oosten hem niet massaal de rug toekeren. 

Een andere vraag is wat de huidige president, Abdullah Gül doet? Het is bekend dat hij graag nog een termijn zou aanblijven. Aangezien Erdogan echter meer macht en invloed heeft in de AKP kan hij die ambitie op zijn buik schrijven. Erdogan is immers dé kandidaat van zijn partij.

Indien Erdogan inderdaad het opstapje maakt naar het presidentschap - in het verleden was dat niet zo zeer een opstapje als nu; de AKP doet er namelijk alles aan om de president machtiger dan ooit te maken - blijft er voor Gül, denk ik, maar één mooie mogelijkheid over: het premierschap. Als hij een lagere functie dan dat moet accepteren is de vernedering totaal. Dat kan en zal hij niet willen. 

Oftewel: ik verwacht dat Gül voor het premierschap gaat óf het bijltje erbij neergooit en met pensioen gaat. Dat laatste zou mijn inziens slecht zijn voor Turkije, omdat hij veel gematigder en meer gericht op compromissen is dan Erdogan. Als die laatste het, samen met gelijkdenkenden, echt helemaal voor het zeggen krijgt in Turkije is de rechtsstaat voor eens en voor altijd verloren. Nou ja, tenminste voor de komende decennia.