Column Frits Bosch: Libanon als afschrikwekkend voorbeeld voor Nederland

Wij denken dat onze democratie in puin ligt. Partijen sluiten elkaar uit. Hebben onze politici naar Libanon gekeken? Het kan nog veel erger. De meeste Nederlanders zullen ongeveer weten waar Libanon ligt. Ik vermoed dat ze niet zoveel meer weten dan dat over het land. Dat is te betreuren, want Libanon is voor Nederland interessant, vooral in politiek opzicht. Libanon lijkt (merkwaardigerwijze) op Nederland in een aantal opzichten. Maar meer dan dat: Libanon vormt een afschrikwekkend voorbeeld voor ons land. Om dit te illustreren schets ik eerst een aantal kenmerken van dit land om daarna de lessen te omschrijven die we kunnen, nee moeten, leren.

Libanon ligt aan de Middellandse Zee pal boven Israel en naast Syrië. De oppervlakte is een kwart van Nederland met vijf miljoen inwoners en is daarmee nog overbevolkter dan Nederland. Het land is extreem multicultureel met een vergelijkbaar aantal minderheidsgroepen als ons land, met dit verschil dat het dat van oudsher is. Het land was gedurende duizenden jaren de thuisbasis van Feniciërs, Assyriërs, Perzen, Grieken, Romeinen, Arabieren, Kruisvaarders, Ottomaanse Turken.

De religies zijn islam 57% - sjiitisch en soennitisch beiden circa 28,5% - christendom 36%, druzen 5% en kleine groep joden. Volgens afspraak is de premier soennitisch, de president is Maronitisch christen, evenals de opperbevelhebber van het leger. Hezbollah is een politieke partij en militante beweging van sjiitische moslims, anti Israel en anti Westen. 87% is geletterd. Het land kent een intellectuele bovenklasse, ondermeer de bekende filosoof en risico manager/econoom Nassim Taleb.

De meeste landen in het Midden Oosten zijn autocratisch geleid, met thans twee uitzonderingen: Israel en Libanon. Zij kennen een parlementaire democratie. Libanon was in de jaren 60 en 70 vorige eeuw welvarend in alle opzichten. Daarna sloeg de vlam in de pan en volgde burgeroorlog op burgeroorlog, moord en doodslag, waaronder de moord op premier Rafik Hariri in 2004 bij een bomaanslag, vermoedelijk door Hezbollah. De minderheidsgroepen gunnen elkaar het licht niet in de ogen. De politieke macht lag nogal eens bij de christenen wat niet goed lag bij de moslims die getalsmatig in de meerderheid zijn.

In de jaren negentig krabbelde het land wat op, maar 2020 was een rampjaar: de explosie in de haven van Beiroet met 200 doden en 6500 gewonden, met een instortende economie met inflatie van 90% en een gigantisch gat op de lopende rekening. Het land staat op plaats 180 qua corruptie.

De eerste les is dat het zeer snel omlaag kan gaan met een land. Libanon is in amper twintig jaar tijd van stabiel en welvarend naar mega instabiel en armlastig gegaan. Als de multiculturele panelen gaan schuiven, dan is het hek snel van de dam. De tandpasta is daarna niet meer in de tube terug te krijgen. Helaas weten wij - hoewel in veel mindere mate dan Libanon - daar alles van. Mark Rutte zegt “het is een teer vaasje”, maar heeft hij het vaasje aan diggelen geslagen? Nederland “let op uw saeck”!

Libanon is diep verdeeld, verscheurd door etnische en religieuze conflicten. Christenen kwamen in de minderheid en moslims in de meerderheid. De conflicten zijn niet langer enkel moslims tegen christenen, maar ook soennieten tegen sjiieten, joden en druzen. De sektarische politiek, waarin groepen grondwettelijk in quota de macht delen, werkt vriendjespolitiek en corruptie in de hand. De opzet was om door quota machtsdeling te bewerkstelligen om te vermijden dat de ene groep de andere groep kan onderdrukken of uitsluiten. Maar de praktijk is anders: er heerst moord en doodslag van groepen tegen elkaar. Het systeem is ineffectief door gebrek aan collectieve verantwoordelijkheid. Laat de volgende les zijn dat sektarische politiek van machtsdeling via quota, zonder collectieve verantwoordelijkheid, tot ellende leidt.

Iedere identitaire groep streeft naar eigen belang en dat is niet vreemd. Mensen zijn van nature geen solitaire diersoort. Ze leven in groepen en zijn in de eerste plaats loyaal aan de eigen groep. Zelfs in gemeenschappen van jagers/verzamelaars is een gedeeld besef aanwezig van afstamming, taal, zeden en gewoonten. De vorm die deze sentimenten aannemen zijn ook in onze moderne en complexe samenleving onweerlegbaar aanwezig. Laten wij ons dit beseffen en niet bij voorbaat uitgaan van ieders goede wil, want de praktijk blijkt anders te zijn.

De Libanon casus is voor Nederland herkenbaar. Ook wij zijn etnisch en religieus verdeeld met vele groepen uit diverse landen. Ook wij proberen etnische groepen tevreden te stellen via aanpassing van onze cultuur en identiteit voor gevoeligheden. Ook wij willen quota aanleggen voor inclusie van groepen op onze arbeidsmarkten. En ook wij delen de politieke macht met groepen die enkel voor het belang van etniciteit en religie gaan, denk aan Bijeen, Nida en DENK. Afscheiding is troef, zie ook omroep “Black”, duidelijker is niet mogelijk. Nederland heeft nu twee miljoen mensen met een migratie achtergrond, 11% van de Nederlandse bevolking uit Turkije, Marokko, Indonesië, Suriname, Duitsland, Polen, Antillen, België en Syrië. Die snelle instroom heeft geleid tot verwarring, verdeeldheid, instabiliteit, moord en doodslag – “een aanslag op onze rechtsstaat” is een gevleugelde uitdrukking geworden van onze machteloze minister van Justitie Grapperhaus - en bovendien aanpassing van de ooit Nederlandse normen en waarden, verlies van identiteit en gemeenschapszin.

Laat het een les zijn dat het nog gaat goed zolang duidelijk is dat één groepering de macht heeft waaraan alle groeperingen onderworpen zijn. Want de nieuwe groeperingen willen slechts één ding: verkregen macht niet delen ten behoeve van het algemeen belang. Dát is de les die Libanon ons leert. Maar die les lijken we niet te willen leren. Soms zijn we onze eigen vijand. Zo verklaart bijvoorbeeld hoogleraar (!) Willem Schinkel, actief Bij1 lid: “Bij1 vormt een reële bedreiging voor de bestaande liberale orde. We zijn er niet om parlementaire invloed te verwerven, maar om de orde te verstoren”. Sylvana Simons wil “inhakken op het systeem”. Gloria Wekker van Bij1 meent dat witte Nederlanders intrinsiek racistisch zijn. Bij1 is antikapitalistisch, antiliberaal, revolutionair en levensgevaarlijk. Mark Rutte zegt: “wij zijn met meer”. Nog wel, maar geboorte- en vruchtbaarheidscijfers van autochtonen zijn lager dan van de andere groepen en de instroom gaat fors door met 340.000 immigranten per twee jaar. Zie de omslag in onze grote steden. Minister Blok zei dat in een multiculturele samenleving mensen nooit in vrede kunnen samenleven binnen de grenzen van één land. Dat is een triest vooruitzicht, maar hij schetst wel een realiteit die zich maar al te vaak voordoet. De les is dat we een multicultureel drama moeten vermijden door ons bewust te zijn van de gevaren.

Libanon als afschrikwekkend voorbeeld. Bedenk dat stabiliteit, welvaren en welvaart te voet komen, maar te paard gaan. Deel de macht niet met groepen die enkel voor etnisch en religieus eigenbelang gaan. Zorg voor een collectief belang. Deel de macht niet via heilloze quota. Ze zijn discriminatoir, racistisch en zetten partijen tegen elkaar op. Zorg voor één leidende etnische groepering, waaraan iedereen dienstig is. Weet wie je selectief binnenlaat. Vermijd etnische en religieuze conflicten. Ga niet Libanon achterna.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.