Goed nieuws ON! Ledengrens NPO sneuvelt! Maar... gedwongen fusies dreigen?
Er waait een wind van verandering door het Hilversumse moeras. Minister Eppo Bruins (Media, NSC) heeft plannen ontvouwd om het publieke omroepbestel flink op de schop te nemen. Zoals vaak bij plannen uit Den Haag is het een gemengd beeld, met zowel lichtpuntjes als potentiële valkuilen. Het meest in het oog springende nieuws? De absurde ledengrens van 100.000 leden wordt afgeschaft, maar tegelijkertijd wil de minister de huidige elf omroepen dwingen samen te hokken in vier tot vijf 'omroephuizen'. Wat betekent dit alles, met name voor Ongehoord Nederland (ON!), de enige omroep voor weldenkend Nederland?
Eindelijk Verlost van de Belachelijke Ledendrempel
Laten we beginnen met het goede nieuws, want dat is er zeker. Het voornemen om de eis van minimaal 100.000 leden per omroep los te laten, is een verademing. Deze drempel, die elke vijf jaar opnieuw gehaald moet worden, is een volstrekt arbitraire en achterhaalde maatstaf die vooral leek te dienen als een stok om nieuwkomers en omroepen met een kritisch geluid (lees: ON!) mee te slaan. Waarom zou het aantal betalende leden bepalend moeten zijn voor de relevantie of het bestaansrecht van een omroep binnen een publiek bestel dat toch al grotendeels met belastinggeld wordt gefinancierd?
Minister Bruins stelt zelf dat de eis niet meer van deze tijd is omdat jongeren minder snel lid worden. Dat zal best, maar de kern is dat deze drempel een onnodige en oneerlijke horde was. Voor Ongehoord Nederland is het schrappen van deze eis ronduit prima nieuws. Het betekent dat ON! zich minder hoeft te bekommeren om het voortdurend werven van leden en zich meer kan focussen op waar het echt om gaat: het maken van onderscheidende programma's en het bieden van het broodnodige tegengeluid tegen de eenheidsworst van de linkse NPO-kerk. De overlevingskans van ON! wordt hiermee aanzienlijk vergroot, en dat is winst voor de pluriformiteit die de NPO zo hard nodig heeft.
Gedwongen Huwelijken in 'Omroephuizen': Een Wolf in Schaapskleren?
Dan het minder plezierige, en potentieel zorgwekkende, deel van het plan: de verplichte clustering in 'omroephuizen'. De huidige elf omroepen (exclusief NOS/NTR) moeten worden samengevoegd tot slechts vier of vijf van deze 'huizen'. De minister hoopt hiermee 'meer rust en stabiliteit' te creëren. Maar wat betekent dit in de praktijk? Het roept direct vragen op. Wie bepaalt welke omroepen bij elkaar worden gestopt? Wat gebeurt er met de identiteit en autonomie van de individuele omroepen binnen zo'n huis?
De gedachte dat Ongehoord Nederland mogelijk gedwongen wordt om een 'omroephuis' te delen met, bijvoorbeeld, de VARA of de VPRO – omroepen die ideologisch lijnrecht tegenover ON! staan – is minder plezant. Sterker nog, het riekt naar een poging om het afwijkende geluid van ON! te neutraliseren of te laten ondersneeuwen binnen een groter, door links gedomineerd conglomeraat. Wordt dit een manier om via de achterdeur alsnog de controle te behouden en kritische stemmen in te kapselen? Het is een reëel risico. Van deze maatregel weten we nog niet goed wat we moeten denken, behalve dat het argwaan wekt.
Deur Dicht voor Nieuwkomers: Einde aan Vernieuwing?
Een ander opvallend element is dat het voor nieuwe omroepen in de toekomst onmogelijk wordt om toe te treden. ON! en Omroep Zwart waren de laatsten die onder de oude regels konden instromen. Bruins stelt dat er 'ruimte blijft voor nieuwe geluiden' via andere kanalen binnen de NPO, maar dit klinkt vaag en onovertuigend. Het structureel sluiten van de deur voor nieuwe omroepen lijkt haaks te staan op het streven naar 'externe pluriformiteit' waar de minister het over heeft. Het creëert een gesloten kartelconstructie waarin de bestaande (en straks geclusterde) machten het voor het zeggen hebben.
Wat Blijft Over voor ON! en het 'Andere Geluid'?
Voor Ongehoord Nederland is het een dubbel beeld. Het wegvallen van de leden-eis is een grote plus en biedt lucht. Maar de gedwongen integratie in een 'omroephuis' vormt een serieuze bedreiging voor de autonomie en het onderscheidende vermogen. Bovendien vinden deze hervormingen plaats tegen de achtergrond van een forse bezuiniging van circa 156 miljoen euro op de NPO, waarbij Bruins zelf al waarschuwt dat het programma-aanbod 'onvermijdelijk' geraakt wordt. Dit zal alle omroepen treffen, dus ook ON!
Andere voorgestelde wijzigingen, zoals het aan banden leggen van de ministeriële invloed op de toezichthouder en het versterken van de ombudsman, klinken op papier goed, maar de vraag is wat de impact daarvan in de praktijk zal zijn binnen een verder geconsolideerd en gesloten bestel.
Voorzichtig Optimisme met een Flinke Slag om de Arm
De plannen van minister Bruins bieden een belangrijke levenslijn voor Ongehoord Nederland door het schrappen van de onzinnige ledendrempel. Dat is zonder meer positief en verdient lof. Echter, de schaduw van de gedwongen 'omroephuizen' en het sluiten van de deur voor nieuwe initiatieven hangt zwaar boven deze hervorming. Het risico bestaat dat wat aan de ene kant wordt gegeven (bestaanszekerheid zonder ledendruk), aan de andere kant wordt beperkt (autonomie, mogelijkheid tot groei van échte diversiteit).
Het is cruciaal dat bij de verdere uitwerking van deze plannen de unieke positie en het belang van een kritisch geluid zoals dat van ON! worden gewaarborgd, ook binnen die nieuwe 'omroephuis'-structuur. Anders is deze hervorming, ondanks het goede nieuws over de ledengrens, mogelijk niet meer dan een herinrichting van de Hilversumse kaasstolp, bedoeld om de controle te behouden en echte vernieuwing buiten de deur te houden. We blijven het met argusogen volgen.
De week van de Lentekriebels staat weer op het punt van beginnen. En dat is zorgwekkend. Lentekriebels is namelijk niets meer of minder dan de seksualisering van onze jeugd. Onze vrienden van Gezin in Gevaar verzetten zich hiertegen. Met kracht. Bestel nu GRATIS hun Zwartboek Lentekriebels om te ontdekken waar die walgelijke Rutgers-week echt over gaat - en kom in verzet!
