Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft een opmerkelijk voorstel op tafel gelegd: Europese landen moeten samen maar liefst 800 miljard euro extra in defensie pompen. Alsof dat nog niet genoeg is, wil ze daar de Europese begrotingsdiscipline voor oprekken. Een ronduit slecht idee, vindt NSC-leider Pieter Omtzigt. "Iedereen praat nu over extra lenen, maar op een gegeven moment moet je dat gewoon terugbetalen," zegt hij in Dit is de dag.
Volgens Von der Leyen is deze gigantische investering nodig om Oekraïne te steunen en de veiligheid in Europa te waarborgen. Haar plan, met de veelzeggende naam Rearm Europe, moet ervoor zorgen dat lidstaten hun defensie-uitgaven buiten de normale begrotingsregels kunnen houden. Slim trucje, want zo tellen de uitgaven niet mee voor de nationale schuld.
Daarbovenop wil de Europese Commissie een speciaal fonds van 150 miljard euro aan leningen opzetten, zodat landen samen wapens en militair materieel kunnen kopen. En alsof dat nog niet controversieel genoeg is, stelt Von der Leyen voor om geld uit het Europese cohesiebeleid – bedoeld om armere lidstaten economisch op de been te helpen – te gebruiken voor defensie.
Volgens haar is het vijf voor twaalf. "Ik moet de ernstige situatie of de bedreigingen waarmee we te maken hebben niet beschrijven. Of de verwoestende gevolgen die we zullen moeten ondergaan als die dreigingen werkelijkheid worden. Het is tijd om ons te herbewapenen," aldus Von der Leyen.
Pieter Omtzigt heeft er geen goed woord voor over. Hij waarschuwt dat extra lenen op de korte termijn misschien een makkelijke oplossing lijkt, maar dat het uiteindelijk leidt tot gigantische schulden. "Als we de begrotingsregels niet handhaven, kan dit leiden tot grote begrotingstekorten," stelt hij.
Daarnaast ziet hij een ander groot probleem: Europese eensgezindheid over zo’n kolossale uitgave is een utopie. "Denk je dat president Macron en premier Orbán het met elkaar eens zijn?" vraagt hij zich af. Goede vraag.
Volgens Omtzigt is de EU simpelweg niet de juiste club om dit soort beslissingen te nemen. "Het moet met unanimiteit. Je kunt alleen stappen doen als je het allemaal met elkaar eens bent." En dat ziet hij niet gebeuren. Daarom zoekt men elders naar oplossingen: landen zoals Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk slaan de handen ineen in een coalition of the willing, volledig buiten de EU om. "De Europese Unie is ineens minder relevant geworden," concludeert hij.
(Artikel gaat verder onder deze oproep) München, Solingen, Nieuwegein: asielzoekers storten een golf van terreur over Europa. Dit moet direct stoppen. Asielminister Marjolein Faber moet DIRECT een asielstop instellen. TEKEN de petitie van Cultuur onder Vuur en help Nederland beschermen tegen de radicaal-islamitische massa-immigratie!
Een ander fundamenteel bezwaar van Omtzigt: de EU is volgens hem helemaal niet bevoegd om over defensie-uitgaven te gaan. "Onze belangrijkste alliantie op het gebied van defensie is toch echt de NAVO," stelt hij. Binnen de NAVO is afgesproken dat lidstaten minimaal 2% van hun BBP aan defensie besteden. Von der Leyen wil dit optrekken naar 3,5%, maar Omtzigt noemt dat ronduit onrealistisch. "Ik zou graag eerst een plan hebben wat we nodig hebben en dan kijken wat het kost. Op dit moment hebben we in Nederland grote moeite om die 2 procent uit te geven. Ik gok dat er afgelopen jaar gewoon geld overgebleven is."
Kortom, Von der Leyens plan roept vooral vragen op. Hoe haalbaar is het echt? Wat lost het op? En hoeveel landen willen hier überhaupt in mee? Voorlopig lijkt het vooral een politiek statement, zonder duidelijke strategie. De grote vraag is dan ook: laten de Europese regeringsleiders zich overhalen, of blijft de weerstand – zoals die van Omtzigt – de boventoon voeren?