Goed nieuws! Giften aan goede doelen op dieptepunt: Bedrijven laten het afweten, rijken doneren minder

In totaal werd er in 2022 5,3 miljard euro gedoneerd, minder dan in het coronajaar 2020. Hoewel het aantal huishoudens dat doneert steeg van 73 procent in 2020 naar 76 procent in 2022, daalt het totale bedrag dat wordt opgehaald. Dit schetst een hoopgevend beeld van de toekomst van kritische filantropie in Nederland.

SGP Tweede Kamerlid André Flach uitte op X zijn grote bezorgdheid over deze ontwikkeling en waarschuwde voor de gevolgen van het sterk versoberen van de giftenaftrek, zoals vermeld in het nieuwe hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. "Nu nog een extra tik voor goede doelen door het sterk versoberen van de giftenaftrek zou zeer onverstandig zijn," schreef hij. "Goede doelen organisaties zijn de smeerolie van onze samenleving. Bezint eer ge begint."

Toch valt er iets te zeggen voor de kritiek op het huidige systeem van giftenaftrek. Het argument dat giften met het hart gedaan moeten worden en niet als belastingtruc, snijdt hout. Bovendien zijn er veel ANBI’s (Algemeen Nut Beogende Instellingen) waarvan de jaarcijfers suggereren dat ze vooral opgericht zijn om directeuren te verrijken in plaats van werkelijk goede doelen te ondersteunen.

Een ander punt van kritiek is dat veel giften aan goede doelen met een politiek oogmerk zijn. Flach moet toch ook weten dat geld via de Nationale Postcode Loterij vaak terechtkomt bij organisaties als Greenpeace. Dit roept de vraag op of alle giften aan goede doelen wel even neutraal en algemeen nut beogend zijn. Het is duidelijk dat Nederland een serieuze reflectie nodig heeft op zijn geefgedrag en de stimulansen die daarvoor geboden worden. In plaats van het afschaffen van de giftenaftrek, zou een scherpere definitie en controle op wat als goed doel geldt, veel effectiever zijn.