Column Frits Bosch: Klaas Knot moet weg

De Europese Centrale Bank, ECB, heeft de touwtjes in handen in de EU. Het is de machtigste instelling, maar is verworden tot een politieke instelling die zonder enig mandaat van kiezers opereert, dus ondemocratisch. Ook hier is het ‘macht corrumpeert’. De EU is als een monsterwesp: het vreet allerlei politieke issues op ”klimaatbeleid, groen leningenbeleid, inclusie personeelsbeleid, schuldenbeleid en monetair beleid. De ECB gaat haar mandaat ver te buiten en zet het statuut feitelijk buiten werking. DE ECB lijkt niet te begrijpen wat een ‘bank ’is, of ze weet het dondersgoed maar trekt zich er niets van aan.

Een bank of een kredietinstelling is een financieel instituut dat bewaring van geld, leningen, betaalverkeer en diverse andere diensten aanbiedt. De primaire functie van commerciële banken, in termen van omzet, is het uitlenen van geld tegen rente. De omzet komt tot stand doordat banken geld aannemen in deposito en dat geld meermalen uitlenen (fractioneel bankieren). Dit systeem is de voornaamste vorm van geldschepping in moderne economieën. Andere bronnen van inkomsten zijn financieel advies en provisies op financiële transacties. De centrale bank houdt toezicht op het ordelijke verloop van het financiële verkeer en toezicht op de financiële instellingen, hierna nader toe te lichten. Klaas Knot stemt in met de taakoverschrijding van de ECB.

Dat de inflatie hoger ligt dan de afgesproken 2% doet niet langer de alarmbellen rinkelen bij de ECB. De inflatie mag “gedurende een overgangsperiode boven de doelstelling uitkomen. We gaan thans uit van een symmetrische inflatiedoelstelling rond 2%” verklaart Lagarde. Het biedt meer ruimte voor de nieuwe doelstellingen. De voormalig haviken, de Duitsers, geven toe, moe gebeukt door belanghebbenden voor lage rente ten behoeve van de schuldenlanden met het bekende gat in hun hand. Het mandaat van de ECB – het monetaire beleid – wordt verwaterd ten gunste van politieke doelstellingen.

De EU is een foutief experiment aangezien het monetaire beleid in Frankfurt wordt bepaald en het fiscale beleid in de afzonderlijke lidstaten. Monetaire beleid en fiscaal beleid dienen nauwgezet op elkaar afgestemd te worden, zo niet dan treedt nationale ontwrichting op. Klaas Knot kiest hier de verkeerde weg: soevereiniteitsoverdracht waardoor fiscaal beleid aan Brussel zou toevallen en monetair beleid in Frankfurt. Daar tussendoor fietsen de afzonderlijke lidstaten. Het vormt de weg naar verval van Europa.

Klaas Knot, doet onze soevereiniteit in de uitverkoop aan de EU. Hij zegt dat wie A zegt, moet ook B zeggen. Dat is op zich wel juist, maar naar mijn mening moet je niet A zeggen en B al helemaal niet, waar het de EU betreft. De EU is naar mijn mening een ineffectief en mislukt experiment omdat het de neiging vertoont buiten het medeweten van burgers zaken te bedisselen die voor hen belangrijk zijn en veelal negatief uitwerken. De wijze waarop de EU werkt is “bij u, over u, zonder u”. Klaas Knot zit er bij, hij kijkt er naar en stemt in.

Klaas Knot (54) is tien jaar president directeur van De Nederlandsche Bank, DNB. Zijn benoeming was destijds omstreden. De bank wenste, bij monde van toenmalig directeur dr Nout Wellink, DNB directeur dr Lex Hoogduin als hoogste baas, thans hoogleraar economie aan de Groninger universiteit. Mark Rutte gaf echter de voorkeur aan Knot die volgens hem “beter voor de benodigde cultuurverandering kan zorgen”, de woke verandering die Rutte past en die hij kennelijk via Knot beter naar zijn hand kon zetten. Het was een bedenkelijke en omstreden strategische zet van Rutte.

Zoals hierna zal blijken is die cultuurverandering in woke stijl er inderdaad gekomen en wellicht is Mark Rutte er blij mee. Er is allerminst reden voor een feestje. De cultuurveranderingen zijn weinig gepast, want ze vallen buiten de rol van de bank.

Als start geldt: voor de toetsing en beoordeling van het door Knot gevoerde beleid is belangrijk hoe het past in de rol en het daaruit voortvloeiende takenpakket van de bank. Dat is omschreven in de statuten van de bank. De rol van een centrale bank is de waarde van de valuta te stabiliseren en koopkracht behouden. Daarnaast brengt de centrale bank monetaire middelen in omloop en zorgt voor geld als glijmiddel voor de transactie tussen partijen. De bank heeft toezicht op banken. De centrale bank zorgt voor een solide bankwezen en een betrouwbaar betalingssysteem. Dit is een ondersteunde en faciliterende doelstelling.

Als volbloed Keynesiaan zegt Klaas Knot dat de rol van de centrale bank is te zorgen dat de economie wat minder hoge pieken meemaakt zodat de dalen ook minder diep zijn. Dat is onjuist. Dat is niet de rol van de centrale bank, maar van de overheid. Het afvlakken van economische cycli kan bewust regeringsbeleid zijn, Keynesiaans beleid. Een centrale bank voert geen Keynesiaans beleid. Het past niet bij het takenpakket van de bank. Dan zouden de overheid én de centrale bank een Keynesiaans beleid voeren. Dat is ongepast activistisch centrale bank beleid.

Afgezien van het feit dat economische cycli moeilijk voorspelbaar zijn, is een activistisch centrale bank beleid niet efficiënt doenlijk en ongewenst. Het Centraal Planbureau Bureau, CPB, kan zelfs niet op een kwartaal - laat staan op een jaar - voorspellen wat de economische groei zal zijn, zoals we nu weer horen. CPB directeur Pieter Hasekamp moet steeds bijsturen. Economische groei is bovendien een resultante maar geen doelvariabele. DNB, Klaas Knot, gaat zijn boekje te buiten.

Knot meent dat de extreem lage rente nauwelijks - slechts één keer - het gevolg is van ECB beleid. Ik vrees dat hij niet goed kan tellen. Het beleid van Mario Draghi en van Christine Lagarde is voortdurend gericht op lagere rente ten gunste van de schulden landen. Knot erkent dat ECB heeft bijgedragen aan de vermogensongelijkheid: “wij hebben het laatste zetje gegeven”. Dat lijkt me een understatement! Zie de huizenprijzen en aandelenmarkten zijn tot absurde hoogte gestegen, ten koste van spaarders en starters en lager betaalden.

Denk ook aan het waanzinnige opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank, ECB, en het gaat maar door. DNB wenst inclusie. Welnu, de vermogensongelijkheid is gigantisch toegenomen ten koste van voornoemden! Het tegendeel van inclusie is het geval. Het beleid van centrale banken, inclusief DNB, acht ik asociaal. Knot lijkt de schouders op te halen.

Knot zegt dat zijn mening in het ECB presidium steeds ondergesneeuwd wordt, in ondertal is, voor niets is. Knot zit er zoals blijk voor Jan met de korte achternaam bij. Knot is wel ten volle medeverantwoordelijk voor beleid waar hij blijkbaar niet achter staat. Heeft Knot geen eigen dunk? Of vindt hij het wel mooi zo? Fijne maaltijd, leuke reis, je ziet nog ’s wat. Dat is niet vertrouwenwekkend.

ECB en DNB maken zich hard voor een groene economie door op groene basis in te grijpen in het leningenbeleid van banken. Diverse groene voorwaarden worden aan het leningenbeleid gesteld. DNB rechtvaardigt dit beleid aldus: “de tijd dringt, hoe langer we wachten, hoe groter de kans op economische schokken.” Mogelijk heeft de bank daarin qua schokken gelijk, maar het heeft geen pas dat de bank op die basis op de stoel van ceo’s van banken gaat zitten ter bepaling van het leningenbeleid. Dat is niet de rol van de centrale bank, maar van de overheid. Knot gaat hier weer z’n boekje te buiten in activisme. Dit is een ongewenste en ongepaste cultuurverandering. Dus: handen af van het leningen beleid. Waarom laten banken dit over hun kant gaan?

ECB en DNB wensen inclusie voor alle bedrijven. DNB website: “DNB zet zich in voor een inclusieve samenleving door toezicht te houden op banken, pensioenfondsen en verzekeraars en samen te werken met andere organisaties.” De inclusie hype is ook bij DNB neergeslagen. DNB gaat hier bovenop de stoel van de ceo’s van de onderhavige organisaties zitten op basis van LHGBTI+ beleid zitten. Knot moet met z’n handen van dit soort (omstreden) beleid afblijven. Het is niet aan een hierop in te grijpen.

Knot heeft een LHGBTI bestuur voor DNB gecreëerd met een dame en een dame Nicole Stolk, directeur Resolutie (‘Resolutie’?, dat is de mate van scheiding tussen twee pieken in een chromatogram) en Olaf Sleijpen, directeur Monetaire Zaken en Financiële Stabiliteit. Sleijpen heeft ons laten weten dat hij homofiel is, met een ‘lovenest’ in Duitsland. DNB heeft ‘Monetaire Zaken en Financiële Stabiliteit’ aan de ECB overgedragen en DNB heeft op dit terrein niets meer te zoeken. De vraag is dus wat Sleijpen de hele dag doet.

Knot laat een regenboog vlag wapperen in de top van het DNB gebouw in solidariteit met LHGBTIers in Hongarije. Knot: “buitengewoon belangrijk is dat wij als bank zichtbaar en herkenbaar zijn voor lhbti, genderdiversiteit en culturele diversiteit.” Hoe belachelijk kun je als centrale bank directeur worden? Een centrale bank hoort geen politiek statement af te geven, maar neutraal te zijn. Ook hier gaat Knot z’n boekje ver te buiten. Hij wil inclusie voorschrijven. Verbazingwekkend is dat banken dergelijk ingrijpen in het personeelsbeleid klakkeloos toestaan. Of zijn ze bang dat ze zich buiten de inclusie pandemie, plaatsen? Daar is geen vaccin tegenop gewassen. Knot is ongeneeslijk besmet geraakt.

Telkens keert weer de vraag terug: hoe past het gevoerde beleid in de rol van de centrale bank? Is het activistisch of faciliterend? Is het beleid van DNB activistisch en gaat haar perken te buiten? Het dient faciliterend te zijn, maar we constateren dat centrale banken een te grote broek aantrekken en algemeen sturend optreden op alle mogelijke terreinen, zoals klimaat, inclusie, economische groei, inflatie, personeelsbeleid en leningen beleid. We leven in een dictatuur van centrale banken, het marktmechanisme kapot makend. Nederland is verworden tot een willoos slachtoffer van een morbide EU, met Klaas Knot als haar gewillige dienaar. Is hier nog iets aan de doen? Ja, Knot moet weg.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.