Column Frits Bosch: De verkoop van NNIP aan Goldman Sachs en de consolidatieslag in de vermogensbeheersector is levensgevaarlijk

De Nederlandsche Bank bepleit al sinds jaar en dag dat vermogensbeheer instellingen consolideren, evenals pensioenfondsen, de beheerders van pensioenvermogen. Voor vermogensbeheerders is de regelgeving dermate knellend opgevoerd dat consolidatie het gevolg moest zijn, in een markt waar de vergoedingen sterk onder druk staan, mede door indexbeheer. De argumentatie van DNB is dat het beheer van het vermogen in grotere eenheden dan efficiënter, professioneler en goedkoper plaatsvindt.

En zo geschiedde. Zo’n dertig jaar geleden waren er 1000 pensioenfondsen voor het beheer van 180 miljard. In 2007 was het 680 miljard euro door 436 pensioenfondsen beheerd en nu zijn er amper 200 pensioenfondsen voor bijna 2 triljoen euro beheerd vermogen. De eenheden worden dus steeds groter. Mao zei: “laat duizend bloeien”. Het Westen houdt zich niet aan die wijsheid van de Grote Roerganger. Deze enorme consolidatieslag bergt grote gevaren in zich, als hierna volgt.

Als in de pensioenfondsen sector een gigantische consolidatieslag optreedt, dan moet je niet vreemd opkijken als idem bij de vermogensbeheerders optreedt. Beide consolidaties zijn niet puur vrije markt gedreven, maar afgedwongen in knellende regelgeving van centrale banken. We leven al lang niet meer in een ‘vrije marktwerking”, maar in een “staatsgedreven marktwerking”, centrale banken, semi-overheid dus. Centrale banken werken hush hush, buiten iedere politieke besluitvorming om, maar wel heel veel maatschappelijk bepalend.

Luisteren naar anderen doen ze sowieso niet. Zo eigenwijs als de sodemieter. Ze gaan gewoon hun eigen Godsgloeiende gang. Af en toe een praatje voor de vaak... Die consolidatieslag is al heel lang aan de gang. Het beheerd vermogen van de Amerikaanse vermogensbeheerder BlackRock bedraagt 8.677 miljard, ofwel zo’n 5,8 keer het totale Nederlandse pensioenvermogen. Ik heb het niet nageteld, maar ik vermoed dat dit meer is dan het vermogen van Afrika en Zuid Amerika bij elkaar.

Het verbaast me overigens dat de naam BlackRock niet gespeeld heeft in NNIP overname verband. Goldman Sachs acht ik beslist geen goede naam vanwege allerlei minder fraaie praktijken, waaronder vermeende manipulaties tijdens de kredietcrisis in 2008, afgekocht door Goldman Sachs. Was er niks beters te vinden? Of is prijskaartje allesbepalend geweest? Zeg eens eerlijk!

Goldman Sachs is een besmette naam en ik vind het zeer te betreuren dat 300 miljard in Amerikaanse handen komt en wel in deze Amerikaanse handen. Was er geen Nederlandse partij te vinden? Is dat geprobeerd? Hier laat DNB het afweten. We hebben ooit Holland Financial Center geprobeerd en mislukt. De uitverkoop gaat door. Hier is sprake van beheerd Nederlands pensioengeld. Wat vinden pensioenfonds deelnemers eigenlijk van deze deal? Heeft Goldman Sachs qua vermogensbeheer een sterke trackrecord? Daarover valt beslist te twisten.

Aan degenen die dit vermogen bijeen hebben gebracht, degenen die voor dit geld hard hebben gewerkt, wordt niets gevraagd! Is dat niet vreemd? Het is zoiets als: eerst deed chirurg Jansen de operatie, maar nu staat chirurg Pieterse aan het bed om de operatie te doen, zonder de patiënt te informeren, laat staan te vragen. Zo zijn onze manieren. En het merkwaardige is dat niemand erom maalt, ook niet in de pers. Alweer een teken van “bij u, over u, zonder u”. Schande.

Waarom is de consolidatieslag nog meer levensgevaarlijk? Lijkt me niet moeilijk. De huidige financiële wereld wordt mondiaal - ik herhaal mondiaal - in de wurggreep gehouden door centrale banken die massaal schulden opkopen en de rente dwangmatig laag houden met als gevolg dat effectenbeurzen en andere zakelijke waarden, waaronder ook de huizenmarkt, tot in de stratosfeer reiken. Zeer ongezond. Die schulden worden echt nooit meer terugbetaald.

[caption id="attachment_285973" align="aligncenter" width="400"] JPstock / Shutterstock.com[/caption]

We doen alsof dit wel het geval is, maar ik herhaal: ze worden nooit meer terugbetaald. Ze blijven als fossiel op de balans staan, of ze worden ooit weggestreept, of ze worden weggeïnfleerd. Kiest u maar! We leven in een absurd ontwrichte financiële wereld, met een steeds grotere inkomens- en vermogensongelijkheid als gevolg. Politici hoor je er niet over. Iedereen weet dat aan deze luchtbel ooit een einde komt, ooit doorgeprikt. Wat gebeurt er dan als de eenheden op de beurzen gigantisch groot zijn? Als dat zaakje gaat schuiven richting uitgang, dan wordt het dringen en dat doet au. Het gaat dan holder de bolder omlaag. Dat hebben we bij de kredietcrisis in 2008 gezien en sindsdien is het crescendo gegaan. De klap wordt dus navenant groter. Dat is punt nummer 1.

By the way, ik waarschuw hier al zeker twintig jaar voor bij DNB, maar vooral niet luisteren. Deze club is druk met LGHBT en dergelijke ongein. Dream on, beste Klaas Knot. Knot was de paladijn van Mario Draghi bij de ECB, hij is nu de paladijn van Christine Lagarde. Deze protegé van Mark Rutte moet echt snel weg, we hebben niets aan hem, integendeel.

Punt nummer 2 is dat zolang de klap nog niet gearriveerd is, deze vermogensbeheerders een steeds grotere machtsfactor worden en al zijn, zowel financieel als maatschappelijk. Het zijn multinationale bedrijven die veel verder kunnen reiken dan nationale regeringen. Reken maar dat door regeringsleiders in achterkamers geluisterd wordt naar Larry Fink, grote baas van BlackRock. Ook de CEO’s van de bedrijven waarin ze beleggen krijgen veelvuldig een bezoekje van Fink.

[caption id="attachment_285972" align="aligncenter" width="400"] Het hoofdkantoor van Blackrock in New York. Bron: rblfmr / Shutterstock.com[/caption]

Ook in ons land weten ceo’s daarvan mee te praten. Het vriendelijk doch dwingende verzoek dan van Fink is dan om het dividendbeleid aan te passen en meer “duurzaam” te opereren. Als hier niet vlot aan voldaan wordt kan vertrek van het enorme aandelenpakket van Blackrock volgen met alle gevolgen van dien voor de koersvorming van het aandeel op de beurs en reputatieschade voor het bedrijf. Zo slecht als de Amerikanen politiek opereert in het buitenland, zo sterk opereren zij op het financiële slagveld, althans zolang de kruik niet barst.

Mijn slotsom is dat deze overname kwalijk is vanwege a. de besmette naam van de overnemer, b. het niet vragen/informeren van degenen die het vermogen bijeen brengen c. het gevaar van grote eenheden als de beurs omlaag dendert, het verjonassen van de vrije marktwerking, d. consolidatie betekent een te sterke maatschappelijke machtsfactor en e. deze overname door Amerikanen is slecht voor het Nederlandse bedrijfsleven en met name de Nederlandse vermogensbeheersector.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.