Analyse Armand Sag: Turkije als waardevolle neutrale partij voor Oekraïne én Rusland

Turkije viert grootst dat het exact 107 jaar geleden is dat bij de Slag om de Dardanellen in 1915, het Britse Rijk de grootste nederlaag in de historie werd toegebracht. Met deze Turkse (Osmaanse) overwinning, kon uit de resten van het Osmaanse Rijk het huidige Turkije gered worden. Deze jubileum werd in Turkije grootst gevierd met ook het symbolisch teruggeven van een Osmaanse vlag die in 1893 door Groot-Brittannië was ontvreemd uit het Osmaanse Rijk.

Bij het vieren van de overwinning op de Britten, was er ook een indrukwekkende vliegshow van de Turkse luchtmacht. Maar het waren de mededelingen van president Erdoğan die vanuit Çanakkale, de Turkse naam van de Dardanellen, de meeste aandacht kregen van de pers. Zo opende Erdoğan op deze symbolische dag een brug van het Europese deel naar het Aziatische continent in Çanakkale. Hiermee komt het aantal bruggen waarmee men vanuit Europa naar Azië kan rijden, op vier. De overige drie bruggen gaan allemaal door İstanbul en hangen over de Straat van de Bosporus. Met de vierde brug, gesitueerd in Çanakkale, hoopt Turkije het verkeer over de drie bruggen in İstanbul te ontlasten. De brug in Çanakkale is meteen ook de grootste hangbrug met een open middenstuk, ter wereld. Vanaf de opening van vandaag zal de brug een week lang gratis zijn voor alle gebruikers. Daarna zal het 200 TL (ongeveer €12,26) zijn om als autobestuurder gebruik te kunnen maken van de brug waarmee men in slechts zes minuten van Europa naar Azië kan rijden. De snellere route en tolheffingen zullen naar schatting 2,4 miljard euro per jaar extra opleveren voor de Turkse schatkist.

Het andere grote nieuws van Erdoğan is dat het coronavirus nagenoeg uitgeroeid is in Turkije. Hiermee lijkt de Turkse economie weer wat te herstellen, alhoewel de bouwsector moeite heeft met de duurder geworden bouwmaterialen en niet in staat lijkt om zich te herpakken. Bij de feestelijkheden in Çanakkale waren veel bekende Turken, zoals het militaire genie Selçuk Bayraktar die de inmiddels befaamde Bayraktar-drones bouwt waarmee ze in Oekraïne de Russen proberen tegen te houden. En dit was ook het derde bericht waarmee Erdoğan veel aandacht kreeg; hij stelde dat Turkije zich bewezen heeft als regionale grootmacht door Oekraïne en Rusland weer aan de onderhandeltafel te krijgen. Hiermee heeft Turkije iets voor elkaar gekregen wat geen enkel ander land is gelukt, aldus Erdoğan. Ondertussen blijkt door rookontwikkeling het zuurstofgehalte van de Oekraïense hoofdstad Kiev sterk gedaald te zijn waarmee het moeilijker wordt voor inwoners om daar te blijven. Toch blijven de inwoners gemotiveerd en proberen ze met zandzakken hun belangrijkste bouwwerken te verstevigen. Aan de andere kant liet de Russische president Putin voor het eerst van zich horen door in een vol voetbalstadion een toespraak te houden over de oorlog in Oekraïne. De Verenigde Staten van Amerika reageerden door nog eens honderd vliegtuigen uit Rusland aan de grond te houden en zo Rusland nog meer boycotten en embargo’s op te leggen.

Hiermee lijkt Rusland inderdaad alleen nog een neutrale bondgenoot in Turkije te hebben en lijkt Erdoğan met zijn relatief neutrale positie toch nog het beste resultaat te boeken in de strijd tussen Oekraïne en Rusland.

Armand Sag (Utrecht, 1984) studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast studeerde hij Turkologie (minor) en Internationale Betrekkingen (master) aan de Universiteit Utrecht. Hij is momenteel bezig met zijn proefschrift “Historiography and nation-building in modern Turkey” ter verkrijging van de graad van doctor (Ph.D.) terwijl hij werkt als senior onderzoeker bij het Instituut voor Turkse Studies in Utrecht. In dat kader zijn al verscheidene publicaties van zijn hand verschenen: Historie en Meer: Overpeinzingen van een historicus (2011), Omwentelingen in het Midden-Oosten: Perceptie en Gevolgen (2012; als co-auteur), Leergrammatica van het Turkije-Turks: Antwoorden (2013), Nation-building and historiography in modern Turkey: Anatolia, the Balkan and geographical emphasis (2015), Erdoğan: Perceptie, Reflectie, Analyse (2017, als co-auteur) en nog vele andere publicaties.