Analyse Armand Sag: Erdogan deëscaleert het conflict tussen Oekraïne en Rusland

Ondanks het nieuws in Nederland dat Turkije zijn Engelse naam officieel gaat veranderen van ‘Turkey’ naar ‘Türkiye’, is dit vrij geluidloos voorbij gegaan in Turkije zelf.[1] President Erdoğan heeft alle nationale producenten opdracht gegeven om voortaan ‘Made in Türkiye’ op de goederen te zetten in plaats van ‘Made in Turkey’ maar verder dan dat is er niks veranderd.[2] Wel benadrukte Erdoğan in zijn toespraak van deze week dat Turkije zich zal gaan richten op het worden van een regionaal productiecentrum van goederen.[3]

Hiermee hoopt hij de inflatie van de Turkse Lira – die desastreuze dalingen heeft gehad in de laatste maanden – te kunnen stoppen. Tegelijk zal een grotere productie ook leiden tot meer export; de toestroom van buitenlandse valuta hoopt Erdoğan te kunnen gebruiken om ook de Turkse munteenheid te kunnen stabiliseren. Door de enorme inflatie is het minimuminkomen in Turkije in een paar maanden tijd verviervoudigd tot 4.013 Turkse Lira.[4] Toch lijkt de ligging van Turkije strategisch goed te zijn omdat de afzetmarkt in de regio – met de islamitische buren in het oosten, en de Slavische buren in het noorden – eveneens gretige consumenten zijn van Turkse goederen.

Hiermee wordt ook meteen het probleem duidelijk: Turkije kon profiteren van de stabiliteit in de regio omdat in de regel handel altijd floreert als er relatieve rust is in het binnenlandse beleid. Nu Rusland en Oekraïne dreigen een escalerend conflict te krijgen, probeert de Verenigde Staten van Amerika enerzijds met spierballentaal Rusland te pacificeren en anderzijds omringende landen – zoals Turkije – te paaien.[5] Een voorbeeld van laatstgenoemde is de recente teruggave van veertien archeologische artefacten die uit Turkije ontvreemd waren, aan zijn rechtmatige eigenaar, te weten Turkije.[6]

Turkije op zijn beurt probeert krampachtig te bemiddelen tussen Rusland en Oekraïne, twee landen met wie Turkije goede banden onderhoudt.[7] Het laatste wat Turkije wil, is een nieuw conflict aan zijn grenzen nu het Turks leger al druk is in Irak en Syrië; de twee buurlanden aan de zuidelijke en oostelijke grenzen van Turkije.[8] Dat het Iraaks-Syrisch probleem nog niet opgelost is, bleek bij de inspectie van de Turkse strijdkrachten in de regio door de Turkse Minister van Defensie met het oog op een mogelijk heropleving van de strijd door toedoen van de nog steeds in Syrië en Irak aanwezige Koerdische terreurgroepen. Iran sloot hierop voor een symbolische tien dagen de levering van aardgas aan Turkije, wat ook weer laat zien welke landen een bondgenoot – of juist een vijandschap – voelen met of tegen Turkije.[9]

Een oproep van de redactie: door de coronacrisis heeft DDS het, net als veel andere websites, ontzettend lastig. Wij willen alles gratis leesbaar houden voor iedereen, waardoor we voor onze inkomsten afhankelijk zijn van reclame. Maar bedrijven hebben financiële zorgen, en hebben dus niet veel te makken. Daar merken wij de gevolgen ook van. Vandaar onze oproep aan u, onze lezers: steun ons alsjeblieft! Via het betrouwbare Nederlandse BackMe-systeem kunt u maandelijks óf eenmalig doneren. Doe dat alstublieft, en help DDS in de lucht te blijven!

Het laatste wat Turkije op dit moment zal willen ambiëren, is een verdere escalatie van conflicten aan zijn grenzen waardoor de Turkse economie nog meer exportinkomsten zal kwijtraken. De pogingen van Erdoğan om te bemiddelen tussen Rusland en Oekraïne, lijken dan ook een gouden zet te zijn; niet in de laatste plaats voor zijn eigen positie en populariteit.

Armand Sag (Utrecht, 1984) studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast studeerde hij Turkologie (minor) en Internationale Betrekkingen (master) aan de Universiteit Utrecht. Hij is momenteel bezig met zijn proefschrift “Historiography and nation-building in modern Turkey” ter verkrijging van de graad van doctor (Ph.D.) terwijl hij werkt als senior onderzoeker bij het Instituut voor Turkse Studies in Utrecht. In dat kader zijn al verscheidene publicaties van zijn hand verschenen: Historie en Meer: Overpeinzingen van een historicus (2011), Omwentelingen in het Midden-Oosten: Perceptie en Gevolgen (2012; als co-auteur), Leergrammatica van het Turkije-Turks: Antwoorden (2013), Nation-building and historiography in modern Turkey: Anatolia, the Balkan and geographical emphasis (2015), Erdoğan: Perceptie, Reflectie, Analyse (2017, als co-auteur) en nog vele andere publicaties.

[1] https://www.nporadio1.nl/nieuws/buitenland/0dc4897a-f3bc-4bc8-bdfd-964b8ad5624f/erdogan-wil-af-van-engelstalige-landsnaam-turkey-associatie-met-kalkoen-is-denigrerend

[2] https://www.nporadio1.nl/fragmenten/de-nieuws-bv/3649533b-c9f0-4a82-8aba-86cd5ddc2f6e/2022-01-20-hello-turkiye-en-bye-bye-turkey-waarom-turkije-de-engelstalige-landsnaam-wijzigt

[3] https://www.sabah.com.tr/gundem/2022/01/21/baskan-erdogandan-onemli-aciklamalar

[4] https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/istanbulda-yasayan-yoksul-bir-aile-zamlara-isyan-etti-ne-cay-ne-seker-ne-yag-yetiyor-1901902

[5] https://www.hurriyet.com.tr/dunya/son-dakika-cenevrede-kritik-abd-rusya-zirvesi-iki-bakandan-umutsuz-sozler-cozum-beklemiyoruz-41987131

[6] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/abdli-milyarder-koleksiyoncu-calmisti-14-anadolu-kokenli-eser-turkiyeye-getirilecek-41987564

[7] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-cumhurbaskani-erdogandan-onemli-aciklamalar-41987279

[8] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/bakan-akar-ve-komutanlar-sinirin-sifir-noktasinda-41987518

[9] https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/iran-duyurdu-dogalgaz-akisinda-yeni-gelisme-1901899