Nederlandse industrie waarschuwt: Te weinig praktisch geschoolden vaklieden
Het aantal MBO-leerlingen blijft dalen, aldus de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Over vijftien jaar zullen er volgens prognoses slechts 433.000 MBO-leerlingen zijn, vergeleken met ruim 467.000 nu. Dit is niet alleen een probleem voor de leerlingen zelf, maar ook voor de Nederlandse industrie, die al jaren worstelt met een tekort aan vaklieden. Van bouw en techniek tot zorg: iedere sector heeft behoefte aan praktisch geschoolde professionals. Maar waarom kiezen steeds minder jongeren voor het MBO?
De oorzaken van deze dalende trend liggen multifactorieel. Enerzijds vergrijst de bestaande generatie van vaklieden, terwijl anderzijds de aantrekkingskracht van het MBO onder druk staat. Hoger onderwijs heeft bij veel jongeren – en hun ouders – nog altijd een beter imago. Het idee dat een universitaire opleiding automatisch leidt tot succesvolle carrières blijft hardnekkig hangen, hoewel de werkelijkheid vaak ingewikkelder is. Tegelijkertijd hebben MBO-studenten last van praktische obstakels, zoals het vinden van stageplekken. Zonder adequate stageopleiding is het lastig om de vereiste vaardigheden te ontwikkelen.
Lees ook
Eind vorig jaar noemde de MBO-Raad de situatie al "alarmerend". Vakmensen zijn onontbeerlijk voor de vitale delen van de samenleving. Ze bouwen huizen, onderhouden infrastructuur en zorgen voor technologische innovatie. Toch lijkt de boodschap over het belang van het MBO niet door te dringen bij de doelgroep. Sinds 2020 is het totaal aantal studenten met meer dan 30.000 afgenomen, ondanks veel positieve aandacht voor de opleiding.
(Artikel gaat verder onder deze oproep) Bij DDS steunen we ON! van harte. Het OM heeft de aanval ingezet tegen Ongehoord Nederland. Dat kunnen en mogen we niet accepteren. Vecht terug! Hoe? Door nu LID te worden van ON! Voor slechts 10 euro per jaar steun je ON! en zorg je ervoor dat Raisa Blommestijn, Tom de Nooijer en Jonathan Krispijn het kunnen opnemen tegen de Woke-mafketels van het OM! WORD DUS LID!
De vraag blijft: waarom kiezen steeds minder jongeren voor het MBO? Een deel van het antwoord ligt in de cultuur. Veel ouders zien hoger onderwijs als de enige weg naar succes, ondanks het feit dat vele MBO-opleidingen direct toegang bieden tot lucratieve banen. Daarnaast speelt de reputatie van het MBO een rol. Vaak wordt het gezien als een "tweede keuze", terwijl het juist een cruciale pijler van onze economie is.
Beertema waarschuwt voor machtsgreep bestuurders en de teloorgang van het MBO
Ex-PVV-onderwijswoordvoerder Harm Beertema noemt de situatie een "heel slechte ontwikkeling". Hij benadrukt dat de trend al eerder inzette en kennelijk niet te stoppen is, zelfs na veel positieve aandacht voor het MBO en de technische beroepen. "Door de inrichting van ons onderwijsbestel, waar de bestuurderswereld alles voor het zeggen heeft en de politiek niks, is die trend ook niet te keren," zegt hij.
Volgens Beertema voeren bestuurders van alle sectoren één belangrijk gevecht: hoe wordt mijn school, mijn scholenkoepel of mijn sector de grootste en belangrijkste, en hoe strijk ik dus het meeste geld op? De HBO-bestuurders doen er alles aan om Havisten én MBO’ers te lokken met "hipsterstudies" die trendy zijn, maar vaak niet leiden tot banen met perspectief en goede salarissen. "Ook omdat er nauwelijks toelatingseisen en afstudeereisen worden gesteld, wordt het leerlingenaantal afgeroomd. Sorry, het studentenaantal ," zegt Beertema.
Goedbedoelde pogingen om het MBO meer aanzien te geven en concurrerend te maken met het HBO hebben nauwelijks effect, volgens Beertema. "Leerlingen ineens studenten noemen, MBO’ers toegang geven tot cafés van studentenverenigingen, het geeft minister Dijkgraaf en nu Bruins ongetwijfeld een goed gevoel, maar het zet geen zoden aan de dijk." Net zomin als hun pogingen om de taal te veranderen door niet meer te mogen spreken van lager, middelbaar en hoger onderwijs. "Ingrijpen in de semantiek lijkt weer heel stoer, maar het verandert niks."
Zolang de minister en de Tweede Kamer geen instrumenten hebben om de regie terug te pakken van de bestuurders, zal er niets veranderen, waarschuwt Beertema. Pas als de politiek ingrijpt en het aantal "flauwekulstudies" beperkt, het aantal studenten in balans brengt met de vraag uit het bedrijfsleven via doelmatigheidstoetsen, en het MBO zich richt op wat het bedrijfsleven echt nodig heeft, zullen meer VMBO’ers en Havisten het MBO volgen en ook zien als eindonderwijs. Daarnaast moet het bedrijfsleven zelf meer investeren in het MBO.
Niets vijzelt het imago van en het vertrouwen in een opleiding, MBO en HBO, zo op als hoge eisen stellen aan de studenten. "Alleen dat geeft een diploma en daarmee de afgestudeerde respect, aanzien, toegang tot de arbeidsmarkt en toegang tot de middenklasse, welvaart en welzijn," concludeert Beertema.
